Phần I:
Giới thiệu chung về thế giới sống
Tiết 1:
Các cấp độ tổ chức của thế giới sống
GV: PHAN BÁ HIỆP
SINH HỌC LỚP 10 GỒM 3 PHẦN
Vật chất sống bắt đầu từ các phân tử, trong đó đặc biệt quan trọng là axit nucleic, axit amin,…nhưng sự sống của cơ thể chỉ bắt đầu từ khi có tế bào, tế bào cấu tạo nên mọi cơ thể sống, do đó thế giới sống được tổ chức theo các cấp từ đơn giản đến phức tạp…
Hình 1
Hình 2
Hình 3
Hình 6
Hình 5
Hình 4
Thế giới sống
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
Tua cuốn
Cây bắt mồi
Cây bắt mồi
Thế giới sống (sinh vật) và thế giới không sống (vật vô sinh – cái bàn, cái ghế, quần, áo…) có gì giống và khác nhau?
PHÂN TỬ
BÀO QUAN
TẾ BÀO
MÔ
CƠ QUAN
CƠ THỂ
QUẦN THỂ
QUẦN XÃ
SINH QUYỂN
Thế giới sống có những cấp độ tổ chức nào: Trong đó cấp nào là cơ bản? Tại sao?
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
Các cấp tổ chức của thế giới sống từ cấp nhỏ nhất đến cấp lớp nhất là: Phân tử, bào quan, tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể, quần thể, quần xã, hệ sinh thái, sinh quyển.
- Các cấp tổ chức cơ bản của thế giới sống: tế bào, cơ thể, quần thể, quần xã và hệ sinh thái.
- Tế bào là đơn vị cơ bản của thế giới sống.
Quan sát hình 1 SGK và giải thích các khái niệm:
mô, cơ quan, hệ cơ quan, quần thể,
quần xã, hệ sinh thái, sinh quyển
PHÂN TỬ
BÀO QUAN
TẾ BÀO
MÔ
CƠ QUAN
CƠ THỂ
QUẦN THỂ
QUẦN XÃ
SINH QUYỂN
Mô : là tập hợp các tế bào giống nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định.
Cơ quan : tập hợp của nhiều mô khác nhau.
- Hệ cơ quan : tập hợp của nhiều cơ quan khác nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định.
Cơ thể : được cấu tạo từ các cơ quan và hệ cơ quan.
Quần thể: nhóm các cá thể cùng loài cùng sống trong 1 khu phân bố xác định.
- Quần xã: gồm nhiều quần thể của các loài khác nhau cùng sống trong 1 vùng địa lý nhất định.
Hệ sinh thái: bao gồm nhiều quần xã và môi trường sống của chúng tạo nên 1 thể thống nhất
- Sinh quyển : tập hợp tất cả các hệ sinh thái trên Trái Đất và sinh cảnh của chúng, là cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của sự sống
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(1)
(4)
(3)
(5)
(6)
(2)
(7)
(9)
(8)
I. Các cấp độ tổ chức của thế giới sống
II. Đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức
của thế giới sống
Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc:
Có thể đảo vị trí của các cấp tổ chức sống ở bài tập trên được không?
Vậy em hiểu thế nào là tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc?
Tổ chức sống cấp trên và cấp dưới có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Đặc tính nổi trội là gì? Do đâu mà có được?
Tổ chức sống cấp dưới làm nền tảng để xây
dựng nên tổ chức sống cấp cao hơn.
Tổ chức sống cấp trên không chỉ có đặc điểm
của tổ chức sống cấp dưới mà còn có những
đặc điểm nổi trội mà tổ chức sống cấp dưới
không có được.
Đặc tính nổi trội được hình thành do sự tương
tác của các bộ phận cấu thành.
Nếu tế bào cơ tim, mô cơ tim, quả tim, hệ tuần hoàn bị tách khỏi cơ thể thì chúng có hoạt động không? Vì sao?
Trả lời:
Không. Vì thiếu sự phối hợp điều chỉnh của các hệ cơ quan khác như: hệ hô hấp, hệ tiêu hóa…. Có trong cơ thể toàn vẹn
I. Các cấp độ tổ chức của thế giới sống
II. Đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức
của thế giới sống
Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc
Hệ thống mở và tự điều chỉnh
Thế nào là một hệ thống mở? Hệ thống mở có đặc điểm gì?
Cho ví dụ về khả năng tự điều chỉnh của các cấp tổ chức sống? Khả năng tự điều chỉnh đó có ý nghĩa như thế nào?
- Sinh vật ở mọi cấp độ đều không ngừng trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường → Sinh vật chịu tác động của môi trường và làm biến đổi môi trường.
- Mọi cấp độ tổ chức sống từ thấp đến cao đều có các cơ chế tự điều chỉnh đảm bảo duy trì và điều hòa sự cân bằng động trong hệ thống giúp tổ chức sống có thể tồn tại và phát triển.
II. Đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức
của thế giới sống
1.Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa
Sự sống được tiếp diễn liên tục nhờ:
+ Sự truyền thông tin di truyền trên ADN từ tế bào này sang tế bào khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác. Do đó các sinh vật luôn có đặc điểm chung.
+ Sinh vật có những cơ chế phát sinh biến dị di truyền, được chọn lọc tự nhiên giữ lại các dạng sống thích nghi. Do đó thế giới sống đa dạng, phong phú.
1.Tại sao sự sống được tiếp diễn liên tục từ thế hệ này sang thế hệ khác?
2. Do đâu mà các cấp tổ chức sống liên tục tiến hóa?
1. Tổ chức sống nào sau đây có cấp thấp nhất so với các tổ chức còn lại ?
a. Quần thể b. Quần xã c. Cơ thể d. Hệ sinh thái
2. Cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của hệ sống là :
a. Sinh quyển b. Hệ sinh thái c. Loài d. Hệ cơ quan
3. Tập hợp nhiều tế bào cùng loại và cùng thực hiện một chức năng nhất định tạo thành :
a. Hệ cơ quan b. Mô c. Cơ thể d. Cơ quan
Tổ chức sống nào sau đây là bào quan ?
a. Tim b. Phổi c. Ribôxôm d. Não bộ
5. Tổ chức nào sau đây là đơn vị phân loại của sinh vật trong tự nhiên ?
a. Quần thể c. Quần xã b. Loài d. Sinh quyển
LUYỆN TẬP
Câu 1. Lấy các ví dụ về đặc tính nổi trội của các cấp độ tổ chức sống?
Câu 2. Tại sao ăn uống không hợp lí sẽ dẫn đến phát sinh các bệnh? Cơ quan nào trong cơ thể người giữ vai trò chủ đạo trong điều khiển cân bằng nội môi?
Câu hỏi tự luận
Học bài và trả lời câu hỏi cuối sách
Đọc trước bài 2: Các giới sinh vật
Câu 1. Lấy các ví dụ về đặc tính nổi trội của các cấp độ tổ chức sống?
Câu 2. Tại sao ăn uống không hợp lí sẽ dẫn đến phát sinh các bệnh? Cơ quan nào trong cơ thể người giữ vai trò chủ đạo trong điều khiển cân bằng nội môi?
nguon VI OLET
