Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH
ĐẾN VỚI GIỜ HỌC TRỰC TUYẾN MÔN LỊCH SỬ 11
Cuộc tấn công thành ngày 20/11/1873 của Francis Garnier - Cửa Đông Nam (Cửa Đại Hưng)
Quân Pháp tiến đánh thành Thăng Long, tổng đốc Hoàng Diệu tử thủ giữ thành.
3
Pháp xâm
lược VN
Pháp hoàn thành
việc XL VN
Mất 3 tỉnh miền Đông NK
Mất 3 tỉnh miền Tây NK
VN mất quyền độc lập
Triều đình phối hợp cùng nhân dân kháng chiến
Xây dựng phòng tuyến Chí Hòa
Chủ động kháng chiến, hình thức linh hoạt
Kí Hiệp ước 1862
Kháng chiến ở các tỉnh Nam Kì
Kí Hiệp ước 1873
Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ nhất 1873
Kí Hiệp ước 1883,1884
Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai 1882
1/9/1858
17/2/1859
23/2/1861
20/6/1867
20/11/1873
25/4/1883
Thái độ của triều đình Pháp
Thái độ của nhân dân
Bài 21
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần vương
Phong trào Cần vương bùng nổ
I
NỘI DUNG CHÍNH
Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần vương và phong trào đấu tranh tự vệ cuối thế kỉ XIX
II

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
Nguyên nhân
Nguyên nhân

Sau Hiệp ước 1883 và 1884, Pháp đã hoàn thành về cơ bản cuộc xâm lược Việt Nam, thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kì và Trung Kì.

Phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân ta diễn ra sôi nổi, làm quân Pháp ăn không ngon, ngủ không yên.
Phái chủ chiến đứng đầu là Tôn Thất Thuyết đã mạnh tay hành động.

Thực dân Pháp âm mưu tiêu diệt phái chủ chiến => phái chủ chiến quyết định hành động trước: phản công Pháp tại Kinh thành
Tôn Thất Thuyết (1835 – 1913)
Quê ở Xuân Long (Huế), từng giữ nhiều chức quan lớn nhỏ.
Là một trong ba phụ chính đại thần giữ chức Thượng thư Bộ binh nắm quyền chỉ huy quân đội.
1883 – 1884, triều đình kí các Hiệp ước thừa nhận nền đô hộ của thực dân Pháp. Nhưng ông là người chủ chiến trong triều, ra sức chuẩn bị lực lượng để đánh Pháp giành lại chủ quyền
Hàm Nghi (1872-1943)
Vị Hoàng đế thứ 8 của nhà Nguyễn, là 1 trong 3 vị vua yêu nước trong thời kì chống Pháp cùng với Thành Thái và Duy Tân
Tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Lịch
Lên ngôi lúc 13 tuổi
Ông là vị vua trẻ tuổi, có tinh thần chống Pháp , tiêu biểu cho ý chí độc lập , tự cường của dân tộc.

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
Nguyên nhân
Diễn biến
Diễn biến
Đêm mồng 4 rạng sáng 5/7/1885, phái chủ chiến tấn công đồn Mang Cá và toà Khâm Sứ.
Rạng sáng 5/7/1885, quân Pháp phản công
Thất bại
Phái chủ chiến
Quân Pháp
Cúng cô hồn ở Huế (23/5 Âm Lịch)

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
Nguyên nhân
Diễn biến
Kết quả

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
Hoàn cảnh
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
b. Sự bùng nổ phong trào Cần vương
HUẾ
Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rời khỏi Kinh thành
Hoàn cảnh lịch sử
Thất bại ở Kinh thành Huế, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy ra sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị)
13/7/1885, Tôn Thất Thuyết lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần vương
Mục đích?

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
Hoàn cảnh
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
b. Sự bùng nổ phong trào Cần vương
Nội dung chiếu Cần vương



Trích “Chiếu Cần Vương”
“Từ xưa, kế chống giặc không
ngoài 3 điều: đánh, giữ, hòa…
Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp
nhiều việc.Trẫm tuổi trẻ nối ngôi,
không lúc nào không nghĩ đến việc
tự cường tự trị. Kẻ Tây ngang bức,
hiện tình mỗi ngày một quá thêm.
Hôm trước chúng tăng thêm binh
thuyền đến, buộc theo những điều
mình không thể làm được;ta chiếu
lệ thường khoản tiếp chúng không
chịu nhận thứ gì.…Phàm những
người cùng được chia mối lo này
cũng đã dư biết.Biết thì phải tham
gia công việc….”


Nội dung chiếu Cần vương
Tố cáo âm mưu xâm lược của Pháp
Giúp vua cứu nước, giành độc lập dân tộc.
Kêu gọi sĩ phu, văn thân và nhân dân cả nước quyết tâm kháng chiến chống Pháp đến cùng
Lên án sự phản bội của một số quan lại, tính bất hợp pháp của triều đình do Pháp mới dựng lên

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
Hoàn cảnh
a. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế
b. Sự bùng nổ phong trào Cần vương
Nội dung chiếu Cần vương
Ý nghĩa
 Chiếu Cần vương đã nhanh chóng thổi bùng ngọn lửa yêu nước trong nhân dân, tạo thành một phong trào vũ trang chống Pháp sôi nổi.

I. Phong trào Cần vương bùng nổ
1. Cuộc phản công của quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương
2. Các giai đoạn của phong trào Cần vương
1885
1888
1896
Giai đoạn
1
Giai đoạn
2
Vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết, các văn thân, sĩ phu
Đông đảo nhân dân tham gia
Bắc Kì và Trung Kì
Mai Xuân Thưởng, Phạm Bành, Đinh Công Tráng
Cuối 1888, vua Hàm Nghi bị bắt và đầy sang Angiêri
Khởi nghĩa Bãi Sậy của Nguyễn Thiện Thuật.
Khởi nghĩa Hương Khê của Phan Đình Phùng và Cao Thắng
Khởi nghĩa Ba Đình của Phạm Bành và Đinh Công Tráng
KN của Mai Xuân Thưởng
Đề Kiều, Đốc Ngữ…
KN của Ng Duy Hiệu và Phan Thanh Phiến
Bùng nổ lên mạnh mẽ và lan rộng khắp cả nước
Các văn thân, sĩ phu yêu nước
Đông đảo các tầng lớp nhân dân
Thu hẹp chủ yếu ở vùng núi, trung du
Đầu 1896, phong trào Cần vương chấm dứt.
K/n Hùng Lĩnh, Hương Khê…
Khởi nghĩa Hương Khê của Phan Đình Phùng và Cao Thắng
Khởi nghĩa Hùng Lĩnh của Tốn Duy Tân và Cao Điển
Quy tụ thành những trung tâm lớn
Tại sao vua Hàm Nghi bị bắt, phong trào vẫn tiếp tục nổ ra? Qua đó, nói lên điều gì?
Phong trào Cần vương là một phong trào yêu nước theo ý thức hệ phong kiến, thể hiện tính dân tộc sâu sắc
Giúp vua đánh Pháp, giành độc lập, khôi phục CĐPK
Đánh Pháp, giành độc lập dân tộc
Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các văn thân, sĩ phu yêu nước
Các văn thân, sĩ phu yêu nước
Đông đảo nhân dân
Đông đảo nhân dân

Rộng lớn (nhất là Bắc Kỳ, Trung Kỳ)

Thu hẹp ( trọng tâm chuyển lên vùng núi và trung du)



Phong trào bị dập tắt, vua Hàm Nghi rơi vào tay Pháp



Thất bại
Nhận xét
Mục đích: Chống Pháp giành độc lập dân tộc.

Lãnh đạo: Đều xuất thân từ các văn thân, sĩ phu yêu nước.

Lực lượng tham gia: Đông đảo các tầng lớp nhân dân, nhất là nông dân (Có cả đồng bào dân tộc thiểu số).
Quy mô và địa bàn: Diễn ra lẻ tẻ, mang tính địa phương, chưa phát triển thành cuộc kháng chiến toàn quốc. Chủ yếu ở Bắc Kì và Trung Kì
Hình thức: Đấu tranh vũ trang
Ý nghĩa: Tuy thất bại nhưng PT có ý nghĩa to lớn đối với dân tộc, đó là sự kế tục sự nghiệp chống Pháp của nhân dân ta ở giai đoạn trước, góp phần làm châm quá trình bình định của thực dân Pháp.

I. Phong trào Cần vương bùng nổ

II. Một số khởi nghĩa tiêu biểu của trong phong Cần vương và phong trào đấu tranh tự vệ cuối thế kỉ XIX
Phong trào Cần vương
Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 – 1892)
Khởi nghĩa Hương Khê (1886 – 1887)
Phong trào đấu tranh tự vệ
Khởi nghĩa Yên Bái (1884 – 1913)
Khởi nghĩa Bãi Sậy
Khởi nghĩa Hương Khê
Chống Pháp, giúp vua cứu nước
Chống Pháp, tự vệ
1885 - 1896
1884 - 1913
Bắc Kì và Trung Kì
Yên Thế - Bắc Giang
Các văn thân, sĩ phu
Nông dân
Sĩ phu, văn thân và nông dân
Nông dân
Theo ý thức hệ PK và thể hiện tinh thần dân tộc sâu sắc
Phong trào mang tính chất tự vệ, tự phát
CỦNG CỐ
Hoàn cảnh LS
TD Pháp đã hoàn thành xâm lược nước ta. Phái chủ chiến được sự ủng hộ của nhân dân tiếp tục kháng chiến chống Pháp.
Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế bị thất bại (1885)
Phong trào Cần Vương bùng nổ (1885 - 1896)
Giai đoạn 2:
1888 - 1896
( không còn vua chỉ đạo)
Giai đoạn 1:
1885 - 1888
(có sự hiện diện của vua)
Phong trào yêu nước chống Pháp cuối thế kỉ XIX ra sôi nổi, gồm các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương và các cuộc đấu tranh tự vệ
Phong trào thất bại nhưng có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc
Cuối thế kỉ XIX cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc rơi vào thời kì khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo và giai cấp lãnh đạo
DẶN DÒ
Về nhà ôn tập lại bài
Nghiên cứu và tự học những phần của bài hôm nay (Khởi nghĩa Bãi Sậy, Khởi nghĩa Hương Khê, Khởi nghĩa Yên Thế)
Tìm hiểu bài 22