Chào mừng quý thầy cô và các em
đã về dự tiết học ngày hôm nay!
Giáo viên: Đinh Thị Kim Chi
Trường THCS Lê Hồng Phong
Khởi động:
Dựa vào kiến thức năm lớp 6, em hãy cho cô biết từ tiếng Việt được chia làm mấy loại? Em hãy vẽ sơ đồ tư duy các loại từ tiếng Việt?
Nhà thông thái
Từ ghép
(1) Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại [...].
(2) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy lại thu cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ [...].
(1) Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó đã sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường.
(2) Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên bên tai tiếng đọc bài trầm bổng [...].
? Đọc kỹ câu hỏi và trả lời vào bảng phụ sau: Trong các từ ghép bà ngoại, thơm phức, tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính? Em có nhận xét gì về trật tự của các tiếng trong những từ ấy?
THẢO LUẬN NHÓM
? Đọc câu hỏi và cho biết các tiếng trong hai từ ghép: quần áo, trầm bổng có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không? Các tiếng đó có quan hệ ngữ pháp như thế nào?
Nhóm 1, 2:
Nhóm 3, 4:
Bà: tiếng chính
Ngoại: tiếng phụ
Thơm: tiếng chính
Phức: tiếng phụ
Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính.
Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.
Từ ghép chính phụ
Không phân ra tiếng chính, tiếng phụ.
Quần áo
Trầm bổng
Có vai trò bình đẳng về mặt ngữ pháp.
Từ ghép đẳng lập
Ghi nhớ
Có hai loại từ ghép
- Có các tiếng bình đẳng về ngữ pháp (không phân ra tiếng chính, tiếng phụ)
- Có tiếng chính và tiếng phụ: tiếng phụ bổ sung, làm rõ nghĩa cho tiếng chính;
- Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.
Từ ghép chính phụ
Từ ghép đẳng lập
Nối cột A với cột B để tạo thành các từ ghép chính phụ:
Nhà thông thái
Bài tập nhanh
TIẾP SỨC
? Điền thêm tiếng vào chỗ trống để tạo từ ghép đẳng lập:
núi ... ; ham ... ; xinh … ; mặt … ; học … ; tươi …
3
6
9
12
15
30
27
24
21
18
0
HẾT THỜI GIAN
núi
sông
đồi
ham
thích
mê
xinh
đẹp
tưoi
mặt
mũi
mày
học
tập
hỏi
tuoi
đẹp
vui
Bài 3/15: Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo thành từ ghép đẳng lập.
II. Nghĩa của từ ghép
? So sánh nghĩa của từ Bà ngoại với nghĩa của tiếng bà, nghĩa của từ Thơm phức với nghĩa của tiếng thơm?
? Qua ví dụ, em có nhận xét về nghĩa của từ ghép chính phụ so với nghĩa của tiếng chính trong từ ghép đó?
THẢO LUẬN: (1 phút 30 giây)
Nhóm 1,2:
Nhóm 3,4:
? So sánh nghĩa của từ Quần áo với nghĩa của mỗi tiếng quần, áo, nghĩa của từ Trầm bổng với nghĩa của mỗi tiếng trầm, bổng.
? Em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép đặng lập so với nghĩa của các tiếng tạo nên nó?
- Bà: người phụ nữ lớn tuổi nói chung.
- Bà ngoại: người phụ nữ sinh ra mẹ.
Nghĩa của từ “bà ngoại” hẹp hơn nghĩa của từ “bà”.
Bà ngoại:
Thơm phức:
- Thơm: mùi hương thoang thoảng, dễ chịu.
- Thơm phức: mùi hương thơm hấp dẫn, gây ấn tượng mạnh.
Nghĩa của từ “thơm phức” hẹp hơn nghĩa của từ “thơm”.
Có tính chất phân nghĩa.
- Quần: trang phục từ thắt lưng trở xuống, có 2 ống.
- Áo : trang phục từ cổ trở xuống, che phần lưng, ngực, bụng.
Quần áo: trang phục nói chung.
Có tính chất hợp nghĩa.
Trầm: âm thanh ở nốt thấp.
Bổng: âm thanh ở nốt cao.
Trầm bổng: âm thanh lúc cao, lúc thấp du dương, dễ nghe.
? Dòng nào định nghĩa đúng nhất về từ ghép chính phụ?
? Dòng nào định nghĩa đúng nhất về từ ghép đẳng lập?
III. Luyện tập
1.Bài 1/15: Xếp các từ ghép: suy nghĩ, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi, cười nụ theo bảng phân loại sau đây:
lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ
suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi
Bài 4/15: Tại sao nói một cuốn sách, một cuốn vở mà không nói là một cuốn sách vở ?
=>Tại vì sách, vở là danh từ chỉ cá thể, có thể đếm được, còn sách vở là từ ghép đẳng lập có nghĩa khái quát, chỉ chung cả loại.
Câu 1: Có phải mọi loài hoa màu hồng đều được gọi là hoa hồng không?
Bài 5/15
Hồng là tên một loại hoa, không phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa hồng. Không phải mọi thứ hoa màu hồng đều gọi là hoa hồng vì hoa hồng là từ ghép chính phụ. Ví dụ hoa đồng tiền, hoa giấy, hoa mười giờ có màu hồng nhưng không gọi tên là hoa hồng.
Câu 2: Em Nam nói: “Cái áo dài của chị em ngắn quá!” Nói như thế có đúng không? Tại sao?
Nói như thế đúng vì áo dài là từ ghép chính phụ, đây là tên một loại áo nên cái áo ấy có thể ngắn.
Câu 3: Nói: “Quả cà chua này ngọt quá!” có được không? Vì sao?
Cà chua là tên gọi một loại thực phẩm, chứ không phải nói về đặc tính chua của nó, nên nói thế là đúng.
IV. Dặn dò
Viết đoạn văn từ 4 - 6 câu với chủ đề: Ngày khai trường. Trong đoạn văn có sử dụng từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. (Gạch chân)
So sánh từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập
Tạm biệt các em!!!
nguon VI OLET
