Bài 1. Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng

-Một người khỏe mạnh, mắt không có bệnh tật gì, có khi nào mở mắt mà vẫn KHÔNG NHÌN THẤY vật trước mắt hay không?

- Khi nào ta mới nhìn được một vật?
Một người nhắm mắt lại, có nhìn thấy đèn đang sáng hay không?
Khi nào ta mới nhìn được một vật?
Đố em biết miếng bìa viết chữ gì?
Quan sát vào đèn pin và trả lời khi nào ta nhận biết được ánh sáng?
Tiết 1
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
ĐẶT VẤN ĐỀ
-Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không ? Vì sao ? Hình 1.1
-Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bật sáng
-Thanh cãi lại: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được! Bạn nào đúng ?
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
Trong trường hợp nào, mắt ta nhận biết được ánh sáng?
I. Nhận biết ánh sáng:
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hàng ngày sau đây, trường hợp nào mắt ta nhận biết ánh sáng?
1. Ban đêm đứng trong phòng có cửa gỗ đóng kín, không bật đèn, mở mắt.
=> Mắt không nhận biết được ánh sáng.
2. Ban đêm đứng trong phòng đóng kín cửa, bật đèn, mở mắt.
=> Mắt nhận biết được ánh sáng.
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
I. Nhận biết ánh sáng:
Từ những thí nghiệm hoặc quan sát hàng ngày sau đây, trường hợp nào mắt ta nhận biết ánh sáng?
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
3. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt.
=>Mắt nhận biết được ánh sáng.
4. Ban ngày, đứng ngoài trời, mở mắt, lấy tay che kín mắt.
=>Mắt không nhận biết được ánh sáng.
I. Nhận biết ánh sáng:
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
C1: Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau?
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có……………truyền vào mắt ta
ánh sáng
Kết luận:
II. Nhìn thấy một vật:
Thí nghiệm
C2: Hãy nhìn hình 1.2a. mảnh giấy trắng dán trên thành màu đen bên trong hộp
kín. Trường hợp nào dưới đây ta nhìn thấy mảnh giấy trắng:
a) Đèn sáng (hình 1.2a)
b) Đèn tắt (hình 1.2b)
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
II. Nhìn thấy một vật:
Thí nghiệm
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
a) Đèn sáng (hình 1.2a)
b) Đèn tắt (hình 1.2b)
II. Nhìn thấy một vật:
Kết quả thí nghiệm
 Trường hợp a đèn sáng thì mắt nhìn thấy tờ giấy trắng ( và các vật xung quanh).
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
II. Nhìn thấy một vật:
Ta nhìn thấy một vật khi có ……….....truyền từ………..
vào mắt ta.
ánh sáng
ánh sáng
vật đó
Giải thích tại sao lại nhìn thấy ?
 Vì có …………từ…………………. truyền vào…………..
Kết luận:
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
mảnh giấy trắng
mắt ta.
III. Nguồn sáng và vật sáng:
C3: Trong các thí nghiệm ở hình 1.2a và 1.3 ta nhìn thấy mảnh giấy trắng và dây tóc bóng đèn đang phát sáng vì từ hai vật đó đều có ánh sáng truyền đến mắt ta. Vật nào tự nó phát sáng, vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?
Dây tóc bóng đèn tự phát ra ánh sáng.
Tờ giấy trắng hắt lại ánh sáng do bóng đèn chiếu tới.
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
III. Nguồn sáng và vật sáng:
Dây tóc bóng đèn tự nó……….ánh sáng gọi là nguồn sáng.
Kết luận:
phát ra
Dây tóc bóng đèn phát ra ánh sáng và mãnh giấy trắng ……… ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó gọi chung là vật sáng.
hắt lại
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng .
VD: Dây tóc bóng đèn, mặt trời…
Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
VD: Vỏ chai dưới trời nắng…
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
Nguồn sáng và vật sáng
Thế nào là Nguồn sáng và vật sáng?
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
Điều kiện để nhìn thấy một vật:
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta.
Nhận biết ánh sáng:
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta
TÓM TẮT
Tiết 1
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
IV. VẬN DỤNG
-Thanh đố Hải: Đặt một cái đèn pin nằm ngang trước mắt sao cho không nhìn thấy bóng đèn. Bấm công tắc bật đèn pin, mắt ta có nhìn thấy ánh sáng trực tiếp từ đèn phát ra không ? Vì sao ? Hình 1.1
-Hải: Tất nhiên là nhìn thấy vì đèn pin đã bật sáng
-Thanh cãi lại: Đèn không chiếu thẳng vào mắt làm sao mà nhìn thấy được! Bạn nào đúng ?
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
C5: Trong thí nghiệm hình 1.1 . Có cách nào để kiểm tra đèn pin sáng hay không? ( hãy nêu cách nhận biết ánh sáng từ đèn pin phát ra?)
IV. Vận dụng:
IV. Vận dụng:
=>Đặt 1 vật bất kỳ nào đó trước đèn pin để có 1 vật sáng hắt ánh sáng vào mắt ta.
+ Đốt 1 que hương ở trước đèn pin, khói bay lên, ánh sáng chiếu vào khói giúp ta phát hiện có ánh sáng.
+ Giơ tay, hoặc tờ giấy trước đèn pin, ta phát hiện ra vệt sáng do ánh sáng đèn pin tạo ra.
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
IV. Vận dụng:
=>Đặt 1 vật bất kỳ nào đó trước đèn pin để có 1 vật sáng hắt ánh sáng vào mắt ta.
Bài 1: Nhận biết ánh sáng- nguồn sáng và vật sáng
Bài tập
1. Vì sao ta nhìn thấy một vật?
a.Vì ta mở mắt hướng về phía vật
b. Vì mắt ta phát ra các tia sáng chiếu lên vật.
c. Vì có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta.
d. Vì vật được chiếu sáng
3. Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ?
a. Khi ta mở mắt .
b. Khi có ánh sáng đi ngang qua mắt ta
c. Khi có ánh sáng lọt vào mắt ta.
d. Khi đặt một nguồn sáng trước mắt
3. Hãy chỉ ra vật nào dưới đây không phải là nguồn sáng?
a. Ngọn nến đang cháy.
b. Vỏ chai sáng chói dưới trời nắng.
c. Mặt trời.
d. Đèn ống đang cháy.
Vì nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng,
còn vỏ chai sáng chói dưới trời nắng là vật sáng vì nó hắt lại những ánh sáng mặt trời chiếu vào nó.

=> Trong phòng cửa gỗ đóng kín, ta không nhìn thấy mảnh giấy trắng vì không có ánh sáng chiếu lên mảnh giấy,
=>do đó cũng không có ánh sáng bị mảnh giấy hắt lại truyền vào mắt ta.

4. Giải thích vì sao trong phòng có cửa gỗ đóng kín, không bật đèn, ta không nhìn thấy mảnh giấy trắng đặt trên bàn.
5. Ta đã biết vật đen không phát ra ánh sáng và cũng không hắt lại ánh sáng chiếu vào nó,
Nhưng ban ngày ta vẫn nhìn thấy miếng bìa màu đen để trên bàn.
Vì sao?
 => Vì ta thấy các vật sáng ở xung quanh miếng bìa đen, do đó mắt ta phân biệt được miếng bìa đen với các vật ở xung quanh.
Vật màu đen
6. Ta có thể dùng một gương phẳng hướng ánh nắng chiếu qua cửa sổ làm sáng trong phòng.
Gương đó có phải nguồn sáng không? Tại sao?
=> Gương đó không phải nguồn sáng
=> Vì nó không tự phát ra ánh sáng mà chỉ hắt lại ánh sáng chiếu vào đó.
7. Vật nào dưới đây không phải là nguồn sáng?
   A. Mặt trời
  B. Ngọn nến đang cháy
   C. Con đom đóm lập lòe
   D. Mặt trăng
   Đáp án: D
Vì Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng, sở dĩ ta nhìn thấy mặt trăng là do có ánh sáng từ Mặt Trời chiếu tới Mặt Trăng rồi hắt lại vào mắt ta.


8. Trường hợp nào dưới đây ta không nhận biết được miếng bìa màu đen?
   A. Dán miếng bìa màu đen lên một tờ giấy xanh rồi đặt dưới ánh đèn điện
   B. Dán miếng bìa đen lên trên một tờ giấy trắng rồi đặt trong phòng tối, tắt điện, đóng kín cửa.
   C. Đặt miếng bìa đen trước một ngọn nến đang cháy
   D. Đặt miếng bìa đen ngoài trời nắng
   Đáp án: B.
Vì không có nguồn sáng (phòng tối) nên không có ánh sáng chiếu vào tờ giấy,
do đó cũng không có ánh sáng từ tờ giấy hắt lại truyền vào mắt ta.
Vậy ta không nhìn thấy tờ giấy, dẫn đến ta cũng không nhận biết được miếng bìa màu đen.

9. Ta nhìn thấy bông hoa màu đỏ vì
   A. Bản thân bông hoa có màu đỏ
   B. Bông hoa là một vật sáng
   C. Bông hoa là một nguồn sáng
   D. Có ánh sáng từ bông hoa đỏ truyền đến mắt ta
    Lời giải:
   Đáp án: D
Ta nhìn thấy bông hoa màu đỏ vì có ánh sáng màu đỏ từ bông hoa hắt đến mắt ta.