1
3
2
4
5
Cho các cụm từ: “Nguyên phân”, “Giảm phân”, “Thụ tinh” và sơ đồ sau. Hãy điền các cụm từ trên vào các giai đoạn 1, 2, 3, 4 và 5
(2n NST)
(2n NST)
(2n NST)
(2n NST)
(n NST)
(n NST)
KIỂM TRA BÀI CŨ
GP
GP
Thụ tinh
NP
NP
(2n NST)
(2n NST)
(2n NST)
(2n NST)
(n NST)
(n NST)
? Tại sao tôi không phải là con trai mà lại là con gái hoặc tại sao tôi không phải là con gái mà lại là con trai?
? Cơ chế nào xác định giới tính ở sinh vật
? Liệu có cách nào biến đổi con gái thành con trai hay ngược lại không?
CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
TiếT 11 - Bài 12
I- NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
Ruồi giấm đực
Ruồi giấm cái
X
X
X
Y
Nêu những điểm giống và khác nhau của bộ NST ruồi giấm đực và ruồi giấm cái?
Bài 12:CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Giống nhau:
Số lượng: 2n = 8 NST
Hình dạng: 1 cặp hình hạt
2 cặp chữ V
Khác nhau:
: 1 cặp hình que
: 1 chiếc hình que
1 chiếc hình móc
6A + XX
6A + XY
Bài 12:CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
6A + XX
6A + XY
Ở tế bào lưỡng bội (2n):
+ Có các cặp NST thường (A).
+ 1 cặp NST giới tính: tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY).
I- NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
Bài 12:CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Bộ NST ở người
Cặp nhiễm sắc thể nào là cặp nhiễm sắc thể giới tính?
Cặp NST 23
Cặp NST 23
I- NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
2n = 46 NST
44A + XX
44A + XY
Bài 12:CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
Theo em NST giới tính có ở tế bào nào? Nó có chức năng gì?
Trong cơ thể, NST giới tính có mặt ở cả TB sinh dục lẫn TB sinh dưỡng.
NST giới tính mang gen quy định giới tính và các tính trạng thường liên quan đến giới tính.
Ví dụ:
Ở người, NST Y mang gen SRY còn gọi là nhân tố xác định tinh hoàn.
NST X mang gen lặn quy định máu khó đông.
I- NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
Giới tính của các loài sinh vật phụ thuộc vào sự có mặt của cặp NST giới tính trong tế bào.
I. Nhiễm sắc thể giới tính
Tìm hiểu (3 phút): Hoàn thành Phiếu học tập sau
Tồn tại với số cặp lớn hơn 1 cặp trong tế bào lưỡng bội.
Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.
Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể.
Tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội.
Tồn tại thành cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY).
Mang gen qui định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính.
II. Cơ chế NST xác định giới tính
Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người
44A + XX
44A + XY
22A + X
22A + Y
22A + X
Mẹ
Bố
44A + XX
44A + XY
2n
2n
n
n
n
2n
2n
Con gái
Con trai
P
Gp
F1
II. Cơ chế NST xác định giới tính
Cơ chế xác định giới tính là sự phân ly của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và tổ hợp lại trong thụ tinh.
Con gái
Con trai
Tìm hiểu – 3 PHÚT.
Quan sát Hình bên, kết hợp với thông tin mục II / SGK trang 38, 39 trả lời các câu hỏi:
1. Ở người có mấy loại trứng và mấy loại tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1:1?
1. Ở người có mấy loại trứng và mấy loại tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
-> Mẹ sinh ra 1 loại trứng : 22A+ X
Bố sinh ra 2 loại : 22A+Y và 22A+X
2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
-> * Tinh trùng Y + Trứng Con trai
* Tinh trùng X + Trứng Con gái
3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1:1?
-> Vì 2 tinh trùng mang NST X và mang NST Y tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất như nhau.
Đa số các loài giới tính được xác định trong thụ tinh.
Tuy nhiên ở một số loài giới tính được xác định trước khi thụ tinh.
Ví dụ: Trứng ong không được thụ tinh sẽ trở thành ong đực còn nếu được thụ tinh sẽ trở thành ong cái (ong chúa hoặc ong thợ),…
Tỉ lệ nam : nữ biến đổi theo từng lứa tuổi
Tỉ lệ nam : nữ ảnh hưởng tới mức tăng giảm dân số, sự phân công lao động, chính sách kinh tế, xã hội.
Vì vậy phát triển dân số hợp lí bằng cách sinh đẻ có kế hoạch.
? Sinh con trai hay con gái là do người mẹ đúng hay sai?
Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người
44A + XX
44A + XY
22A + X
22A + Y
22A + X
Mẹ
Bố
44A + XX
44A + XY
2n
2n
n
n
n
2n
2n
Con gái
Con trai
P
Gp
F1
Quan niệm :“Sinh con trai hay con gái là do người mẹ” là sai.
Nguyên nhân quyết định việc sinh con trai hay con gái là:
- Người bố đã tạo ra loại tinh trùng nào trong quá trình giảm phân.
- Sự kết hợp ngẫu nhiên giữa trứng và loại tinh trùng nào trong quá trình thụ tinh.
Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính ở sinh vật?
Tìm hiểu thông tin -> Trả lời các câu hỏi sau:
- Sự phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?
- Tại sao người ta điều chỉnh có thể tỉ lệ đực: cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính.
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
Dùng mêtyl testostêtrôn -> cá vàng cái có kiểu hình giống cá vàng đực.
San hô nấm (Nhật Bản) khi nhiệt độ cực nóng, san hô cái -> san hô đực
1 loài rùa: trứng ủ ở nhiệt độ < 28° C -> rùa đực, nếu > 32° C -> rùa cái.
Ghép tinh hoàn gà trống (chứa hoocmôn sinh dục đực) vào dưới da gà mái -> gà mái có kiểu hình giống gà trống.
Thầu dầu trồng dưới ánh sáng cường độ yếu
-> số hoa đực giảm.
Cá sấu: trứng ủ > 33°C -> con đực,
< 33° C -> con cái.
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
- Sự phân hoá giới tính không hoàn toàn phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường :
+ Môi trường trong : hoocmôn, rối loạn TĐC,…
+ Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO2, điều kiện thụ tinh, chế độ dinh dưỡng, …
Chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất.
Câu 1: Cặp NST giới tính nào dưới đây là cặp NST tương đồng?
A. XX B. XO C. XY D. YO
Câu 2: Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ 1:1?
A. Các hợp tử mang XX và XY được sống trong điều kiện như nhau
B. Do hai loại tinh trùng mang X và mang Y được tạo ra với tỉ lệ ngang nhau
C. Tinh trùng mang X và mang Y đều tham gia vào quá trình thụ tinh
D. Các hợp tử mang XX và XY được sống trong điều kiện khác nhau
Câu 3: Trong chăn nuôi, người ta điều chỉnh tỉ lệ đực : cái nhằm:
Phù hợp với mục đích sản xuất
Duy trì nòi giống
C. Giảm hiệu quả kinh tế
D. Giữ cân bằng tỉ lệ đực: cái
Câu 4 : Tìm phát biểu sai:
A. Ở các loài giao phối, trên số lượng lớn, tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1 : 1.
B. Ở đa số loài, giới tính được xác định từ khi là hợp tử.
C. Hoocmon sinh dục có ảnh hưởng nhiều đến sự phân hóa giới tính.
D. Ở người, việc sinh con trai hay con gái chủ yếu là do người mẹ.
TÌM TÒI MỞ RỘNG
Thường tồn tại với số cặp lớn hơn 1 trong tế bào lưỡng bội.
Thường tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội.
Tồn tại thành từng cặp tương đồng giống nhau ở con đực và con cái.
Tồn tại thành cặp tương đồng (XX)hoặc không tương đồng (XY) khác nhau giữa con đực và con cái.
Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể.
Câu 1: Để khắc phục tình trạng vô sinh ở người có thể sử dụng phương pháp nào?
Câu 2: Tìm các câu khẩu hiệu, khẩu lệnh, pano tuyên truyền liên quan đến giới tính.
nguon VI OLET
