Câu 1: Đề tài của truyện ngắn “Tôi đi học” là gì?
Ngày khai trường
Mùa thu tựu trường
Trường Mĩ Lí
Kỷ niệm sâu sắc về ngày tựu trường đầu
tiên của “Tôi”
D
B
C
A
S
S
Đ
s
D
C
A
Bút kí
Tiểu thuyết
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
“Trong lòng mẹ ” của Nguyên Hồng được viết theo thể loại nào ?
B
Truyện ngắn trữ tình
Hồi kí
Khởi động
Xác định vấn đề chủ yếu được thể hiện trong đoạn thơ sau:
Gió bấc cựa mình làm rơi quả khế
Mèo con ru cái bếp thầm thì
Đêm nũng nịu dụi đầu vào vai mẹ
Mùa đông còn bé tí ti.
( Ấm, Bùi Thị Tuyết Mai)
Ca ngợi tình yêu ấm áp, lớn lao của mẹ đối với mỗi cuộc đời.
Tập làm văn -Tiết 5:
Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
I. Chủ đề của văn bản
Đề tài của văn bản(đối tượng)
V?n d? chớnh c?a van b?n (N?i dung)
Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
Nh?ng c?m xỳc h?i h?p, b? ng?.
Nh?ng k? ni?m dó theo su?t cu?c d?i.
K? ni?m sõu s?c ng�y d?u tiờn di h?c.
Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?
Qua sơ đồ trên em hiểu thế nào là chủ đề của văn bản?
Ch? d? c?a van b?n
" Tụi di h?c".
*Văn bản: Tôi đi học ( Thanh Tịnh)
CHIẾC BÁT VỠ
Một người đàn ông đang gánh chạn bát qua đường. Đi qua đoạn dốc, quang gánh nghiêng, làm một chiếc bát trượt xuống đường và vỡ nát. Ông lão cứ thế đi tiếp mà không hề ngoảnh đầu lại nhìn.
Thấy lạ, người đi đường bèn nói: “Ông lão ơi, sao bát rơi vỡ mà ông chẳng hề hay biết?”. Ông lão trả lời: “Ta biết chứ, nhưng dẫu sao nó đã vỡ rồi, có tiếc nuối hay không cũng có được gì đâu!”.
- Đối tượng
- Vấn đề chính
- Chủ đề văn bản
Hãy học tập thái độ lạc quan của ông lão trước những sự việc rủi ro không mong muốn.
Dù có tồi tệ đến mức nào, mọi chuyện rồi cũng sẽ qua.
Cứ thế tiến lên phía trước và đừng nghĩ ngợi về quá khứ đau buồn nữa, bạn nhé!
- Đối tượng: Chiếc bát vỡ.
VÍ DỤ:
Đọc kĩ văn bản sau:
Tuổi thơ của tôi được nâng lên từ những cánh diều.
Chiều chiều, trên bãi thả, đám trẻ mục đồng chúng tôi hò hét nhau thả diều thi. Cánh diều mềm mại như cánh bướm. Chúng tôi vui sướng đến phát dại nhìn lên trời. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng. Sáo đơn, rồi sáo kép, sáo bè,.. Như gọi thấp xuống những vì sao sớm.
Ban đêm, trên bãi thả diều thật không còn gì huyền ảo hơn. Có cảm giác diều đang trôi trên dải Ngân Hà. Bầu trời tự do đẹp như một thảm nhung khổng lồ. Có cái gì cứ cháy lên, cháy mãi trong tâm hồn chúng tôi. Sau này tôi mới hiểu đấy là khát vọng. Tôi ngửa cổ suốt một thời mới lớn để chờ đợi một nàng tiên áo xanh bay xuống từ trời và bao giờ cũng hi vọng khi tha thiết câu xin: “ Bay đi diều ơi! Bay đi!” Cánh diều tuổi ngọc ngà bay đi, mang theo nỗi khát khao của tôi.
(Tạ Duy Anh, Tiếng Việt 4, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017)
? Đặt 1 cái tên phù hợp cho văn bản.
? Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua hình ảnh cánh diều? Chỉ ra các câu thể hiện rõ điều đó trong văn bản.
- Tên văn bản: Cánh diều tuổi thơ
Thông điệp: Con người chúng ta trong cuộc đời cũng cần có một khát vọng sống, lý tưởng sống cho riêng mình.
Khát vọng sống như cánh diều bay trên bầu trời rộng lớn, thỏa sức mình, nỗ lực chiến đấu cho cuộc đời chúng ta.
VÍ DỤ: Đọc đoạn thơ sau và xác định nội dung chủ đề chính:
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.
Mẹ ơi trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa.
( Trích: Trong lời mẹ hát, Trương Nam Hương)
Nội dung, chủ đề: Niềm xót xa, tình yêu thương và lòng biết ơn sâu sắc của người con trước những hi sinh thầm lặng của người mẹ.
* Kết luận:
Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
Các văn bản: Tôi đi học, Chiếc bát vỡ có đảm bảo tính thống nhất về chủ đề không? Dựa vào đâu em biết điều đó?
Đọc lại văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, cho biết nội dung chủ đề và tính thống nhất về chủ đề của văn bản ấy.
1
5
4
3
2
1.TRÊN ĐƯỜNG
Con đường
thay đổi
Hành vi trưởng
thành hơn
2. SÂN TRƯỜNG
Ngôi trường xinh
xắn oai nghiêm hơn
- Sợ hãi vẩn vơ
3. LỚP
Thấy xa mẹ,
nhớ nhà hơn
Tô đậm cảm giác trong sáng mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân
vật “Tôi” trong ngày tựu trường đầu tiên=> CHỦ ĐỀ
NHAN ĐỀ
Nhan đề tôi đi học
TỪ NGỮ
Then chèt
Lặp lại
CÂU
Các câu đều nhắc
đến kỷ niệm của buổi
tựu trường đầu tiên
BỐ CỤC
(Quan hệ giữa các phần
Thời gian , kh«ng gian )
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Nói lên những kỷ niệm của tác giả.
Câu1:
Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỷ niệm của tác giả về buổi tựu trưường đầu tiên?
Nhan đề?
Từ ngữ?
- Nhan đề : “ Tôi đi học”.
- Các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học lặp lại nhiều lần..
Câu 2: Tìm các câu đều nhắc đến kỷ niệm buổi tựu trường đầu tiên của nhân vật “Tôi” trong văn bản Tôi đi học?
+ Hôm nay tôi đi học.
+ Hàng năm cứ vào cuối thu… lòng tôi lại nao nức nhỮng kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy.
+ Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng.
+ Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất…
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Câu 3:
Cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ trên đường đến trường đựơc thể hiện qua những từ ngữ chi tiết nào?
Cảm nhận về con đường:
+ Quen đi lại lắm lần Thấy lạ, cảnh vật thay đổi
Thay đổi hành vi:
+ Không lội sông thả diều hay ra đồng nô đùa nữa
Đi học, cố làm như một học trò thực sự.
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Câu 4:
Cảm nhận của tôi khi ở trên sân trường được diễn tả qua từ ngữ chi tiết nào nổi bật?
+ Cảm nhận về ngôi trường: Xinh xắn, oai nghiêm như đình làng…
+ Cảm giác bỡ ngỡ, lúng túng khi xếp hàng vào lớp: Nép bên người thân chỉ dám nhìn một nửa, bước nhẹ, muốn bay nhưng e sợ, thấy nặng nề, nức nở khóc.
Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Câu 5:
Tìm những chi tiết, từ ngữ nêu bật cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ Tôi” khi ngồi trong lớp học?
Cảm thấy xa mẹ (trước đó: đi chơi cả ngày không thấy xa nhà, xa mẹ; nay mới bước vàp lớp đã thấy xa mẹ nhớ nhà).
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Các chi tiết, các phương tiện ngôn từ trong văn bản mà các con vừa tìm được đều tập trung tô đậm cảm giác gì của nhân vật
“ tôi”?
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Chủ đề văn bản
Đối tượng của văn bản
Nhan d? van b?n
V?n d? ch? y?u c?a van b?n
Đề mục
M?i quan h? gi?a cỏc ph?n
Từ ngữ then chốt
Tớnh th?ng nh?t v? ch? d? c?a van b?n
Qua trò chơi trên hãy cho biết: thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó?
Ghi nh?
*GHI NHỚ:
- Chủ đề là đối tưượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi : chỉ biểu đạt chủ đề
đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác
- Tính thống nhất về chủ đề đưược thể hiện:
+ Nhan đề
+ Quan hệ giữa các phần trong văn bản
+ Các từ ngữ then chốt lặp lại.
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
I. Ch? d? c?a van b?n
a. Đối tượng (qua nhan đề : Rừng cọ quê tôi )
b. Các đoạn:
1. Giới thiệu rừng cọ(ở sụng Thao cú rừng cọ trập trựng )
2. Tả cây cọ ( thõn cọ ….bỳp cọ …., lỏ cọ …..)
3. Tác dụng của cây cọ( cỏc nhà nỳp rừng cọ ..trường khuất rừng cọ
…cọ xoố ụ )..
4. Tình cảm gắn bó với cây cọ:
Cha : làm chổi cọ
Mẹ : đựng hạt trong múm cọ
Chị :đan nún cọ…,
Chỳng tụi : nhặt .. ăn hạt cọ
các ý sắp xếp hợp lí không nên thay đổi
II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
I. Chủ đề của văn bản
III. LUYỆN TẬP
Cuộc sống quê tôi gắn với cây cọ
Bài tâp 1: Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản (Rừng cọ quê tôi) (SGKtr 13)?
*Chủ đề : Ca ngợi rừng cọ quê tôi va bày tỏ tình cảm yêu quý rừng cọ của quê hương mình.
C
A
Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú sâu sắc.
Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Bài 2+3: Một bạn dự định viết một số ý sau cho bài văn chứng minh luận điểm : “ Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất núơc trong ta thêm phong phú và sâu sắc “.Em hãy thảo luân nhóm và khoanh vào những ý nào em cho là lạc đề ?
Văn chương giúp ta yêu cuộc sống , yêu cái đẹp.
Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán
nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc .
Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước ,
về truyền thống tôt đẹp của ông cha ta .
D
B
E
G
Cứ mỗi độ thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón mẹ
lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại náo nức, rộn rã, xốn xang .
Mẹ nắm tay dẫn đến trường
Con đường đến trường trở nên lạ.
Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha , trong trẻo của nhân vật ‘’tôi ‘’ trong văn bản : Tôi đi học , có bạn dự định triển khia một số ý sau . Tìm và khoanh vào ý lạc chủ đề nếu có
Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.
Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò .
Sợ hãi chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.
D
C
B
A
H
E
Diễn đạt chưa đúng, đủ.
Diễn đạt chưa đúng, đủ.
BTVN
“Có phải chúng ta đang ngày càng ít nói với nhau hơn. Chúng ta gặp nhau qua YM, tin nhắn, chúng ta đọc blog hay những câu status trên Facebook của nhau mỗi ngày, chúng ta những tưởng đã hiểu hết, hiểu hết về nhau mà không cần thốt lên lời. Có phải vậy chăng? Có phải chúng ta cũng như loài cá heo có thể giao tiếp với nhau bằng sóng siêu âm. Tiếng nói của con người dùng để làm gì nếu không phải để thổ lộ, để giãi bày, để xoa dịu. Nếu muốn được hiểu thì phải được lắng nghe. Nếu muốn được lắng nghe thì phải nói trước đã. Vậy thì còn ngần ngừ chi nữa, hãy nói với nhau đi. Nói với ba, với mẹ, với anh chị, với em, với bạn bè... Đừng chat, đừng email, đừng post lên Facebook của nhau, hãy chạy đến gặp nhau, hay ít nhất hãy nhấc điện thoại lên, thậm chí chỉ để gọi nhau một tiếng “…ơi!” dịu dàng!”.
(Phạm Lữ Ân, Nếu biết trăm năm là hữu hạn, NXB Hội Nhà văn)
Đọc kĩ đoạn văn bản sau:
Đoạn văn bản trên muốn nói với chúng ta điều gì?
A.Cứ mỗi độ thu về , mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón mẹ lần đầu tiên đến trường , lòng tôi lại náo nức , rộn rã , xốn xang .
B. Cảm thấy con đường thường di lại lắm lần tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi .
C..Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.
D. Cảm thấy ngôi trường qua lại nhiều lần cũng có biến đổi.
E. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò .
Lựa chọn , điều chỉnh lại cho sát với yêu cầu đề tài ?
nguon VI OLET
