Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM
*
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào.Cho ví dụ
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen
Gồm các dạng :Mất, thêm, thay thế cặp nucleotit
Ví dụ:Lơn con có đầu và chân sau dị dạng
2.Nguyên nhân phát sinh và vai trò của đột biến gen.
-Do rối loạn trong quá trình sao chép ADN dưới tác động của các yếu tố tự nhiên
-Do con người gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lý, hóa học
-Đa số đột biến có hại, một số có lợi
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NST
Tiết 23: Bài 22 : ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Thảo luận nhóm: hoàn thành phiếu học tập
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
NST BAN ĐẦU
A
B
C
D
E
F
G
H
H
MẤT ĐOẠN
a
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
NST BAN ĐẦU
A
C
B
D
E
F
G
H
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
LẶP ĐOẠN
b
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
B
A
C
D
E
F
G
H
H
A
G
F
E
c
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
ĐẢO ĐOẠN
NST BAN ĐẦU
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Tiết 23 : Bài 22 : ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Đảo đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
I.ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST LÀ GÌ?
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Các dạng: Mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
Quan sát hình sau: a; b; c. Cho biết tên các dạng đột biến
a
b
c
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn

? Đột biến cấu trúc NST là gì? Gồm những dạng nào.
?

I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn . . .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
1. Các tác nhân gây phát sinh đột biến cấu trúc NST là gì?
Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau.
- Tác nhân bên trong (rối loạn nội bào) và tác nhân bên ngoài (vật lý, hoá học.)
2. Vì sao các tác nhân lý hoá trong ngoại cảnh lại là nguyên nhân chủ yếu gây ra đột biến cấu trúc NST?
- Vì các tác nhân lý hoá đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
Vậy nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST là gì?
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn . . .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
Các tác nhân vật lý
Vũ khí mang đầu đạn hạt nhân
Nhà máy điện hạt nhân
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn . . .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
Các tác nhân hóa học
Chất độc Mỹ thả xuống Việt Nam
Thuốc bảo vệ thực vật
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
Một số ví dụ khác
Đúng 8h15 phút sáng ngày 6/8/1945, quả bom nguyên tử phát nổ ở độ cao 580 m trên bầu trời Hiroshima, tạo nên một khối cầu lửa khổng lồ và phát tán khắp bề mặt thành phố sức nóng 4.000 độ C. Bức xạ và sóng nén áp suất cao lan tỏa khắp bốn phương tám hướng, thiêu rụi hàng chục ngàn người và gia súc, làm tan chảy tất cả các tòa nhà và xe cộ. Trong nháy mắt, thành phố 400 năm tuổi tan thành tro bụi. Rất nhiều người dân vô tội khác đã mang trên mình tàn tích của của vụ nổ bom nguyên tử, chất phóng xạ đã nhiễm vào cơ thể họ và gây các đột biến nhiễm sắc thể
Bom nguyên tử
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Ô nhiễm môi trường nước
Rác thải
Cháy rừng
Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế phát sinh đột biến cấu trúc NST?
-Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ
-Có ý thức phòng chống sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học
-Có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn . . .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
Bản thân là HS em làm gì để bảo vệ môi trường ?
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn . . .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST
Hãy quan sát các hình ảnh sau
KHE HỞ MÔI HÀM
BÀN TAY MẤT MỘT SỐ NGÓN
BÀN CHÂN MẤT NGÓN VÀ DÍNH NGÓN
BÀN TAY NHIỀU NGÓN
HẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )
Mắt ruồi giấm có bộ NST bình thường
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân đôi
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân ba
Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
 Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
 Gồm các dạng: mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn .
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất cấu trúc NST
1. Nguyên nhân phát sinh
 Do các tác nhân vật lí, hóa học trong ngoại cảnh đã phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
 Có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST
-Thường có hại cho bản thân sinh vật.
Một số đột biến có lợi => có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hóa.
? Đột biến cấu trúc NST có lợi hay có hại?
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người
? Nghiên cứu VD 1, VD 2 SGK/66: Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại? Phân dạng đột biến trong 2 VD đó?
? Tại sao đột biến cấu trúc NST lại gây hại cho con người và sinh vật.
Vì: Trải qua quá trình tiến hóa lâu dài, các gen được sắp xếp hài hòa trên NST. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lương và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật
Có hại - Mất đọan
Có lợi- Lặp đọan
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
Biến đổi trong
cấu trúc vật chất DT
Phần lớn gây hại cho SV
Biến đổi trong
cấu trúc của gen
Gồm:Mât,thêm
thay thê cặp Nu…
Biến đổi trong
CT của NST
Gồm :Mất,lặp,
đảo đoạn NST
Do tác
động
của môi
trường
bên trong
và bên
ngoài cơ
thể
DT cho
thế hệ mai sau
Do NST thường xuyên co xoắn trong phân bào
1. Nguyên nhân gây đột biến cấu trúc NST là gì?
Do tác động của các tác nhân vật lí , hóa học
của ngoại cảnh.
A
Sự tháo xoắn của NST khi kết thúc phân bào.
B
Hiện tượng tự nhân đôi NST.
C
D
Kết quả
Về trước
Đồng hồ
00:20
00:19
00:18
00:17
00:16
00:15
00:14
00:13
00:12
00:11
00:10
00:09
00:08
00:07
00:06
00:05
00:04
00:03
00:02
00:01
00:00
Trò chơi: Ai nhanh hơn ai
2. Đột biến nào sau đây gây bệnh ung thư máu ở người?
Mất 1 đoạn nhỏ ở đầu NST số 21
A

Lặp đoạn giữa trên NST số 23
B
Đảo đoạn trên NST giới tính X
C
Chuyển đoạn giữa NST số 21 và số 23
D
Kết quả
Về trước
Đồng hồ
00:20
00:19
00:18
00:17
00:16
00:15
00:14
00:13
00:12
00:11
00:10
00:09
00:08
00:07
00:06
00:05
00:04
00:03
00:02
00:01
00:00
Trò chơi: Ai nhanh hơn ai
Đảo đoạn trên NST của cây đậu Hà Lan
3. Loại đột biến nào được ứng dụng trong sản xuất bia rượu ?
Lặp đoạn NST ở lúa mạch làm tăng hoạt tính
Enzimamilaza thủy phân tinh bột
A
Lặp đoạn trên NST của ruồi giấm làm thay đổi
Hình dạng của mắt
B
C
Lặp đoạn trên NST của cây đậu Hà Lan
D
Kết quả
Về trước
Đồng hồ
00:20
00:19
00:18
00:17
00:16
00:15
00:14
00:13
00:12
00:11
00:10
00:09
00:08
00:07
00:06
00:05
00:04
00:03
00:02
00:01
00:00
Trò chơi: Ai nhanh hơn ai
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Học bài trả lời câu hỏi sách giáo khoa
Làm hết bài tập trong vở bài tập
- Tìm hiểu về đột biến số lượng NST
- Cơ chế phát sinh và hậu quả của hiện tượng dị bội thể
Giờ học đến đây kết thúc.
Chào tạm biệt các em.
Chúc các em học giỏi!