Bài 1. Sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn

ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở lớp 7 ta đã biết, khi hiệu điện thế đặt vào hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua đèn có cường độ càng lớn và đèn càng sáng.
Như vậy thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay không ?
CHƯƠNG 1 – ĐiỆN HỌC


BÀI 1
SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐiỆN VÀO HiỆU ĐiỆN THẾ GiỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN
Giáo viên giảng dạy: Lưu Thị Nga
Trường TH & THCS Vàm Rầy
I- THÍ NGHIỆM
1. Sơ đồ mạch điện
a) Quan sát sơ đồ mạch điện hình 1.1, kể tên, nêu công dụng và cách mắc của từng bộ phận trong sơ đồ.
b) Chốt (+) của các dụng cụ đo điện có trong sơ đồ phải được mắc về phía điểm A hay điểm B.
Ampe kế, đo cường độ dòng điện, mắc nối tiếp
Vôn kế, đo hiệu điện thế, mắc song song
Chốt dương (+) mắc vào điểm này
A
B
K
V
Lần đo 1: Hiệu điện thế = 0V
Lần đo 2: Hiệu điện thế = 1,5V
A
B
K
V
Lần đo 3: Hiệu điện thế = 3V
A
B
K
V
Lần đo 4: Hiệu điện thế = 4,5V
A
B
K
V
Lần đo 5: Hiệu điện thế = 6V
Bài 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN
I. Thí nghiệm:
1. Sơ đồ mạch điện:
2. Tiến hành thí nghiệm:
0 0
1,5 0,25
3 0,5
4,5 0,75
6 1
C1
Từ kết quả thí nghiệm, hãy cho biết khi thay đổi HĐT giữa hai đầu dây dẫn, CĐDĐ chạy qua dây dẫn đó có mối quan hệ như thế nào
với HĐT.
Trả lời: Khi tăng (hoặc giảm) HĐT hai đầu dây dẫn bao nhiêu lần thì CĐDĐ chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.
I- THÍ NGHIỆM
2. Tiến hành thí nghiệm
C1: Từ kết quả thí nghiệm, hãy cho biết khi thay đổi HĐT giữa hai đầu dây dẫn, CĐDĐ chạy qua dây dẫn đó có mối quan hệ như thế nào với HĐT.
Trả lời: Khi tăng (hoặc giảm) HĐT hai đầu dây dẫn bao nhiêu lần thì CĐDĐ chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.
Nhận xét: Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn đó tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.
II. ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ
1) Dạng đồ thị
Khi U= 0V; I = 0A,
ta có điểm O
Khi U= 1,5V; I = 0,3A ta có điểm B
Khi U= 3,0V; I = 0,6A ta có điểm C
Khi U= 4,5V; I = 0,9A ta có điểm D
Khi U= 6,0V; I = 1,2A ta có điểm E
Nhận xét:
Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của CĐDĐ vào HĐT là một đường thẳng đi qua gốc tọa độ.
C2: Dựa vào số liệu ở bảng 1 mà em thu được từ thí nghiệm, hãy vẽ đường biểu diễn mối quan hệ giữa I và U , nhận xét xem nó có phải là đường thẳng đi qua gốc toạ độ hay không?
2) Kết luận
-Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần
II. ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ
C3: Từ đồ thị hình vẽ hãy xác định:
* Cường độ dòng điện qua dây dẫn khi hiệu điện thế là 2,5V; 3,5V
* Xác định giá trị U,I ứng với một điểm M bất kì trên đồ thị đó.
III. VẬN DỤNG
Trả lời:
Trên trục hoành , ta tìm giá trị U = 2,5V. *Kẻ đường thẳng vuông góc với trục hoành, gặp đường biểu diễn ở đâu, thì từ điểm đó ta kẻ đường thẳng vuông góc với trục tung , gặp trục tung ở đâu thì đó là giá trị I cần tìm .
M
2,5
0,5
3,5
0,7
III. VẬN DỤNG
0,125
4,0
5,0
0,3
III. VẬN DỤNG
C4: Một bạn học sinh trong quá trình thí nghiệm như trên với một dây dẫn khác đã bỏ sót không ghi một vài giá trị vào bảng kết quả (bảng bên). Em hãy điền những giá trị còn thiếu vào bảng (giả sử phép đo của bạn đó sai số không đáng kể)
C5
IV. VẬN DỤNG
CĐDĐ chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ với HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay không ?
Trả lời: CĐDĐ chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ thuận với HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó.
BÀI TẬP VẬN DỤNG
1.1 Khi đặt vào hai đầu một dây dẫn một hiệu điện thế 12V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,5A. Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đâu dây dẫn này tăng lên đến 36V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là bao nhiêu?
U1=12V
U2=36V
I1 = 0,5A
Vì cường độ dòng điện tỷ lệ thuận với hiệu điện thế nên ta có:
Suy ra:
*Tóm tắt:
I2= ? A
BÀI GIẢI
ĐS: I2 = 1,5A
BÀI TẬP VẬN DỤNG
I1 = 1,5A
U1 = 12V
I2 = (1,5 + 0,5) = 2,0A
Vì cường độ dòng điện tỷ lệ thuận với hiệu điện thế nên ta có:
Suy ra:
*Tóm tắt:
U2= ?V
BÀI GIẢI
ĐS: U2 = 16V
1.2 Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 1,5A khi nó được mắc vào hiệu điện thế là 12V. Muốn cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn này tăng thêm 0,5A thì hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn này phải bằng bao nhiêu?
BÀI TẬP VẬN DỤNG
1.3 Một dây dẫn được mắc vào hiệu điện thế 6V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,3A. Một bạn học sinh cho rằng nếu giảm hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đi 2V thì dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ là 0,15A. Theo em kết quả này đúng hay sai? Tại sao?
U1=6V I1=0,3A
U2=(6-2)=4V I2=0,15A
?
Bạn học sinh này đã kết luận sai.
BÀI TẬP VẬN DỤNG
1.4 Khi đặt hiệu điện thế 12V vào hau đầu một dây dẫn thì dòng điện chạy qua nó có cường độ 6mA. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ giảm đi 4mA thì hiệu điện thế là:
A. 3V.
B. 8V.
C. 5V.
D. 4V.
C5: Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài
* Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn
* Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn là một đường thẳng đi từ gốc toạ độ( U = 0 ; I = 0)
GHI NHỚ BÀI
GHI NHỚ
Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn

Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn là một đường thẳng đi từ gốc toạ độ( U = 0 ; I = 0)
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Nhà vật lí học người Đức Georg Simon Ohm (G .S . Ôm 1789 - 1854) Tìm ra định luật nói về mối quan hệ giữa cường độ dòng điện vào hiệu điện thế và điện trở của dây (Định luật Ôm) khi còn là giáo viên dậy vật lí ở một tỉnh lẻ năm 1827 . Năm 1876 ; 49 năm sau khi công bố định luật của mình thì viện hàn lâm khoa học nước Anh đã thành lập 1 uỷ ban đặc biệt để kiểm tra định luật Ôm một cách chính xác . Cho tới TK XIX mới được công nhận trên toàn thế giới và được ứng dụng rộng rãi cho tới ngày nay…..