TÌM CHÚ GẤU THẬT
Câu1: Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng từ thời kì nào?
Kháng chiến chống Pháp B. Trước cách mạng tháng Tám.
C. Kháng chiến chống Mĩ. D. Sau cách mạng tháng tám.
B
A
D
C
B
A
D
C
Câu 2: Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm là gì?
A. Cảm hứng về lao động. C. Cảm hứng về chiến tranh.
B. Cảm hứng về thiên nhiên. D. Cả A và B đều đúng.
B
A
D
C
Câu 3: Hai câu thơ: " Mặt trời xuống biển như hòn lửa/ Sóng đã cài then, đêm sập cửa.” sử dụng phép tu từ nào?
A. Nói quá và liệt kê C. Ẩn dụ và hoán dụ.
B. So sánh và nhân hóa. D. Chơi chữ và điệp ngữ.
B
A
D
C
Câu 4: Nội dung những " câu hát" trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào?
Biểu hiện sức sống căng tràn của thiên nhiên.
B. Biểu hiện niềm vui, sự phấn chấn của người lao động.
C. Thể hiện sức mạnh vô địch của con người.
D. Thể hiện sự bao la, hùng vĩ của biển cả.
Tìm từ còn thiếu điền vào dấu (…) trong câu thơ sau:
…………………………...
Bà như quả ngọt chín rồi
Càng thêm tuổi tác càng tươi lòng vàng
Trong chương trình Ngữ văn 7, em đã học bài thơ nào về bà?
Tiếng gà trưa
Bếp lửa
- Bằng Việt-
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Hồ sơ người nổi tiếng
Dựa vào phần tìm hiểu và chuẩn bị ở nhà, em hãy trình bày về tác giả Bằng Việt
1. Tác giả
- Bằng Việt, tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 ở Hà Tây ( nay là HN)
- Nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ
- Thơ Bằng Việt trong trẻo, mượt mà, khai thác những kỉ niệm và ước mơ của tuổi trẻ.
Tác phẩm chính
1968
1973
1983
1986
2. Tác phẩm
Hồ sơ tác phẩm
Dựa vào phần tìm hiểu và chuẩn bị ở nhà, em hãy trình bày về tác phẩm “Bếp lửa”
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh ra đời: Viết năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật ở Liên Xô.
“Tôi viết bài thơ “Bếp lửa” năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 đại học Tổng hợp Quốc Gia Kiew (Ukraina). Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến “bếp lửa” quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đình khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết “Bếp lửa” tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mình.”
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh ra đời: Viết năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật ở Liên Xô.
- Xuất xứ: In trong tập “Hương cây – Bếp lửa” – tập thơ đầu tay in chung với Lưu Quang Vũ.
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,
Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà?
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế.
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về,
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”
Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ...
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?...
Kiev, 1963
- Thể thơ: Tám chữ
Khổ 2,3,4,5: Hồi tưởng kỉ niệm tuổi thơ bên bà
- PTBĐ: Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm + Bình luận.
- Mạch cảm xúc: Đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm, bộc lộ tình yêu thương
- Bố cục:
Khổ đầu: Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc
Khổ cuối: Nỗi nhớ của người cháu khi đi xa nhớ về bà
Khổ 6: Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà
II. Đọc hiểu văn bản
1. Hình ảnh bếp lửa khơi gợi dòng hồi tưởng
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”
Tìm biện pháp tu từ và cách sử dụng hình ảnh trong ba câu thơ đầu.
Hình ảnh bếp lửa đánh thức trong lòng người cháu những hồi ức, tình cảm gì?
1. Hình ảnh bếp lửa khơi gợi dòng hồi tưởng
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”
- Điệp ngữ “Một bếp lửa”
- Ẩn dụ “nắng mưa”
- Từ láy tượng hình “chờn vờn”; “ấp iu”
Hình ảnh bếp lửa (gần gũi, quen thuộc) đã khơi nguồn nhớ thương của cháu đối với bà
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà
Trong hồi tưởng của người cháu , những kỉ niệm nào về bà và tình bà cháu đã được gợi nhớ lại
Năm lên bốn tuổi
Kỉ niệm tám năm sống bên bà
Năm giặc đến đốt làng
LÀM VIỆC NHÓM
“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
a/ Lúc lên bốn tuổi
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại bây giờ sống mũi vẫn còn cay.”
Đói mòn đói mỏi, khô rạc ngựa gầy (thành ngữ, từ ngữ gợi hình gợi cảm)
Gian khó, thiếu thốn, nhọc nhằn
Khói hun nhèm mắt cháu
Gợi kỉ niệm ngậm ngùi, khó quên
Giọng thơ trĩu nặng, gợi kỉ niệm khó quên
a/ Lúc lên bốn tuổi
“Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà
Bà thường hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa.
b/ Kỉ niệm tám năm
sống bên bà:
- Tiếng chim tu hú
Hình ảnh sáng tạo làm cho nỗi nhớ trở nên da diết
Bà
Tình bà cháu quấn quýt, tấm lòng đôn hậu, tình thương bao la của bà
Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương, thương bà một mình lận đận
hay kể chuyên
bảo cháu nghe
dạy cháu làm
chăm cháu học
LÀM VIỆC NHÓM
Kĩ thuật khăn trải bàn
Bếp lửa
Thị giác
Cảm giác
Xúc giác
Khứu giác
Hình ảnh bếp lửa và bà đã hằn sâu trong tâm trí của người cháu
Tiếng tu hú
Văng vẳng
Khắc khoải
Gần gũi
Dồn dập
Tiếng tu hú thể hiện tâm trạng của cháu mỗi lúc một mạnh mẽ, tha thiết
Cộng hưởng trí tuệ
Ngồi đọc thầm lại những nội dung đã học, viết ra những câu hỏi mình chưa hiểu đề các bạn trong lớp/ giáo viên giải đáp
Dòng hồi tưởng của cháu
Khi bốn tuổi
Khi tám tuổi
Tuổi thơ gian nan, vất vả
Có bà và bếp lửa
Cuộc sống vất vả
Bà giàu đức hi sinh
Tình yêu bà, yêu quê hương, đất nước
Trò chơi: Mảnh ghép bí mật
GV đưa ra 4 mảnh ghép tương ứng với 4 câu hỏi
HS lật các miếng ghép bằng cách trả lời câu hỏi
Thời gian suy nghĩ: 30s
Biểu cảm kết hợp
tự sự
Tâm hồn cao đẹp
Từ ngữ giàu sắc
thái biểu cảm
Tình yêu bà
Sâu nặng
Dòng hồi tưởng của cháu thuộc PTBĐ nào?
Ở nơi phồn hoa đô thị với những phương tiện hiện đại mà cháu vẫn nhớ về bếp lửa quê hương và người bà. Qua đó, em thấy người cháu là người thế nào?
Tình cảm nào của người cháu được thể hiện trong các đoạn thơ vừa học?
Em có nhận xét gì về từ ngữ mà tác giả dùng trong các đoạn thơ trên?
1
2
3
4
Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...
Mấy chục năm rồi đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng- bếp lửa!
Hình ảnh người bà
“Bãi cỏ lau già. Bà đứng dáng liêu xiêu
Cành xoan mảnh trên tay làm gậy chống
Gió xa tắp, đồng tháng Năm lồng lộng
Tóc phơ phơ, hắt đỏ ráng chiều.
Giờ bà đã nằm trên đất đồng làng
Con đường cũ cháu về, gắt gao màu nắng đỏ
Cuộc đời bà đã qua tất cả
Lẳng lặng, khiêm nhường, không dấu tích gì!...
(Đôi dòng tiễn đưa bà nội)
NỖI NHỚ VỀ BÀ
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?...
Hình ảnh bếp lửa
Khơi nguồn cảm hứng
Hồi tưởng kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà
Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà
Cháu ở xa khôn nguôi nhớ bà
Hình ảnh quen thuộc
Nhớ về tình cảm của hai bà cháu
Những 5 tháng đói khổ nhưng bà cháu luôn bên nhau
Bà là người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa
Hình ảnh bà gắn với bếp lửa
Đây là trò chơi khám phá thành ngữ, tục ngữ bên trong các mảnh ghép.
Trò chơi gồm 4 câu hỏi lần lượt ứng với 4 mảnh ghép.
Trả lời đúng mỗi câu hỏi, mảnh ghép tương ứng sẽ được mở ra.
Trả lời đúng tên của bức tranh được 10 điểm.
TRÒ CHƠI: “LẬT MẢNH GHÉP”
5
2
3
4
1
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
1
2
3
4
5
Đáp án: 1963
KEY
HOME
1
2
3
4
5
TIME
6
7
8
9
10
HẾT GIỜ
Bài thơ Bếp lửa được sáng tác năm nào?
KEY
HOME
TIME
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
HẾT GIỜ
Đáp án: Hình ảnh bếp lửa
Hình ảnh nào trong bài thơ đã khơi nguồn dòng cảm xúc về bà?
KEY
HOME
TIME
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
HẾT GIỜ
Đáp án: Tình yêu thương, niềm tin mà bà đã thắp lên trong cháu
Hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ tượng trưng cho điều gì?
KEY
HOME
TIME
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
HẾT GIỜ
Đáp án: Tiếng chim tu hú
Âm thanh nào được nhắc đi nhắc lại bốn lần ở trong bài thơ?
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
TIME
KEY
HOMESlide 47
Đáp án : Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh)
Hình ảnh người bà giàu lòng yêu thương, đức hi sinh trong bài thơ gợi cho em nhớ đến bài thơ nào cũng có hình ảnh người bà mà em đã học?
Cùng chia sẻ
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, hình ảnh người bà có những gì thay đổi trong cách cư xử hay không?
Hướng dẫn tự học
Sưu tầm những đoạn thơ, bài thơ viết về tình bà cháu
Xây dựng đoạn kịch về tình cảm bà cháu, đoạn thơ diễn tả hình ảnh 2 bà cháu bên bếp lửa
Chuẩn bị bài “Tổng kết về từ vựng” (Tiếp)
Cảm ơn các em!
Chúc các em luôn học giỏi
nguon VI OLET
