Bài 19. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng

SINH HỌC 9

Bài 19. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
Hãy cho biết cấu trúc trung gian và vai trò của nó trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin?


mARN là cấu trúc trung gian trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin, có vai trò truyền đạt thông tin và cấu trúc của prôtêin do gen quy định tổng hợp từ nhân ra tế bào chất


Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
 mARN sau khi được hình thành rời khỏi nhân ra chất tế bào để tổng hợp chuỗi axit amin mà thực chất là xác định trật tự sắp xếp của các axit amin

 Phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa ARN và prôtêin với nhau
Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
Quan sát hình 19.1 và trả lời các câu hỏi sau:

Các loại nuclêôtit ở mARN và tARN liên kết với nhau?
Tương quan về số lượng giữa axit amin và nuclêôtit của mARN khi ở trong ribôxôm
Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin
Quan sát hình 19.1 và trả lời các câu hỏi sau:

Các loại nuclêôtit ở mARN và tARN liên kết với nhau?
 Các loại nucleotit ở mARN và tARN kết hợp với nhau từng cặp theo NTBS: A liên kết U; G liên kết  X.


Tương quan về số lượng giữa axit amin và nuclêôtit của mARN khi ở trong ribôxôm?
 Cứ 3 nuclêôtit quy định 1 loại axit amin trong chuỗi prôtêin


Mối quan hệ giữa ARN và prôtêin

Sự tạo thành chuỗi của axit amin dựa trên khuôn mẫu của mARN và diễn ra theo NTBS (A-T, G-X; theo tương quan cứ 3 nuclêôtit ứng với một axit amin

 Trình tự các nuclêôtit trên mARN quy định trình tự các axit amin trong prôtêin

II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng

Dựa vào quá trình hình thành ARN, quá trình hình thành chuỗi axit amin và chức năng của prôtêin có thể khái quát mối liên hệ giữa gen và tính trạng theo sơ đồ sau:





Gen
(một đoạn ADN)
mARN
Prôtêin
Tính trạng
II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng






Từ sơ đồ đó, hãy giải thích:
Mối liên hệ giữa các thành phần có trong sơ đồ theo trật tự 1,2,3
Bản chất của mối liên hệ trong sơ đồ




Gen
(một đoạn ADN)
mARN
Prôtêin
Tính trạng
II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng

Từ sơ đồ đó, hãy giải thích:
Mối liên hệ giữa các thành phần có trong sơ đồ theo trật tự 1,2,3
1. Gen là khuôn mẫu để tổng hợp mARN.
2. mARN là khuôn mẫu để tổng hợp axit amin cấu thành nên prôtêin.
3. Prôtêin chịu tác động của môi trường trực tiếp biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.


Bản chất của mối liên hệ trong sơ đồ
 Là trình tự các nuclêôtit trong gen (ADN) quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN, qua đó quy định trình tự các axit amin cấu thành prôtêin. Prôtêin tham gia vào cấu trúc hoạt động sinh lí của tế bào, từ đó biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.





II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng





- Mối liên hệ đó cho thấy: thông tin về cấu trúc của phân tử prôtêin (thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp axit amin) đã được xác định bởi dãy nuclêôtit trong mạch ADN

- Mạch này được dùng làm mẫu để tổng hợp ra mạch mARN diễn ra trong nhân. Tiếp theo, mạch ARN làm lại khuôn để tổng hợp chuỗi axit amin diễn ra ở chất tế bào
II. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Bản chất của mối liên hệ “Gen (một đoạn ADN)  mARN  Prôtêin  tính trạng” chính là trình tự của các nuclêôtit trong mạch khuôn của ADN quy định trình tự các nuclêôtit trong mạch mARN, sau đó trình tự này quy định trình tự các axit amin trong cấu trúc bậc 1 của prôtêin. Prôtêin trực tiếp tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lí của tế bào, từ đó biểu hiện thành tính trạng của cơ thể. Thông qua prôtêin, giữa gen và tính trạng có mối quan hệ mật thiết với nhau, cụ thể là gen quy định tính trạng.



BÀI TẬP CŨNG CỐ
Bài tập 1: Nêu mối quan hệ giữa gen và ARN, giữa ARN và prôtêin?

Giữa gen và ARN, giữa ARN và prôtêin có mối quan hệ chặt chẽ với nhau: ADN là khuôn mẫu quy định tổng hợp ARN, ARN lại là khuôn để tổng hợp chuỗi axit amin quy định cấu trúc của prôtêin. Từ đó, prôtêin trực tiếp biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.

BÀI TẬP CŨNG CỐ
Bài tập 2: Nguyên tắc bổ sung được biểu hiện trong mối quan hệ ở sơ đồ dưới đây như thế nào?


Nguyên tắc bổ sung được biểu hiện trong mối quan hệ:

 - Trình tự các nuclêôtit trong ADN quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với U, T liên kết với A, G liên kết với X và X liên kết với G.
 - mARN sau khi được hình thành rời nhân ra tế bào chất để tổng hợp chuỗi axit amin, mà thực chất là xác định trật tự sắp xếp của các axit amin. Sự tạo thành chuỗi axit amin dựa trên khuôn mẫu của mARN và diễn ra theo nguyên tắc bổ sung trong đó A liên kết với U, G liên kết với X, đồng thời tương quan cứ 3 nuclêôtit ứng với một axit amin.

BÀI TẬP CŨNG CỐ
Bài tập 3: Nêu bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ:


- Bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ là trình tự các nuclêôtit trong mạch khuân của ADN quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN, qua đó quy định trình tự các axit amin trong cấu trúc bậc 1 của prôtêin. Prôtêin trực tiếp tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lí của tế bào, từ đó biểu hiện thành tính trạng của cơ thể. Như vậy, thông qua prôtêin giữa gen và tính trạng có mối quan hệ mật thiết với nhau, hay gen quy định tính trạng.