MÔN LỊCH SỬ 7
Kiểm tra bài cũ
1. Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ (1258)?
2. Nhà Trần đã thực hiện cách đánh giặc như thế nào trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ (1258)?
BÀI 14 (Tiếp theo)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt
của nhà Nguyên
Tiết 24:
II/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN
XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt
của nhà Nguyên
Nhà Nguyên cho quân xâm lược Cham-pa và Đại Việt
nhằm mục đích gì?
Tại sao Hốt Tất Liệt cho quân đánh Chăm-pa trước ?
Em có nhận xét gì về kế hoạch này?
- Mục đích: Mở rộng lãnh thổ, làm cầu nối
thôn tính các nước ở phía Nam Trung Quốc.
Vua nhà Nguyên
Hốt Tất Liệt
Hình minh hoạ: Lược đồ quân Nguyên xâm lược
Cham-pa làm bàn đạp tấn công Nam Đại Việt
CHAM - PA
CHÚ GIẢI
Quân Nguyên
tiến đánh
Quân Cham-pa
phản công
Quân Nguyên rút
vế cố thủ phía
bắc Cham-pa
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt
của nhà Nguyên
Em có nhận xét gì về kế hoạch của nhà Nguyên
dùng Cham-pa làm bàn đạp tấn công Đại Việt ?
- Mục đích: Mở rộng lãnh thổ, làm cầu nối
thôn tính các nước ở phía Nam Trung Quốc.
- Năm 1283, nhà Nguyên cử Toa Đô chỉ huy 10 vạn quân tiến đánh Cham-pa. Sau khi không chiếm được hoàn toàn Cham-pa, quân Nguyên cố thủ ở phía bắc, chờ phối hợp đánh Đại Việt.
* Kế hoạch của nhà Nguyên dùng Cham-pa
làm bàn đạp tấn công Đại Việt bước đầu tan vỡ .
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến
Nhà Trần đã làm gì để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến ?
- Vua Trần triệu tập hội nghị Bình Than, Diên Hồng
để bàn kế đánh giặc.
- Cử Trần Quốc Tuấn làm tổng chỉ huy cuộc kháng chiến .
- Tổ chức tập trận, duyệt binh, canh phòng nơi hiểm yếu.
Đến Bình Than có Trần Quốc Toản,vì tuổi còn nhỏ nên không được vào dự hội nghị. Trần Quốc Toản tức giận quân Nguyên đến nỗi tay cầm quả cam bóp nát lúc nào không biết. Khi về nhà đã huy động gia nô và thân thuộc một nghìn người, làm binh khí, đóng chiến thuyền và may cờ thêu sáu chữ "Phá cường địch, báo hoàng ân" (phá giặc mạnh, báo ơn vua).
Hung Đạo Vương- Trần Quốc Tuấn 1230-1300
"Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức rằng chưa được xả thịt, lột da, moi gan, uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng cam lòng".
(Hịch tướng sĩ)
Quốc công tiết chế
3. Diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến
a) Diễn biến
Thoát Hoan
50 vạn quân
Tháng 1/1285
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
Cuối 1/1285 khoảng 30 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan cùng A Lí Hải Nha chỉ huy từ Quảng Tây theo đường Lạng Châu tràn vào xâm lược Đại Việt.
Ở Vân Nam tướng Naxirut Đin chỉ huy quân tiến xuống Đại Việt
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
Tướng Trần Nhật Duật đóng quân tại Thu Vật (Yên Bái) đã cho quân chặn đánh rồi rút lui.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
Vua Trần Nhân Tông và Trần Quốc Tuấn tổ chức một số trận đấu chặn đánh giặc, rồi cho quân lui về Vạn Kiếp (Chí Linh, Hải Dương)
VẠN KIẾP
Nghe tin quân của Trần Quốc Tuấn không chặn được giặc, phải lui quân, vua Trần lo lắng, bỏ cả ăn cơm, vội vã đi thuyền đến gặp và hỏi Quốc Tuấn: thế giặc mạnh, giết hại nhân dân tàn bạo, có nên hàng giặc không. Trần Quốc Tuấn trả lời: ‘’ Nếu bệ hạ (vua) muốn hàng giặc thì trước hãy chém đầu thần rồi hãy hàng”.
( Đại Việt sử kí toàn thư )
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
VẠN KIẾP
Quân Thoát Hoan tập trung một lực lượng lớn tấn công vào Vạn Kiếp. Trước thế giặc mạnh, nhà Trần lui về Thăng Long, sau đó rút về Thiên Trường. Nhân dân Thăng Long thực hiện “vườn không nhà trống”.
THIÊN TRƯỜNG
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
THIÊN TRƯỜNG
Quân Thoát Hoan kéo vào chiếm Thăng Long trống văng. Chúng không dám đóng quân trong thành, phải dựng doanh trại ở bờ bắc sông Nhị (sông Hồng)
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
THIÊN TRƯỜNG
- Toa Đô được lệnh đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
THIÊN TRƯỜNG
3/1285 Thoát Hoan đánh xuống Thiên Trường, Toa Đô tiến quân ra bắc tạo thành thế gọng kìm hòng tiêu diệt quân chủ lực của ta và bắt sống toàn bộ đầu não kháng chiến.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
THIÊN TRƯỜNG
Trần Quốc Tuấn rút lui thật tài tình, ông cho quân xuống phía đông rồi vượt biển vào Thanh Hóa để củng cố lực lượng, chuẩn bị cho cuộc phản công tiêu diệt địch.
THANH HÓA
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
THANH HÓA
Bị thất bại trong âm mưu bắt sống vua Trần và tiêu diệt quân chủ lực của ta, Thóat Hoan rút về Thăng Long chờ tiếp viện, quân giặc rơi vào tình thế bị động lại thiếu lương thực trầm trọng.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
5/1285 lợi dụng thời cơ, quân Trần tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương… Rồi tiến vào giải phóng Thăng Long.
TÂY KẾT
HÀM TỬ
CHƯƠNG DƯƠNG
THĂNG LONG
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
TÂY KẾT
HÀM TỬ
CHƯƠNG DƯƠNG
THĂNG LONG
Quân giặc hoảng hốt thoát chạy, bị quân Trần phục kích chặn đánh, nhiều tên bị giết.
Thoát Hoan chui vào ống đồng bắt quân lính khiêng chạy thoát về nước.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
TÂY KẾT
HÀM TỬ
CHƯƠNG DƯƠNG
THĂNG LONG
Tướng Naxi rút Đin chạy về Vân Nam, qua huyện Phù Ninh thì bị quân Hà Đặc chặn đánh.
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285)
Quân Trần chặn đánh
Quân Trần rút lui
Quân Trần tiến công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút chạy
TÂY KẾT
HÀM TỬ
CHƯƠNG DƯƠNG
THĂNG LONG
Tại Tây Kế, ngày 24/61285, vua Trần đem quân chặn đánh giết chết hàng vạn quân giặc, tướng Toa Đô bị chém đầu
"Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấu nghìn thu".
( Trần Quang Khải)
3. Diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến
a) Diễn biến: SGK/ 59, 60 và 61
b) Kết quả
Sau hơn 2 tháng phản công, quân ta đã đánh tan hơn 50 vạn quân xâm lược Nguyên. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên kết thúc thắng lợi.
Cho biết cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai chông quân Nguyên?
Cách đánh giặc đúng đắn sáng tạo của nhà Trần:
Trước thế giặc mạnh, ta chủ động vừa chặn
giặc, vừa rút lui để bảo toàn lực lương, vừa
thực hiện kế hoạch “vường không nhà trống”,
chờ thời cơ phản công tiêu diệt giặc.
Hướng dẫn về nhà :
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK.
Xem trước phần III. Cuộc kháng chiến lần thứ III chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288) và trả lời các câu hỏi sau :
1 Nêu một số dẫn chứng về việc Nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần III ?
2Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn ?
3 Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 ?
Hàng ngang số 6 gồm 9 ô ch? :
Tên tướng giặc nào đã phải chui vào ống đồng chạy về nước?
Hàng ngang số 2 gồm 11 ô ch? :
Nơi nhà Trần đã lui quân về sau khi rút khỏi Thang Long?
Hàng ngang số 8 gồm 8 ô ch?:
đây là hội nghị các bô lão do nhà Trần tổ chức?
Hàng ngang số 4 gồm 5 ô ch?:
Nơi nhà Trần đã phản công và giành được thắng lợi lớn?
Hàng ngang số 5 gồm 7 ô ch? :
Binh si thời Trần thích vào cánh tay ch? gỡ ?
Hàng ngang số 3 gồm 12 ô ch?:
Tên người anh hùng nhỏ tuổi đã bóp nát quả cam?
Hàng ngang số 1 gồm 9 ô ch?:đây là nơi nhà Trần đã tổ chức cuộc tập trận và duyệt binh lớn?
Trò chơi ô ch?
Đ Ô N G B Ộ Đ Â U
T H I Ê N T R Ư Ờ N G
T R Ầ N Q U Ố C T O Ả N
H À M T Ử
S A? T T H A? T
T H O A? T H O A N
T O A Đ Ô
D I Ê N H Ồ N G
Hàng ngang thứ 7 gồm 5 ô chữ:
Tªn tướng giÆc bÞ qu©n ta chÐm ®Çu ?
1
2
3
4
5
6
7
8
Trò chơi ô ch?
Đ Ô N G B Ộ Đ Â U
T H I Ê N T R Ư Ờ N G
T R Ầ N Q U Ố C T O Ả N
H À M T Ử
S A? T T H A? T
T H O A? T H O A N
T O A Đ Ô
D I Ê N H Ồ N G
1
2
3
4
5
6
7
8
nguon VI OLET
