Bài 12. Nhật Bản giữa thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

KIỂM TRA BÀI CŨ
Vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX tình hình chung của Đông Nam Á, Ấn Độ, Trung Quốc có điểm gì giống nhau?
Là một quốc gia đảo hình vòng cung,có diện tích tổng cộng là 37.7843 km vuông, nằm theo sườn phía đông lục địa châu Á. Mĩ danh “xứ sở hoa anh đào”, “đất nước mặt trời mọc”.
I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
- Ðến giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Nhật Bản lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng.
= > Các nước tư bản phương Tây, nhất là Mĩ tìm cách xâm nhập vào nước này.
- Tháng 1-1868 Thiên hoàng Minh Trị tiến hành các cải cách tiến bộ.
Hình: Thiên hoàng Minh Trị (1852 – 1912)
- Thiên hoàng Minh Trị (1852 – 1912), lên kế vị ngôi vua cha (1867) khi mới 15 tuổi. Ông là người thông minh, dũng cảm, biết theo thời thế và biết dùng người.
- Lên ngôi trong tình trạng nước Nhật đang khủng hoảng bế tắc. Ông thành lập chính phủ mới, lấy hiệu là Minh Trị (vua trị vì sáng suốt). Tiến hành cải cách Minh Trị Duy tân, canh tân đất nước theo kiểu phương Tây.
Nhóm 1: Hãy nêu nội dung cải cách về kinh tế ở Nhật Bản?
Thảo luận nhóm: 5 phút:
Nhóm 2: Nêu những nội dung cải cách về chính trị?
Nhóm 3: Nêu nội dung cải cách về văn hóa, giáo dục?
Nhóm 4: Nêu nội dung cải cách về quân sự?
Nhóm 5: Trình bày kết quả và ý nghĩa của những cải cách trên?
LĨNH VỰC
NỘI DUNG
Chính trị
Xã hội
Kinh tế
Văn hóa giáo dục
Quân sự
- Thống nhất tiền tệ ,Xóa bỏ độc quyền ruộng đất phong kiến tăng cường phát triển kinh tế tư bản ở nông thôn.
- Xây dựng hạ tầng cơ sở, đường xá, cầu cống. Phục vụ cho giao thông, liên lạc …
-Bãi bỏ chế độ nông nô
- Đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm chính quyền
- Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học kĩ thuật trong giảng dạy
- Cử học sinh ưu tú đi du học phương Tây.
- Tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh.
-Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng.
Nhật Bản thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triểnChủ nghĩa đế quốc.
Tính chất: Là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
* Ý nghĩa :
Mở đường cho KT TBCN phát triển, đưa Nhật Bản trở thành nước có nền kinh tế công thương nghiệp phát triển nhất châu Á.
- Giúp Nhật bản thoát khỏi số phận thuộc địa.
- Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông đầu TK XX trong đó có Việt Nam
Sau cuộc chiến tranh Trung- Nhật ( 1894-1895), nhờ số tiền bồi thường và của cải cướp được ở Triều Tiên và Trung Quốc, kinh tế Nhật Bản ngày càng phát triển mạnh mẽ.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công nghiệp đã kéo theo sự tập trung trong sản xuất, thương nghiệp, ngân hàng. Nhiều công ty độc quyền xuất hiện như Mit xưi, Mit xu bi si…giữ vai trò to lớn, nắm giữ, chi phối đời sống kinh tế, chính trị nước Nhật.
Sang đầu thế kỉ XX, Nhật Bản còn thi hành chính sách hiếu chiến, xâm lược và bành trướng mạnh mẽ. Thuộc địa của nhật được mở rộng rất nhiều.
Matsukata Masaoyoshi Người sáng lập công ti Mitsubisi
“….Anh có thể đi đến Nhật trên chiếc tàu thủy của hãng Mit xưi, tàu chạy bằng than đá của Mit xui, cập bến của Mit xưi, sau đó đi đến tàu điện của Mit xưi đóng, đọc sách do Mit xưi xuất bản, dưới ánh bóng điện do Mit xưi chế tạo…”
Lược đồ đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX
III. CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN LAO ĐỘNG NHẬT BẢN
Đọc thêm