Bài 2. Thông tin và biểu diễn thông tin

Câu 1: Thông tin là gì? Cho ví dụ.
Trả lời: Thông tin là tất cả những gì con người thu nhận được về thế giới xung quanh (sự vật, sự kiện,…) và về chính mình. Thông tin đem lại sự hiểu biết cho con người.
VD: Tiếng trống trường cho em biết giờ ra chơi hay vào lớp.
Đèn tín hiệu giao thông cho em biết khi nào có thể qua đường, ...
Kiểm tra bài cũ
Trả lời:
- Việc tiếp nhận, xử lí, lưu trữ và trao đổi thông tin được gọi chung là hoạt động thông tin.
- Xử lí thông tin đóng vai trò quan trọng nhất vì nó đem lại sự hiểu biết cho con người.
Câu 2: Hoạt động thông tin của con người là gì? Trong hoạt động thông tin cái gì đóng vai trò quan trọng nhất?
Trả lời:
- Máy tính có khả năng hỗ trợ tích cực cho con người trong các hoạt động thông tin.
Một trong những nhiệm vụ chính của tin học là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách tự động nhờ sự trợ giúp của máy tính điện tử.
Những công cụ, phương tiện đó là: kính hiển vi, nhiệt kế, kính thiên văn, máy tính điện tử…
Câu 3: Hoạt động thông tin và tin học có mối quan hệ như thế nào? Tìm những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não?
Bài 2: THÔNG TIN VÀ BIỂU DIỄN THÔNG TIN
Biểu diễn thông tin trong hoạt động thông tin của con người.
Các dạng thông tin cơ bản
Cách thức biểu diễn thông tin trong máy tính.
NỘI DUNG CẦN TÌM HIỂU
THÔNG TIN VÀ BIỂU DIỄN THÔNG TIN
1. Các dạng thông tin cơ bản.
2. Biểu diễn thông tin.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính.
Mục tiêu phấn đấu của đội viên là gì?
Đây là hoa gì?
GV: Võ Nhật Trường
Đây là các những dạng thông tin thường gặp trong cuộc sống.
Dạng văn bản
1. Các dạng thông tin cơ bản:
Dạng hình ảnh
Dạng âm thanh
GV: Võ Nhật Trường
 Dạng văn bản: Những gì được ghi lại bằng con số, bằng chữ viết hay các ký hiệu trong sách vở, báo chí…
Em hãy trình bày về thông tin dạng văn bản
GV: Võ Nhật Trường
 Dạng hình ảnh: Những hình vẽ minh họa trong sách báo, trong phim ảnh, tấm ảnh chụp một người nào đó…
Em hãy trình bày về thông tin dạng hình ảnh?
GV: Võ Nhật Trường
 Dạng âm thanh: Tiếng đàn piano, tiếng chim hót, tiếng còi xe ô tô,…
Em hãy trình bày về thông tin dạng âm thanh?
GV: Võ Nhật Trường
Lưu ý: Ngoài 3 dạng thông tin trên, trong cuộc sống ta còn gặp các dạng thông tin khác như: mùi, vị, cảm giác (nóng, lạnh, vui buồn...)
GV: Võ Nhật Trường
2. Biểu diễn thông tin:
VD:
- Mỗi dân tộc có hệ thống các chữ cái của riêng mình để biểu diễn thông tin dưới dạng văn bản.
- Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học.
- Để biểu diễn 1 bản nhạc người ta dùng các nốt nhạc...
a. Biểu diễn thông tin:
 Biểu diễn thông tin là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
Biểu diễn thông tin là gì?
Phiến đá khắc hoạ của người xưa
Hình vẽ trong động đá
Hình vẽ trên mặt trống đồng
Bia mộ trong Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội
 Biểu diễn thông tin dưới dạng phù hợp còn cho phép lưu trữ và chuyển giao thông tin thu nhận được.
b. Vai trò của biểu diễn thông tin
Biểu diễn thông tin có vai trò như thế nào đối với việc truyền và tiếp nhận thông tin?
 Biểu diễn thông tin có vai trò quyết định đối với mọi hoạt động thông tin nói chung và quá trình xử lí thông tin nói riêng.

3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Cùng một thông tin nhưng sẽ có nhiều cách biểu diễn khác nhau. Tùy vào trường hợp hoàn cảnh cụ thể mà ta có cách biểu diễn thích hợp.
Chữ nổi dành cho người khiếm thị.
Thiết bị trợ tai cho người khiếm thính.
- Để máy tính có thể giúp con người xử lý thông tin thì thông tin cần được biểu diễn dưới dạng phù hợp.
Thông tin được biểu diễn trong máy tính như thế nào?
 Thông tin trong máy tính được biểu diễn dưới dạng các dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) chỉ gồm 2 kí hiệu là 0 và 1. Vì máy tính chỉ hiểu và xử lý được thông tin dưới dạng các dãy bit.
GV: Võ Nhật Trường
Ví dụ:
Cả 2 đèn đều sáng
Chỉ đèn A sáng
Chỉ đèn B sáng
Cả 2 không sáng
GV: Võ Nhật Trường
Ví dụ:
1
1
0
0
1
1
0
0
Quy ước:
- Bật là 1
- Tắt là 0
Quy ước cách biểu diễn thông tin trong máy tính
Ví dụ:
Số 15 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 00001111
Chữ A (hoa) được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 01000001
Kí tự a (97) được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 01100001
Kí tự m (109) được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 01101101
Ví dụ:
Số 514 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 0000001000000010
Từ HOA được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là :
01001000 01001111 01000001
H O A
BỘ
PHẬN
BIẾN
ĐỔI
GIAO TIẾP
Mô hình quá trình thực hiện giao tiếp giữa người và máy tính
Em hãy cho biết dữ liệu là gì?
 Dữ liệu: là thông tin được lưu trữ trong máy tính.
Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần gì?
Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần:
+ Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit.
+ Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành các dạng thông tin cơ bản.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học bài và làm các bài tập SGK.
- Xem và chuẩn bị bài mới: Bài 3: Em có thể làm được những gì nhờ máy tính.