Bài 1: (3tiết)
PHÁP LUẬT VÀ ĐỜI SỐNG
Khái niệm Pháp luật
a. Pháp luật là gì?
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành và được bảo đảm thực hiện bằng quyền lực nhà nước.
Pháp luật ra đời
khi nào?
Thế nào là quy tắc xử sự chung?
Nhà nước ban hành Pháp luật nhằm mục đích gì?
Các
đặc
trưng
của
pháp
luật
Tính quy phạm phổ biến
Tính quyền lực, tính bắt buộc chung
Tính xác định chặt chẽ về hình thức
b. Các đặc trưng của pháp luật
Tính quy phạm phổ biến
Tính quy phạm: khuôn mẫu
Tính phổ biến: áp dụng nhiều lần, đối với nhiều người, ở nhiều nơi
Quy tắc xử sự Quy phạm pháp luật
Tại sao tính quy phạm phổ biến này lại làm nên giá trị công bằng, bình đẳng trước pháp luật?
? B?t k? ai ? trong di?u ki?n, hồn c?nh nh?t d?nh cung ph?i th?c hi?n theo khuơn m?u ph�p lu?t quy d?nh.
- Tính quy phạm phổ biến làm nên giá trị công bằng, bình đẳng trước pháp luật.
- C�c quy ph?m ph�p lu?t do co quan nh� nu?c ban h�nh v� du?c b?o d?m th?c hi?n b?ng s?c m?nh c?a nh� nu?c
Điều 7: Pháp lệnh xử lí vi phạm hành chính 2002
Người chưa thành niên vi phạm hành chính gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Em hãy cho ví dụ?
Tính quyền lực, tính bắt buộc chung
Tính quyền lực, tính bắt buộc chung
Tính quyền lực: Được bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh quyền lực của nhà nước.
Tính bắt buộc chung: Quy định bắt buộc với tất cả mọi người trên mọi lĩnh vực
Tính xác định chặt chẽ về hình thức
Yêu cầu chặt chẽ về hình thức
- Văn phong diễn đạt chính xác, một nghĩa.
- Cơ quan ban hành văn bản và hiệu lực của văn bản phải được quy định chặt chẽ trong hiến pháp hoặc luật.
NỘI DUNG
- Nội dung của văn bản do cơ quan cấp dưới ban hành không được trái với nội dung của văn bản do cấp trên ban hành
- Nội dung của tất cả các văn bản đều phải phù hợp, không được trái Hiến pháp.
Hiến pháp năm 1992 quy định nguyên tắc: “Nhà nước và xã hội không thừa nhận việc phân biệt đối xử giữa các con” (Điều 64).
Phù hợp với Hiến pháp, Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 khẳng định quy tắc chung “cha mẹ không được phân biệt giữa các con” (điều 34).
1992
CƠ QUAN NHÀ NƯỚC Ở TRUNG ƯƠNG
CƠ QUAN NHÀ NƯỚC Ở ĐỊA PHƯƠNG
2. Bản chất của pháp luật
a. Bản chất của pháp luật
Bản chất
của pháp
luật
Bản chất xã hội
Bản chất giai cấp
a. Bản chất giai cấp của pháp luật
Theo em bản chất giai cấp của pháp luật được thể hiện như thế nào?
Pháp luật do nhà nước – đại diện cho giai cấp cầm quyền ban hành và bảo đảm thực hiện.
Pháp luật của Việt Nam: thể hiện ý chí, nhu cầu, lợi ích của đa số nhân dân lao động; bảo vệ quyền tự do, dân chủ cho nhân dân lao động.
Theo em nhà nước Việt Nam đại diện cho giai cấp nào?
Nhà nước Việt Nam đại diện cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động, là nhà nước dân chủ nhằm phục vụ cho lợi ích của toàn thể nhân dân.
Pháp luật do nhà nước dân chủ làm ra là pháp luật dân chủ, pháp luật thể hiện ý chí, nhu cầu, lợi ích của đa số nhân dân lao động.
Một số hình ảnh thể hiện
nhà nước dân chủ
b. Bản chất xã hội của pháp luật
Vì các quy phạm pháp luật có nguồn gốc từ các quan hệ xã hội
Các quy phạm pháp luật bắt nguồn từ thực tiễn đời sống xã hội. Phản ánh nhu cầu, lợi ích của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội
Các quy phạm pháp luật được thực hiện trong thực tiễn đời sống xã hội vì sự phát triển của xã hội.
Em hãy nêu một số quy tắc xử sự
trong xã hội?
Quan hệ gia đình
Quan
hệ
mua
bán
Quan
hệ
hợp
tác
Trong xã hội có nhiều quy tắc xử sự khác nhau. Mỗi một quy tắc xử sự đều phản ánh một nhu cầu, lợi ích nhất định của các cá nhân, cộng đồng, các tầng lớp khác nhau trong xã hội.
3. Mối quan hệ giữa pháp luật với
kinh tế, chính trị, đạo đức
Quan hệ giữa Pháp luật với Kinh tế. (Đọc thêm)
b. Quan hệ giữa Pháp luật với chính trị. (Đọc thêm)
c. Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức
Trở thành một kẻ tội
phạm bị cả pháp luật và
đạo đức xã hội lên án.
Đạo đức học sinh
xuống cấp trầm trọng
- Khác nhau
Hình thành từ đời sống xã hội.
Hình thành từ đời sống xã hội, được Nhà nước thể chế hóa.
Các quan niệm, chuẩn mực thuộc đời sống tinh thần, tình cảm của con người (về thiện ác, công bằng, danh dự, nhân phẩm, bổn phận….).
Các quy tắc xử sự, quyền
và nghĩa vụ pháp lý của các cá nhân, tổ chức, trong các quan hệ do pháp luật điều chỉnh
Trong nhận thức, tình cảm của con người
Văn bản do nhà nước ban hành
Dư luận xã hội
Giáo dục cưỡng chế bằng quyền lực nhà nước
Giống nhau:
Các quy phạm pháp luật và quy phạm đạo đức đều là các chuẩn mực để điều chỉnh các quan hệ xã hội nhưng khác nhau về hình thức thể hiện, về phương thức tác động.
Pháp luật và đạo đức có mối quan hệ như thế nào?
Pháp luật là một phương tiện đặc thù để thể hiện của sự công minh, lẽ phải, tự do, công bằng và bảo vệ các giá trị đạo đức cao cả.
Nhiều quy tắc đạo đức có tính phổ biến, phù hợp với sự phát triển và tiến bộ của xã hội đã được Nhà nước ghi nhận thành các quy phạm pháp luật.
Em hãy tìm một quy tắc đạo đức đồng thời là quy phạm pháp luật
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ, kính cha…”
Điều 35, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định: “Con có bổn phận yêu quý, kính trọng, biêt ơn, hiếu thảo với cha mẹ, lắng nghe những lời khuyên bảo đúng đắn của cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.
Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha, mẹ”.
Em hãy tìm một quy tắc đạo đức mà không phải quy phạm pháp luật
Ở một số địa phương, theo tập quán, hôn nhân giữa những người có họ trong vòng 5 đời bị coi là không hợp đạo lý.
Luật Hôn nhân và gia đình chỉ quy định không được kết hôn giữa những người có cùng dòng máu trực hệ, giữa những người có họ trong phạm vi ba đời (điều 10)
KẾT LUẬN
Đường lối chính trị đúng đắn, các quan hệ kinh tế - xã hội tiên tiến, các nguyên tắc đạo đức tiến bộ là nền tảng nội dung của một hệ thống pháp luật tốt; ngược lại, một hệ thống pháp luật tốt là phương tiện có hiệu lực đưa đường lối chính trị của Đảng cầm quyền đi vào cuộc sống, tạo hành lang tin cậy cho sự phát triển kinh tế, thúc đẩy tiến bộ xã hội và hòan thiện nhân cách con người.
4. Vai trò của pháp luật trong đời sống
a) Pháp luật là phương tiện để Nhà nước quản lý xã hội
Nhà nước sử dụng những phương tiện gì để quản lý xã hội?
Trong những phương tiện Nhà nước sử dụng để quản lý xã hội, phương tiện nào được coi là hữu hiệu nhất? Vì sao?
Nhà nước có thể quản lí xã hội mà không cần tới pháp luật hay không? Tại sao?
Nhờ có PL nhà nước phát huy được quyền lực của mình và kiểm tra, giám sát được mọi hoạt động của cá nhân, tổ chức, cơ quan trong phạm vị lãnh thổ của mình.
CÁN CÂN CÔNG LÝ
Để quản lí xã hội bằng pháp luật một cách hiệu quả, theo em Nhà nước cần làm gì?
Trước tiên Nhà nước phải làm ra pháp luật và pháp luật đó phải là pháp luật tốt. Một pháp luật được coi là tốt nếu nó được đáp ứng các tiêu chuẩn cơ bản như:
+ Tính toàn diện
+ Tính đồng bộ, thống nhất
+ Tính phù hợp
Nhà nước phải công bố công khai, kịp thời các văn bản, quy phạm pháp luật tiến hành nhiều biện pháp thông tin phổ biến.
Tóm lại, để phát huy vai trò là công cụ chủ yếu để Nhà nước quản lý xã hội thì nhà nước phải tổ chức ba khâu: Xây dựng pháp luật. thực hiện pháp luật và bảo vệ pháp luật.
Muốn người dân thực hiện đúng pháp luật
Nhà nước cần phải làm gì?
Làm cho người dân
biết pháp luật
Biết quyền lợi và
nghĩa vụ vủa mình
Theo em pháp luật có vai trò gì đối với mỗi công dân?
Vai trò ấy được thể hiện như thế nào?
b. Pháp luật là công cụ để công dân thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình
Đảm bảo và phát huy quyền tự do của mỗi công dân
Pháp luật
Thước đo và bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân
Đảm bảo bằng Hệ thống pháp luật; Hiến pháp
luật; văn bản QPPL
Điều 115 Bộ luật lao động năm 2012 quy định về bảo vệ thai sản đối với lao động nữ như sau:
1. Người sử dụng lao động không được sử dụng lao động nữ làm việc vào ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa trong các trường hợp sau đây:
a) Mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo;
b) Đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Xử lí tình huống sau: Chị B mang thai tháng thứ 08, là nhân viên Công ty A. Do phải giao sản phẩm gấp cho khách hàng nên Giám đốc Công ty A quy định tất cả nhân viên của công ty phải làm thêm 2 giờ mỗi ngày. Chị B làm đơn xin được miễn làm thêm nhưng Giám đốc không đồng ý và buộc chị phải làm thêm như mọi nhân viên khác. Chị B đã khiếu nại quyết định của Giám đốc vì cho rằng quy định đó không đúng.
Câu hỏi:
Tại sao chị B lại căn cứ vào Điều 115 Bộ luật lao động
để khiếu nại quyết định của Giám đốc công ty A?
2. Nếu không dựa vào Điều 115 Bộ luật lao động chị B có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình không?
Pháp luật quy định các quyền và nghĩa vụ của công dân, chỉ rõ cách thức để công dân thực hiện các quyền đó cũng như trình tự, thủ tục pháp lí để công dân yêu cầu Nhà nước bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của mình không bị xâm hại
Mọi
công dân,
tổ chức,
cơ quan,
công chức
nhà nước
Có nghĩa vụ tôn trọng quyền
và thực hiện quyền công dân
Có quyền yêu cầu nhà nước giải quyết
theo quy định của pháp luật nếu có sự
vi phạm thiệt hại đến lợi ích hợp pháp
QUYỀN
Bình đẳng
QUYỀN
Tự do dân chủ
QUYỀN
Phát triển
Vai trò pháp luật với 3 nhóm quyền cơ bản của công dân:
CỦNG CỐ:
Câu 1: Pháp luật là:
Quy tắc xử sự chung do nhân dân đề ra.
Quy tắc xử sự do giai cấp thống trị đặt ra.
Quy tắc xử sự chung do nhà nước ban hành.
Quy tắc xử sự phù hợp với từng giai cấp.
Câu 2: Trong các văn bản pháp luật,
văn bản nào có hiệu lực pháp lí cao nhất?
Hiến pháp
B. Luật, Bộ luật.
Lệnh, Quyết định của Chủ tịch nước.
Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.
A. Hiến pháp
Câu 3: Pháp luật có vai trò như thế nào đối với công dân?
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Bảo vệ quyền và nghĩa vụ của công dân.
Bảo vệ quyền dân chủ quá trớn của công dân.
Bảo vệ quyền tự do tuyệt đối của công dân.
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công
dân.
DẶN DÒ
Các em về nhà học bài cũ
Chuẩn bị bài 2
nguon VI OLET
