Lịch sử tìm ra nguyên tố photpho:
Do một giả kim thuật tìm ra tên là Henning Brand phát hiện năm 1669 thông qua việc điều chế nước tiểu . Ông cho bay hơi nước tiểu vào thu được một chất khoàng màu trắng , phát sáng trong bóng đêm .
Henning Brand _ nhà giả kim thuật (1630 – 1770) sinh ở Đức .
Tiết 19
PHOTPHO
I
VỊ TRÍ & CẤU HÌNH E
Nội dung bài học
V
TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
III
TÍNH CHẤT HÓA HỌC
IV
ỨNG DỤNG
VI
ĐIỀU CHẾ
II
TÍNH CHẤT VẬT LÍ
1s22s22p63s23p3
Ô 15, Chu kì 3 nhóm VA.
I. VỊ TRÍ & CẤU HÌNH E
II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Một loại “Đá tự cháy” được phát hiện ở Gia Lai năm 2004
-3 0 +3 +5
P
Tính oxi hoá
Tính khử
Các số oxi hoá của photpho:
III. Tính chất hoá học
Em hãy cho biết các số oxi hoá có thể có của Photpho, từ đó dự đoán tính chất hoá học của Photpho?
Nhiệm vụ số 1 của từng nhóm:
Nhóm 1,2 hãy tìm những phản ứng photpho thể hiện tính khử và hoàn thành, giải thích tại sao trong đó photpho thể hiện tính khử .
Nhóm 3,4 hãy tìm những phản ứng photpho thể hiện tính oxi hóa và hoàn thành, giải thích tại sao trong đó photpho thể hiện tính oxi hóa .
Cá nhân làm việc 3 phút sau đó trao đổi nhóm và viết vào bảng phụ thời gian 5phút
Nhiệm vụ số 2: Sau khi tạo nhóm nhóm mới thì chác nhóm trao đổi và hoàn thành phần tính chất hóa học còn thiếu vào bảng phụ
Cho biết hiện tượng và giải thích thí nghiệm trong video thời gian nhiệm vụ 2 là 7 phút, sau khi hoàn thành các nhóm lên treo bảng phụ
IV. ỨNG DỤNG
V. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
VI.ĐIỀU CHẾ
Khai thác apatit ở Lào Cai .
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 10 chu~ cái chỉ tính chất hoá học đặc truưng của photpho.
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 8 chu~ cái: Là tên một chất khí rất độc có công thức electron tưuơng tự nhuư của amoniac.
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 7 chu~ cái chỉ các dạng đơn chất khác nhau do cùng một nguyên tố hoá học tạo nên.
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 8 chu~ cái chỉ hiện tưuợng khi đun nóng một chất chuyển từ trạng thái rắn thành trạng thái hơi không qua trạng thái lỏng.
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 15 chu~ cái chỉ hiện tưưu?ng của phản ứng phát ra dưưuới dạng ánh sáng
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 10 ch? cái là tên một hợp chất có tính oxi hóa mạnh thưuờng có trong thuốc gắn ở đầu que diêm.
Trò chơi giải ô ch?
Từ gồm 6 ch? cái là tên một loại quặng có chứa photpho.
Cho biết thành phần chính của quặng, quặng này có nhiều ở tỉnh nào?
1- Photpho trắng :
-Là chất rắn trong suốt màu trắng hay vàng nhạt , trông giống như sáp .
-Photpho trắng mền , dễ cháy ( t0 = 44,10 c) .
-Phopho trắng không tan trong nước , tan nhiều trong dung môi hữu cơ . Rất độc , gây bỏng nặng khi rơi vào da .
-Phát quan màu lục nhạt trong bóng tối . Khi đun đến 250 0 c không có không khí , photpho trắng chuyển thành photpho đỏ .
Photpho trắng .
Mô hình photpho trắng .
-Photpho trắng có cấu trúc mạng tinh thể phân tử .
-Các nút mạng là các phân tử hình tứ diện P . Các phân tử này có lực tương tác yếu .
4
Photpho trắng phát quan trong bóng tối .
Tại nạn cháy xe do vận chuyển photpho trắng .
2- Photpho đỏ :
-Photpho đỏ là chất bột màu đỏ , có cấu trúc polime nên khó nóng chảy , khó bay hơi hơn photpho trắng .
- Photpho đỏ không tan trong dung môi và nước , dễ hút ẩm , không phát quan trong bóng tối và bền trong không khí , chỉ bốc cháy ở nhiệt độ 250 0 C.
- Khi đun nóng không có không khí photpho đỏ chuyển thành hơi , khi làm lạnh thì chuyển thành photpho trắng .
- Photpho đỏ ít độc , được sử dụng trong phòng thí nghiệm .
Photpho đỏ .
Cấu trúc polime của photpho đỏ .
II/ Tính chất hóa học :
-Ở điều kiện thường photpho hoạt động hóa học mạnh hơn nito .
- Photpho trắng hoạt động hơn photpho đỏ .
P
P
P
P
P
0
-3
+3
+5
Tính oxh
Tính khử
1/ Tính oxi hóa .
Photpho thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng với một số kim loại .
PTPU:
P
+
Ca
Ca P
3
2
t0
3
0
-3
(Canxi photphua)
P
+
Na
t0
Na P
3
3
0
-3
(Natri photphua)
Lưu ý : các photphua kim loại rất độc .
Hiện tượng ma trơi .
Zn P
+
H O
Zn(OH)
3
2
2
2
6
+
PH
2
3
3
Photphin
PH
2
+
O
2
P O
2
5
+
H O
2
2
3
Giải tích về hiện tượng ma trơi :
Ma trơi thật chất là một phản ứng hóa học . Chất photpho có trong protein _ cơ thể người . Khi cơ thể người bị phân hủy _ protien trong cơ thể người bị phân hủy tạo ra photphin ( dạng khí ) khi thoát ra từ lòng đất , chúng tác dụng với oxi trong không khí , tạo ra những ngọn lửa lập lòe _ ma trơi .
Photphin rất độc có thể gây chết khi hít phải .
Photphin thường có trong các nghĩa địa , nhiều nhất vào buổi chiều tối .
2/ Tính khử
Khi tác dụng với các phi kim mạnh như oxi , halogen ,… photpho thể hiện tính khử .
Tác dụng với oxi
Thiếu oxi :
Dư oxi :
P + O2
t0
P2O3
Điphotpho trioxit
0
+3
P + O2
to
P2O5
Điphotpho pentaoxit
0
+3
4
3
2
4
5
2
b) Tác dụng với clo
Thiếu clo :
Dư clo :
P
+
Cl
PCl
2
3
3
2
2
P
+
Cl
2
PCl
5
2
5
2
0
+3
0
+5
c) Tác dụng với hợp chất
Photpho tác dụng dễ dàng với các hợp chất có tính oxi hóa mạnh như HNO đặc , KClO , KNO , K Cr O .
3
3
3
2
2
7
PTPU :
P
KClO
+
t0
P O
KCl
+
3
2
5
6
5
3
5
III/ Ứng dụng :
-Phần lớn photpho được điều chế dùng để sản xuất axit photphoric , sản xuất phân bón , sản xuất diêm , sản xuất thuốc chuột . . .
-Ngoài ra photpho còn được dùng để sản xuất bom , đạm , pháo …
Đạn pháo Israel với màu trắng của phốtpho được bắn vào Gaza ngày 4/1/2009. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Một trong những ứng dụng của photpho .
Thành phần Ca(H PO )
2
2
2
4
2
IV / Trạng thái tự nhiên – Điều chế :
- Nguyên tố photpho khá hoạt động về mặt hóa học nên trong tự nhiên ta không gặp chúng ở dạng tự do mà gặp ở dạng hợp chất muối của axit photphoric .
_ Apatit ( 3 Ca (PO ) .CaF ) .
_ Photphorit ( Ca ( PO ) ) .
3
4
2
2
3
4
2
- Nước ta có mỏ apatit ở Lào Cai , Thái Nguyên , Thanh Hóa . Ngoài ra , photpho còn có trong protein thực vật ( hạt , quả) , trong xương răng , bắp thịt , tế bào não … của người và động vật .
Trong công nghiệp photpho được điều chế bằng cách nung hỗn hợp quặng photphoric , than cốc và cát ở 12000C trong lò điện :
Ca (PO )
+
SiO
C
+
CaSiO
+
P
CO
+
PTPU:
3
4
2
2
t0
3
3
3
2
5
5
Photphoric .
TInh thể apatit .
Khai thác apatit ở Lào Cai .
nguon VI OLET
