Bài 1. Chuyển động cơ học

V
Ậ
T
L
Ý
8
GD
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ TRẤN MỸ AN
Mặt Trời mọc ở đằng Đông, lặn ở đằng Tây. Như vậy có phải là Mặt Trời chuyển động còn Trái Đất đứng yên không? Bài học này sẽ giúp các em trả lời câu hỏi trên.
Tây
Đông
CHƯƠNG I: CƠ HỌC
I/Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?
TL: Cĩ nhi?u c�ch kh�c nhau, cĩ th? so s�nh v? trí c?a ơ tơ, thuy?n,
d�m m�y v?i v?t n�o dĩ d?ng y�n b�n du?ng, b? sơng.
BÀI 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
C1.Làm thế nào để biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời…..đang chuyển động hay đứng yên?
? Khi v? trí c?a v?t so v?i v?t m?c thay d?i theo th?i gian thì v?t chuy?n d?ng
so v?i v?t m?c. Chuy?n d?ng n�y g?i l� chuy?n d?ng co h?c.
(g?i t?t l� chuy?n d?ng)
BÀI 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
I/Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?
Để nhận biết một vật đang chuyển động hay đứng yên người ta dựa vào vị trí của vật đó so với vật khác được chọn làm mốc (vật mốc)
C2. Em hãy kể một vài ví dụ về chuyển động cơ học và chỉ rõ vật được chọn làm mốc?
VD: Máy bay đang bay trên trời. Vật được chọn làm mốc là người quan sát ( sân bay, tòa nhà…)
? Khi v? trí c?a v?t so v?i v?t m?c thay d?i theo th?i gian thì v?t chuy?n d?ng
so v?i v?t m?c. Chuy?n d?ng n�y g?i l� chuy?n d?ng co h?c.
(g?i t?t l� chuy?n d?ng)
BÀI 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
I/Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?
C3. Khi nào một vật được coi là đứng yên?
? Khi v? trí c?a v?t so v?i v?t m?c khơng cĩ s? thay d?i theo th?i gian thì v?t dĩ d?ng y�n
Hãy lấy ví dụ về vật đứng yên và chỉ rõ vật được chọn làm mốc.
Con chim đang đậu trên cành cây.
Vật được chọn làm mốc là cái cành cây
Quan sát hình ảnh sau để trả lời các câu hỏi:
Hành khách ngồi trên một toa tàu đang rời khỏi nhà ga:
C4. So với nhà ga thì hành khách chuyển động hay đứng yên? Tại sao?
TL: So với nhà ga hành khách đang chuyển động vì có sự thay đổi vị trí của hành khách với nhà ga theo thời gian.
C5. So với toa tàu thì hành khách chuyển động hay đứng yên? Tại sao?
TL: So với toa tàu thì hành khách là đứng yên vì không có sự thay đổi vị trí giữa hành khách và toa tàu theo thời gian.
C6. Hãy dựa vào câu trả lời trên để tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu nhận xét sau:
Một vật có thể là chuyển động…………………nhưng lại là…………….đối với vật khác
so với vật này
đứng yên
C7. Hãy tìm ví dụ cho tính chất trên.
Đối tượng để xét chuyển động hay đứng yên trong trường hợp vừa nêu là gì?
TL: Là hành khách
Vậy cùng một người hành khách này lúc thì ta nói họ chuyển động, lúc thì ta lại nói họ đứng yên.
Vậy khi ta nói một vật là đang chuyển động hoặc nói vật đó đang đứng yên thì có tuyệt đối không?
TL: Không tuyệt đối
Từ ví dụ trên cho ta thấy một vật được coi là chuyển động hay đứng yên phụ thuộc vào việc chọn vật làm mốc. Do vậy khi nói một vật là chuyển động hay đứng yên thì nó chỉ mang tính chất tương đối
II. Tính tương đối của chuyển động và đứng yên
BÀI 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
Chuyển động và đứng yên có tính ……………tùy thuộc vào………… .....................
Người ta thường chọn những vật gắn với Trái Đất làm…………
tương đối
vật được
vật mốc
?
chọn làm mốc
Vậy Mặt Trời mọc đằng Đông, lặn đằng Tây. Như vậy có phải là Mặt Trời chuyển động còn Trái Đất đứng yên không?
Trong trường hợp nói: “ Mặt Trời mọc ở đằng Đông, lặn ở đằng Tây “ thì ta có thể xem Mặt Trời là chuyển động nếu chọn Trái Đất làm vật mốc (Vì Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời).
Nếu nói Trái Đất là đứng yên thì vật được chọn làm mốc là vật gắn với Trái Đất (cây cối…). Nhưng nếu chọn Mặt Trời làm mốc thì giữa Trái Đất và Mặt Trời luôn có sự thay đổi vị trí theo thời gian nên Trái Đất là chuyển động.
Máy bay
Đầu kim đồng hồ
Chuyển động thẳng
Chuyển động tròn
Hãy tìm thêm ví dụ về chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn thường gặp trong đời sống.
Quả bóng bàn
Chuyển động cong
Hãy cho biết dạng chuyển động của một số vật sau:
? Khi v? trí c?a v?t so v?i v?t m?c thay d?i theo th?i gian thì v?t chuy?n d?ng
so v?i v?t m?c. Chuy?n d?ng n�y g?i l� chuy?n d?ng co h?c.
(g?i t?t l� chuy?n d?ng)
BÀI 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ HỌC
I/Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?
? Khi v? trí c?a v?t so v?i v?t m?c khơng cĩ s? thay d?i theo th?i gian thì v?t dĩ d?ng y�n
II. Tính tương đối của chuyển động và đứng yên
Chuyển động và đứng yên có tính tương đối tùy thuộc vào vật được chọn làm mốc. Người ta thường chọn những vật gắn với Trái Đất làm vật mốc
III. Một số chuyển động thường gặp
?
Đường mà vật chuyển động vạch ra gọi là quỹ đạo của chuyển động.
Các dạng chuyển động thường gặp: chuyển động thẳng, chuyển động cong. chuyển động tròn.
?
IV. Luyện tập
C10. Mỗi vật trong hình sau chuyển động so với vật nào, đứng yên so với vật nào?
Chuyển động
Chuyển động
Chuyển động
Chuyển động
Chuyển động
Chuyển động
Đứng yên
Đứng yên
Đứng yên
Đứng yên
Chuyển động
Chuyển động
C11. Có người nói: “Khi khoảng cách từ vật tới vật mốc không thay đổi thì vật đứng yên so với vật mốc”. Theo em , nói như thế có phải lúc nào cũng đúng không? Hãy tìm ví dụ minh họa cho lập luận của mình.
TL: Nói như vậy không phải lúc nào cũng đúng vì “chuyển động là sự thay đổi vị trí của vật so với vật mốc theo thời gian”. Nó có thể đúng trong trường hợp vật chuyển động thẳng hay cong nhưng lại không đúng trong trường hợp vật chuyển động tròn quanh trục của nó. Ví dụ: chuyển động của đầu kim đồng hồ
Câu 1: Chọn câu đúng.
Một vật đứng yên khi:
Vị trí của nó so với một điểm mốc luôn thay đổi
B. Khoảng cách của nó đến một điểm mốc không đổi
C. Khoảng cách của nó đến một đường thẳng mốc không đổi
D. Vị trí của nó so với vật mốc không đổi
Câu 2: Chuyển động và đứng yên có tính tương đối vì:
A. một vật đứng yên so với vật này sẽ đứng yên so với vật khác.
B. một vật đứng yên so với vật này nhưng lại chuyển động so với vật khác.
C. một vật chuyển động hay đứng yên phụ thuộc vào quỹ đạo chuyển động.
D. một vật chuyển động so với vật này sẽ chuyển động so với vật khác.
BÀI TẬP CỦNG CỐ

Câu 3: Nhận xét nào sau đây của hành khách ngồi trên đoàn tàu đang chạy là không đúng?
Cột đèn bên đường chuyển động so với đoàn tàu
B. Đầu tàu chuyển động so với toa tàu
C. Hành khách đang ngồi trên tàu không chuyển động so với đầu tàu
D. Người soát vé đang đi trên tàu chuyển động so với đầu tàu
BÀI TẬP CỦNG CỐ

Câu 4: Hai ô tô chuyển động cùng chiều, cùng vận tốc đi ngang qua một ngôi nhà. Phát biểu nào dưới đây là đúng?
A. Các ô tô chuyển động đối với nhau
B. Các ô tô đứng yên đối với ngôi nhà
C. Các ô tô đứng yên đối với nhau
D. Ngôi nhà đứng yên đối với các ô tô
:
DẶN DÒ
HỌC BÀI
LÀM BÀI TẬP : TỪ BÀI 1.1 ĐẾN BÀI 1.10 SBT