NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ
NĂM HỌC 2019 - 2020
MÔN NGỮ VĂN
LỚP 9a2
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Tiết 51 Văn bản:
(Huy Cận)
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ,
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Hồng Gai, 4-10-1958
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
I. Đọc, tìm hiểu chung.
1. Đọc
HUY CẬN NĂM 2005
2. Tác giả, tác phẩm.
a. Tác giả
- Huy Cận (1919 – 2005)
- Tên đầy đủ : Cù Huy Cận
- Quê : Ân Phú – Vụ Quang – Hà Tĩnh
- Nổi tiếng trong phong trào thơ mới với tập thơ Lửa thiêng (1940)
- Là nhà thơ tiêu biểu cho nền thơ hiện đại VN sau 1945.
- Trước 1945 thơ ông giàu chất triết lí và thấm thí bao nỗi buồn.
- Sau 1945, thơ Huy Cận dạt dào niềm vui, nhất là khi ông nói về cuộc sống mới, con người mới.
- Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT năm 1996.
- Các sáng tác: Trời mỗi ngày lại sáng (1958), Đất nở hoa (1960), Bài thơ cuộc đời (1963) ...
Hoàn cảnh sáng tác:
“Bài thơ đoàn thuyền đánh cá” nằm trong cảm hứng chung của thơ tôi trong những năm xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tôi viết bài thơ tương đối nhanh, chỉ vài giờ của một buổi chiều trên vùng biển Hạ Long. Bài thơ được viết liền mạch, ít phải sửa chữa. Tôi nghĩ rằng đó cũng không phải là chuyện ngẫu nhiên mà thực sự là cảm hứng đã được tích tụ trên một đề tài quen thuộc của tôi và được viết ra trong không khí rất vui của những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội.”
Theo Huy Cận - trích trong “Nhà văn nói về tác phẩm”
2, Tác phẩm:
* Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ nằm trong tập "Trời mỗi ngày lại sáng" (1958), kết quả của chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh.
Năm 1954 chiến dịch ĐBP vừa kết thúc, đất nước bị chia làm 2 miền. Miền Nam tiếp tục chống đế quốc Mĩ. Miền Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH.
Bài thơ được viết năm 1958 khi đất nước đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp, Miền Bắc được giải phóng và đi vào xây dựng cuộc sống mới. Không khí hào hứng, phấn chấn tin tưởng bao trùm trong đời sống xã hội và khắp nơi dấy lên phong trào phát triển sản xuất, xây dựng đất nước mới.
Chuyến đi thực tế của mình ở vùng mỏ Quảng Ninh vào nưả cuối năm 1958, đã giúp cho nhà thơ thấy rõ và sống trong không khí lao động ấy của nhân dân ta, góp phần quan trọng mở ra chặng đường mới trong thơ Huy Cận
Cá bạc
Cá thu
Cá chim
Cá song
Cá đé
Cá nhụ
Từ ngữ
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồng
Thân dài, hơi dẹt
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá trích nhưng lớn hơn
3. Chú thích.
Thảo luận:
1/ Biển ta giàu và đẹp như thế nhưng hiện nay môi trường biển ở nước ta như thế nào? Theo các em ta phải làm gì để bảo vệ môi trường biển cũng như các nguồn lợi thủy hải sản từ biển?
2/ Tình hình hiện nay vùng biển của chúng ta đang bị xâm phạm nghiêm trọng chúng ta sẽ làm gì để bảo vệ vùng biển,vùng trời thân yêu?
Dầu loang ở vùng biển Việt Nam
Rừng ngập mặn bị phá
Cá chết do ô nhiễm môi trường biển
Ô nhiễm môi trường du lịch
4. Thể thơ.
Tự do
5. Phương thức biểu đạt.
Miêu tả kết hợp với biểu cảm.
6. Bố cục: 3 phần
Phần 1: hai khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá lúc hoàng hôn.
Phần 2: bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong một đêm trăng đẹp.
Phần 3: khổ cuối: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong ánh bình minh
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ,
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
* Mạch cảm xúc của bài thơ
Cảm hứng bao trùm bài thơ:
Có sự thống nhất giữa hai nguồn cảm hứng: về thiên nhiên vũ trụ và cảm hứng về con người lao động trong cuộc sống mới.
II. Đọc, tìm hiểu chi tiết.
1. Cảnh biển đêm và hình ảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá.
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
- Huy Cận-
1.Cảnh đoàn thuyền ra khơi:
b, Cảnh đoàn thuyền
ra khơi
NT: So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, liên tưởng.
→ Cảnh hoàng hôn trên biển thật đẹp, lộng lẫy, ấm áp gần gũi vũ trụ bắt đầu nghỉ ngơi
a, Cảnh hoàng hôn trên biển
NT: Phụ từ “lại” , nói quá .
→ Họ ra khơi trong khí thế vui tươi, phấn khởi, làm chủ thiên nhiên.
-> Tinh thần lao động khẩn trương tích cực của con người
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
- So sánh ->gợi cảnh hoàng hôn trên biển đẹp kì vĩ, rực rỡ, tráng lệ.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
- Nhân hoá -> Vũ trụ gần gũi như một ngôi nhà lớn đang đi vào thời khắc nghỉ ngơi.
‘‘Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”
Phụ từ “lại”: Công việc đánh cá diễn ra thường xuyên, thường kì
-> Không khí lao động khẩn trương.
“Câu hát căng buồm với gió khơi”
-> Niềm vui, sự phấn chấn, tinh thần hăng say của những con người đi lao động chinh phục thiên nhiên.
- Ẩn dụ
THẢO LUẬN (2 phút)
Qua toàn khổ thơ, em thấy thiên nhiên và con người có gì đối lập nhau, sự đối lập đó nói lên điều gì ?
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Thiên nhiên
nghỉ ngơi
Con người
làm việc
Ca ngợi tinh thần lao động khẩn trương, tích cực của con người.
Đối lập
ĐÁP ÁN
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
Liệt kê: cá bạc, cá thu -> biển có rất nhiều tôm cá đang chờ con người khai thác
So sánh: cá được so sánh như đoàn thoi ->cá rất nhiều, biển giàu và đẹp
Nhân hoá: cá như đoàn thoi đang dệt biển ->mong muốn đánh bắt được nhiều cá
Câu cầu khiến: Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! ->tiếng gọi thiết tha ->khát vọng chinh phục biển cả, chinh phục thiên nhiên
-> Tiếng hát của họ đã thể hiện một tâm hồn chan chứa niềm vui, phấn khởi, hăng say lao động.
BÀI TẬP
Câu 1: Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” ra đời trong hoàn cảnh nào?
A Trước Cách mạng tháng 8.
B Trong chuyến đi thực tế của Huy Cận về vùng mỏ Quảng Ninh năm 1958.
C Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
D Sau năm 1975 khi đất nước được giải phóng.
Câu 2: “Câu hát” trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào ?
A Biểu hiện sức sống căng tràn của thiên nhiên.
B Thể hiện sức mạnh vô địch của người lao động
C Biểu hiện niềm vui, phấn chấn, tinh thần hăng say lao động
D Thể hiện sự bao la, hùng vĩ của biển cả
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc lòng bài thơ
- Soạn tiết 2 :
+ Cảnh đoàn thuyền đánh cá trong một đêm trăng đẹp.
+ cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong ánh bình minh
nguon VI OLET
