Bài 12. Sơ lược về mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam

CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
ĐẾN VỚI TIẾT HỌC
CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
ĐẾN VỚI TIẾT HỌC
Giáo viên : Nguyễn Văn Phương
I/ Vài nét khái quát:
Việt Nam có bao nhiêu cộng đồng các dân tộc sinh sống?
Hãy kể tên một số dân tộc mà em biết?
Ở Lộc Bình em biết những dân tộc nào?
Tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc Việt Nam
được thể hiện như thế nào trong lịch sử?
Hãy tìm những đặc điểm chung , đặc điểm riêng
của cộng đồng các dân tộc Việt Nam?
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
CHỦ ĐỀ
I/ Vài nét khái quát:
* Kết luận
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
Ngoài những đặc điểm chung ở sự phát triển kinh tế, xã hội , mỗi cộng đồng các dân tộc trên đất nước VN lại có những nét đặc sắc riêng , tạo nên 1 bức tranh nhiều màu sắc , phong phú về hình thức và sinh động về nội dung
II. Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:


1. Tranh thờ và thổ cẩm:
a) Tranh thờ:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
Đọc, quan sát tranh minh họa SGK để trả lời câu hỏi:
? Tranh thờ của các dân tộc nào?
-Tranh thờ phản ánh điều gì?
-Tranh được làm như thế nào? Màu sắc lấy từ đâu?
-Tranh dùng vào mục đích gì?
-Tranh thờ cổ của dân tộc Dao, Tày, Nùng...ở phía Bắc nước ta.
-Tranh phản ánh ý thức hệ lâu đời, hướng thiện răn đe cái ác và cầu may mắn phúc lành cho mọi người.
- Tranh thờ có thể là tranh vẽ hoặc được in nét. Màu sắc lấy từ màu tự tạo như nhựa cây sung, cây sơn.
-Tranh phục vụ cho việc thờ cúng của các dân tộc ít người.


Tranh thờ của dân tộc Dao
Tranh thờ của dân tộc Tày
…Phản ánh ý thức hệ lâu đời…
…Hướng thiện…
,răn đe cái ác, cầu may mắn, phúc lành cho mọi người…
Tranh có thể được vẽ hoặc được in nét và vẽ bằng các màu tự tạo như: nhựa cây sung, cây sơn…
Ngoài việc thờ cúng tranh còn có giá trị lịch sử và nghệ thuật, có vị trí đáng kể trong nền mỹ thuật Việt Nam.
II. Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
a/ Tranh thờ:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
b/ Thổ cẩm:
Tiết 13 -Bài 12
Đọc, quan sát hình minh họa SGK để trả lời câu hỏi:
? Thế nào là thổ cẩm? Thổ cẩm của dân tộc nào?
? Thổ cẩm dùng để làm gì? Sử dụng họa tiết gì trang trí ? Màu sắc như thế nào?
- Thổ cẩm là nghệ thuật trang trí trên vải. Của các dân tộc ít người như: Tày, Nùng, Dao, Cao Lan…
- Thổ cẩm dùng để làm vỏ chăn, khăn piêu, cạp váy, vạt áo…Họa tiết trang trí là hình con vật của dân tộc Dao có tính đơn giản và cách điệu cao. Màu sắc tươi sáng
Thổ cẩm là nghệ thuật trang trí trên vải của đồng bào các dân tộc ít người.
Khờ mú
Mường
Cờ ho
Thái
BA NA
KHEMER
CHĂM
Ê- ĐÊ
Thổ cẩm Chăm
Thổ cẩm Kh’me
Thổ cẩm Tày
Thổ cẩm Mường
Thổ cẩm Dao
Thổ cẩm H’Mông
Thổ cẩm Thái
Trang trí trên gối, vỏ chăn.
Mẫu trang trí trên túi xách.
Trang trí trên Khăn.
Họa tiết là hình các con vật.
Họa tiết trang trí là các hình kỉ hà
Họa tiết trang trí là hình hoa lá, cây cối, nhà cửa….
Màu sắc tươi sáng.
Thổ cẩm được dệt hoặc thêu tay.
II. Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
a/ Tranh thờ:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
b/ Thổ cẩm:
- Thổ cẩm là nét đặc sắc của nghệ thuật trang trí trên vải của đồng bào các dân tộc ít người.
- Thổ cẩm dùng để làm chăn,aó dài, cạp váy, dây lưng…
- Họa tiết trang trí : cây cối, chim muông , thú rừng…
- Màu sắc luôn tươi sáng, rực rỡ.

Tiết 13 -Bài 12
- Tuy nhiên, ngày nay cùng với xu hướng hiện đại hóa, những sản phẩm may sẵn chiếm lĩnh thị trường, đồng bào các dân tộc cũng quen dần với xu hướng ăn mặc mới của người miền xuôi, những trang phục truyền thống chỉ còn được sử dụng trong các dịp lễ, hội.Vì vậy, nghề dệt thổ cẩm có nguy cơ bị mai một đi.
- Nhằm khôi phục và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống, đã có một số địa phương xây dựng các mô hình dệt thổ cẩm như: Hợp tác xã Nặm La (sơn La).Mô hình Mường Lát (Lai Châu). ..
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
Hoạt động theo nhóm ( mỗi bên làm 1 nhóm) thảo luận trong 3 phút với câu hỏi như sau:
II- Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
NHÓM 1: Đọc SKG, quan sát hình minh họa để trả lời câu hỏi:
+ Nhà rông là kiến trúc đặc trưng của vùng nào?
+ Nhà rông có vị trí ,vai trò như thế nào trong buôn làng?
+ Nhà rông được làm bằng chất liệu gì? Hình dáng như thế nào?
NHÓM 2: Đọc SGK, quan sát hình minh họa để trả lời câu hỏi:
+ Em biết gì về nhà mồ Tây Nguyên?
+ Tượng nhà mồ có ý nghĩa như thế nào đối với người dân Tây Nguyên ?
+ Tượng được làm bằng chất liệu gì? Đề tài phản ánh là gì?
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
a/ Nhà rông:
II- Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
+ Nhà rông là kiến trúc đặc trưng của vùng nào?
+ Nhà rông có vị trí ,vai trò như thế nào trong buôn làng?

+ Nhà rông được làm bằng chất liệu gì? Hình dáng như thế nào?
- Nhà rông là công trình kiến trúc đặc sắc của đồng bào tây Nguyên
- Nhà rông to, cao là nơi sinh hoạt chung của buôn làng
- Nhà rông được làm bằng chất liệu gỗ, tre, lá ( cỏ gianh lợp mái). Hình dáng đặc biệt, nóc nhà cao,trang trí công phu.
Nhà rông là nơi sinh hoạt chung của buôn làng.
Hình dáng đặc biệt, nóc rất cao, đứng sừng sững
Được trang trí công phu
Được làm bằng chất liệu gỗ, tre, lá cỏ gianh ( lợp mái )
- Ở Tây Nam Trung Bộ (Tây Nguyên) có các dân tộc: Bana, Giarai, Êđê, Xơđăng, . . . Nét đặc sắc trong kiến trúc thể hiện rõ ở nhà rông.
- Là nơi sinh hoạt chung của buôn làng.
- Có hình dáng rất đặc biệt: Nóc rất cao, trang trí công phu hoành tráng nhưng gần gũi, được làm bằng gỗ, tre, lá...
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
a/ Nhà rông:
II- Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
b/ Tượng nhà mồ:
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
a/ Nhà rông:
II- Một số loại hình và đặc điểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
+ Em biết gì về nhà mồ Tây Nguyên?
+ Tượng nhà mồ có ý nghĩa như thế nào đối với người dân Tây Nguyên ?
+ Tượng được làm bằng chất liệu gì? Đề tài phản ánh là gì?
- Nhà mồ là nhà dành cho người chết.
- Tượng nhà mồ có ý nghĩa làm vui lòng người đã chết,là sự tưởng niệm của người sống với người đã ra đi
- Tượng được làm bằng gỗ. Đề tài về người và các con vật trong cuộc sống thường ngày.
…Nhà mồ rất đẹp cho người chết. Nghệ thuật nhà mồ thể hiện ở kiến trúc, trang trí, đặc biệt là điêu khắc gỗ.
Chỉ với cái rìu, khúc gỗ, bằng sự khéo léo và những tình cảm dành cho người đã khuất người Tây Nguyên đã đẽo thành nhiều bức tượng rất phong phú, sinh động…
Đề tài về người và các con vật trong cuộc sống thường ngày.
Điêu khắc nhà mồ là pho sử thi về cuộc sống xã hội và tự nhiên của núi rừng, vừa cổ sơ, vừa hiện đại với ngôn ngữ hình khối đơn giản và tính cách điệu cao.
3/ Tháp và điêu khắc Chăm:
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
II- Một số loại hình và đặc đểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
a/ Tháp chăm:(Chàm)
Tiết 13 -Bài 12
Đọc, quan sát hình minh họa SGK để trả lời câu hỏi:
? Tháp Chăm có ở vùng nào? Là công trình kiến trúc như thế nào? Nêu tên tháp mà em biết?
? Tháp Xây dựng bằng chất liệu gì? Được trang trí bằng các họa tiết nào?
- Tháp Chăm có ở miền Trung và Nam Trung Bộ. Là công trình kiến trúc độc đáo, có nhiều tầng, các tầng thu nhỏ lên đến đỉnh. Có tháp nổi tiếng như: Thánh địa Mĩ Sơn, Tháp Pô Na – ga ( Khánh Hòa)....
- Tháp được xây bằng gạch cứng. Họa tiết trang trí là: hoa, lá xen với hình người hay thú vật.
gạch
Tháp Chăm là KT độc đáo có nhiều tầng, các tầng thu nhỏ dần đến đỉnh
Được xây bằng gạch rất cứng
Được trang trí bằng các hình hoa, lá, hình người, các con thú…

Mỹ sơn là quần thể kiến trúc Chăm gồm trên 60 di tích đền tháp lớn nhỏ…..

Mỹ sơn đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới
3/ Tháp và điêu khắc Chăm:
Chịu ảnh hưởng văn hoá Ấn Độ và phật giáo.
- Là loại công trình kiến trúc độc đáo của dân tộc Chăm. Tiêu biểu là Thánh địa Mĩ Sơn.
- Tháp Chăm là công trình kiến trúc độc đáo có nhiều tầng, làm bằng gạch rất cứng.
Trang trí cho kiến trúc hình hoa lá xen kẽ với người hay thú .
* Tháp Chăm được UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới .
II- Một số loại hình và đặc đểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
a/ Tháp chăm:(Tháp chàm)
Tiết 13 -Bài 12
b/ Điêu khắc Chăm:
3/ Tháp và điêu khắc Chăm:
2/ Nhà rông và tượng nhà mồ:
II- Một số loại hình và đặc đểm của mĩ thuật các dân tộc ít người ở Việt Nam:
1/ Tranh thờ và thổ cẩm:
a/ Tháp Chăm:
SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT
CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM
TTMT
Tiết 13 -Bài 12
Đọc, quan sát hình minh họa SGK để trả lời câu hỏi:
? Em hãy nêu một số nét tiêu biểu của điêu khắc Chăm?
Điêu khắc Chăm gắn bó chặt chẽ vói các công trình kiến trúc.
- Tượng có cách tạo khối tròn, căng, gợi cảm. Bố cục chặt chẽ.
Điêu khắc Chăm gắn bó chặt chẽ với kiến trúc Chăm...
với cách tạo khối căng tròn, đầy gợi cảm.
Nhịp điệu uyển chuyển, bố cục chặt chẽ.
…giàu chất hiện thực…
…giàu chất hiện thực…và mang đậm dấu ấn tôn giáo
Qua bài học này các em đã biết sơ lược một số di sản của văn hóa Việt Nam.Vậy Bản thân em sẽ làm gì để bảo vệ và phát huy những di sản vản hóa của dân tộc?
Bản thân phải có những hành động thiết thực để bảo vệ (không phá hoại), khơi dậy giá trị nhân văn của di sản, tuyên truyền tới cộng đồng, gia đình.
- Nhằm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ thì Bộ VH kết hợp với các ban ngành khác đã tổ chức nhiều chương trình như : Ngày di sản văn hóa Việt Nam.
Thành lập Hội Di sản văn hóa Việt Nam....
Câu hỏi củng cố

1/ Tranh thờ của đồng bào các dân tộc ít người màu sắc được lấy từ đâu?
A.Phẩm nhuộm
B.Thiên nhiên
2/Nhà Rông có hình dáng như thế nào?
A/Nhỏ,thấp hơn các ngôi nhà khác
B/Cao,to,nóc nhà cao.
C/Là nơi sinh hoạt chung của buôn làng
3 .Nét đẹp của tượng nhà mồ Tây Nguyên là gì?
A. Nét chạm khắc cầu kì ,tỉ mỉ..
B. Thể hiện tình cảm của người sống với người đã chết
C. Vừa cổ sơ,vừa hiện đại ,mang đậm dấu ấn dân tộc.
4 . Tháp Chăm có gì đặc biệt ?
A. Trang trí đẹp.
B. Làm bằng gạch, trang trí đẹp có nhiều tầng và thu nhỏ dần đến đỉnh.
C. To, cao.
-Học thuộc bài trong vở ghi chép.trả lời các câu hỏi cuối bài.
-Sưu tầm tranh, ảnh, bài viết về: Mĩ Thuật các dân tộc ít người ởViệt Nam.
+ Chuẩn bị: Xem trước bài 13:
TẬP VẼ DÁNG NGƯỜI
+ Dụng cụ: Giấy vẽ, bút chì, tẩy…
Hướng dẫn về nhà:
Xin chân thành cảm ơn
CÁC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
VỀ DỰ TIẾT HỌC
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHOẺ
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI, CHĂM NGOAN.