Bài 2. Lai một cặp tính trạng

SINH HỌC 9
GV: Nguyễn Thị Châu Phi
1
TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ
3
6
YÊU CẦU KHI HỌC MÔN SINH HỌC 9
ĐÁP ÁN
Câu 1
N?i dung co b?n c?a phuong pháp phân tích các thế hệ lai của MenDen gồm những điểm nào?
* Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng thuần chủng tương phản rồi theo dõi sự DT riêng rẽ từng cặp cặp tính trạng đó trên con cháu từng cặp bố mẹ.
* Dùng toán thống kê thống kê để phân tích các số liệu thu được.

Câu 1: Những đặc điểm về hình thái, cấu tạo sinh lí của một cơ thể được gọi là:
A. kiểu hình
B. kiểu gen
C. tính trạng
D. kiểu hình và kiểu gen
Câu 2: Đặc điểm của giống thuần chủng là:
A. có khả năng sinh sản mạnh
B. dễ gieo trồng
C. nhanh tạo ra kết quả trong thí nghiệm
D. có đặc tính DT đồng nhất ?n d?nh các thế hệ sau giống th? h? tru?c.
TRẮC NGHIỆM
B. dễ gieo trồng
A. cặp gen tương phản
B. Cặp bố mẹ thuần chủng tương phản
C. hai cặp tính trạng tương phản
D. cặp tính trạng tương phản
Câu 3 : Hai trạng thái khác nhau của cùng loại tính trạng có biểu hiện trái ngược nhau, được gọi là:
CHỦ ĐỀ : LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
I/- THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN:
Dựa hình giới thiệu tóm tắt các bước thí nghiệm của Menđen.
* Bước 1: Ở cây chọn làm mẹ cắt bỏ nhị từ khi chưa chín(để ngăn tự thụ phấn)
*Bước 2: Trên cây chọn làm bố khi nhị chín lấy hạt phấn rắc lên đầu nhụy của các hoa ở cây mẹ F1 được tạo thành.
* Bước 3: Cho F1 tự thụ phấn, được F2
LAI THÂN CAO VỚI THÂN LÙN
X
F1
F2
P
LAI QUẢ LỤC VỚI QUẢ VÀNG
X
F1
F2
P
I/- THÍ NGHIỆM CỦA MENDEN:
1/- Thí nghiệm: Lai hai giống đậu hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản
Bảng 2. Kết quả thí nghiệm của Menđen
Tỉ lệ KH F2
P
F1
F2
Hoa đỏ x Hoa trắng
Quả lục x quả vàng
thân cao x thân lùn
705 đỏ ; 224 trắng
Hoa đỏ
Thân cao
Quả lục
428 lục ; 152 vàng
787 cao ; 277 lùn
2,8 lục : 1 vàng
3,1 đỏ : 1 trắng
2,8 cao : 1 lùn
-Hãy xác định tính trạng ở F1 và ở F2 so với P
-Xác định tỉ lệ KH ở F1 và F2 ở bảng 2 SGK
Trả lời:- Ở F1 chỉ có 1 tính trạng , ở F2 có cả tính trạng bố và mẹ.
- KH ở F1 đồng tính , ở F2 phân li tính tr?ng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn
- Hoa đỏ, hoa trắng, thân cao. là kiểu hình. Vậy thế nào là KH?
- Kiểu hình là tổ hợp toàn bộ tính trạng cơ thể. KH tr?i?
I/- THÍ NGHIỆM CỦA MENDEN:
1/- Thí nghiệm: Lai hai giống đậu hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản
Bảng 2. Kết quả thí nghiệm của Menđen
Tỉ lệ KH F2
P thu?n ch?ng
F1
F2
Hoa đỏ x Hoa trắng
Quả lục x quả vàng
thân cao x thân lùn
705 đỏ ; 244 trắng
Hoa đỏ
Thân cao
Quả lục
428 lục ; 152 vàng
787 cao ; 277 lùn
2,8 lục : 1 vàng
3,1 đỏ : 1 trắng
2,8 cao : 1 lùn
- Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ngay ở F1.
- Tính trạng lặn là tính trạng ở F2 mới được biểu hiện
Trả lời:
- Hoa đỏ, thân cao, quả lục là TT trội, hoa trắng, thân lùn, quả vàng là TT lặn .Thế nào là tính trạng trội ? tính trạng lặn?
I/- THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN:
?
1/- Thí nghiệm: Lai hai giống đậu hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản
Thí dụ: P : Hoa đỏ x Hoa trắng
F1 Hoa đỏ.
F2 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng
( Kiểu hình có tỉ lệ 3 trội: 1 lặn)
2/- Khái niệm:
- Kiểu hình: Là tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể
- Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ngay ở F1.
- Tính trạng lặn là tính trạng ở F2 mới được biểu hiện
?
I/- THÍ NGHIỆM CỦA MENDEN:
1/- Thí nghiệm: Lai hai giống đậu hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản
Bảng 2. Kết quả thí nghiệm của Menđen
Tỉ lệ KH F2
P
F1
F2
Hoa đỏ x Hoa trắng
Quả lục x quả vàng
thân cao x thân lùn
705 đỏ ; 244 trắng
Hoa đỏ
Thân cao
Quả lục
428 lục ; 152 vàng
787 cao ; 277 lùn
2,8 lục : 1 vàng
3,1 đỏ : 1 trắng
2,8 cao : 1 lùn
* Dựa vào những kết quả thí nghiệm ở bảng 2 và cách gọi tên các tính trạng của Menden, hãy điền các từ hay các cụm từ: đồng tính, 3 trội: 1 lặn, vào các chỗ trống trong câu sau:
Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 ...........về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình ..........
đồng tính
3 trội: 1 lặn
?
1/- Thí nghiệm: Lai hai giống đậu hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản
Thí dụ: P : Hoa đỏ x Hoa trắng
F1 Hoa đỏ.
F2 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng
( Kiểu hình có tỉ lệ 3 trội: 1 lặn)
2/- Khái niệm:
- Kiểu hình: Là tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể
- Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ngay ở F1.
- Tính trạng lặn là tính trạng ở F2 mới được biểu hiện
3/- Kết luận:
Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn.
?
?
Theo Menđen mỗi tính trạng trên cơ thể do một cặp nhân tố di truyền quy định( gen)
Ông giả định: trong tế bào sinh dưỡng, các nhân tố di truyền tồn tại thành từng cặp.
Menđen quy ước:
Chữ cái in hoa là nhân tố di truyền trội
Ví dụ: a quy định tính trạng hoa màu trắng.
Chữ cái in thường là nhân tố di truyền lặn quy định tính trạng lặn.
Ví dụ: A quy định tính trạng hoa màu đỏ
II/- MENDEN GIẢI THÍCH KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM:
II/- MENDEN GIẢI THÍCH KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM:
* Kiểu gen:
- Hoa đỏ: AA (đồng hợp tử trội)
- Hoa trắng: aa(đồng hợp tử lặn)
* Sơ đồ lai: (SGK)
- HS thảo luận nhóm làm bài tập mục ? (tr 9 SGK)
- GF1 : 1A : 1a
- Hợp tử F2: 1AA: 2Aa :1aa
*Tại sao F2 có tỉ lệ 3 đỏ : 1trắng?
Vì thể dị hợp Aa biểu hiện KH trội giống như thể đồng hợp AA
* KG chứa cặp gen tương ứng giống nhau gọi là thể đồng hợp
* KG chứa cặp gen tương ứng khác nhau gọi là thể dị hợp
- HS thảo luận nhóm làm bài tập mục ? (tr 9 SGK)
* Tỉ lệ GF1 và tỉ lệ các hợp tử ở F2?
II/- MENĐEN GIẢI THÍCH KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM :

?
Theo Menđen:
- Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền quy định (sau này gọi là gen). Trong tbsd, các nhân tố di truyền tồn tại thành từng cặp. Menđen dùng
+ Chữ cái in hoa: Quy định tính trạng trội. VD: A, B,C,...
+ Chữ cái in thường: Quy định tính trạng lặn. VD: a,b,c,...
Trong quá trình phát sinh giao tử, có sự phân li của cặp nhân tố di truyền.
- Trong quá trình thụ tinh, các nhân tố di truyền tổ hợp lại trong hợp tử thành từng cặp tương ứng và quy định kiểu hình của cơ thể.
*** Sơ đồ lai :
Bài 2. LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
II- Menđen giải thích kết quả thí nghiệm:
* Quy ước: Aà qui định hoa đỏ (trội)
a à qui định hoa trắng
* Viết sơ đồ lai
Pt/c : hoa đỏ (AA) X hoa trắng (aa)


=> cây hoa đỏ thuần chủng: AA
Cây hoa trắng : aa


F1 x F1: Aa x Aa
G : A a

F1 : Aa (hoa đỏ)
G : A, a A, a
F2 : AA, Aa, Aa, aa
- Kết quả ở F1:
+ T? l? kiểu gen: 100%Aa
+ T? l? kiểu hình: 100% Hoa đỏ
- Kết quả ở F2:
+ T? l? kiểu gen:1/4AA:2/4Aa: 1/4aa
+T? l? KH: 3 Hoa đỏ : 1 hoa trắng
*** Giải thích kết quả thí nghiệm: Sự phân li và tổ hợp của cặp nhân tố di truyền (gen) quy định cặp tính trạng thông qua quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh chính là cơ chế di truyền các tính trạng.
- Nội dung quy luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P.
?
TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Kết quả của quy luật phân li của Menden là:
A. F2 đồng tính trội.
B. F2 có tỉ lệ 1 trội : 1 lặn.
C. F2 có tỉ lệ 1 trội : 3 lặn.
D. F2 có tỉ lệ 3 trội: 1 lặn.
Câu 2: Kiểu gen sau đây biểu hiện kiểu hình trội trong trường hợp tính trội hoàn toàn là:
A. AA và aa
B. Aa và aa
C. AA và Aa
D. AA, Aa và aa
Câu 3: N�u n?i dung quy lu?t ph�n li?
A. C�c c?p nh�n t? di truy?n d� ph�n li trong qu� trình ph�t sinh giao t?
B. Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ
C. Khi lai hai bố mẹ khác nhau về 2 cặp tính trạng thuần chủng tương phản di truyền độc lập với nhau cho F2 có tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích các tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó.
D. Trong quá trình phát sinh giao tử , mỗi nhân tố di truyền phân li về 1 giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng P.
Câu 4. S? ph�n li c?a c?p nh�n t? di truy?n Aa ? F1 t?o ra 2 lo?i giao t? v?i t? l?

A. 2A: 1a
B. 3A: 1 a
C. 1A: 1a
D. 1A: 2a
Câu 5. Ở đậu Hà Lan, hạt vàng trội hoàn toàn so với hạt xanh. Cho giao phấn giữa cây hạt vàng thuần chủng với cây hạt xanh, kiểu hình ở cây F1 sẽ như thế nào?
a. 100% hạt vàng
b. 1 hạt vàng : 3 hạt xanh
c. 3 hạt vàng: 1 hạt xanh
d. 1 hạt vàng: 1 hạt xanh
Câu 6. Ở đậu Hà Lan, hạt vàng trội hoàn toàn so với hạt xanh, cho giao phấn giữa cây hạt vàng thuần chủng với cây hạt xanh thu được F1. Cho cây F1 tự thụ phấn thì tỉ lệ kiểu hình ở cây F2 sẽ như thế nào?
a. 2 hạt vàng : 1 hạt xanh
b. 1 hạt vàng : 3 hạt xanh
c. 3 hạt vàng : 1 hạt xanh
d. 1 hạt vàng : 1 hạt xanh
* Học bài:
- Chú ý quy luật phân li của Menden.
- Viết được sơ đồ lai và giải thích thí nghiệm.
* Bài sau: "Lai một cặp tính trạng tiếp theo"
Đọc bài ở SGK để tìm hiểu thí nghiệm lai và giải thích các thí nghiệm của Menden tiếp theo.
- Tìm hiểu lai phân tích và ý nghĩa của tương quan trội lặn.
- Hãy xác định kết quả của những phép lai sau .
P : Hoa đỏ (AA) x Hoa trắng (aa)
P : Hoa đỏ (Aa) x Hoa trắng (aa)