Bài 23. Từ thông. Cảm ứng điện từ

CHƯƠNG V: CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
BÀI 23: TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
? = BScos?
I- TỪ THÔNG
1.Định nghĩa
Từ thông qua diện tích S là Φ
? ? > 0
? ? < 0
? ? = 0
? ? = -BS
 = 0
? ? max = BS
Nhận xét: Từ thông là đại lượng đại số, có dấu phụ thuộc vào việc chọn chiều của vectơ n
2. Đơn vị từ thông
* Khi  = 00 , cos  =1 thì max = BS
nếu S = 1m2 , B = 1T thì  = 1 Wb
1Wb = 1T.1m2 = 1T.m2
Đơn vị của từ thông trong hệ SI là Vêbe (Wb)
Chú ý: Từ thông qua một khung dây có N vòng dây được tính bằng biểu thức:
Có thể thay đổi từ thông bằng cách nào?
II. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
1. Thí nghiệm :

Dụng cụ thí nghiệm
10
9
6
mA
0:6 mA
= 1 ┴
Số đường sức từ qua ống dây
Nam châm chuyển động lại gần ống dây
I
I
a) Thí nghiệm 1
Nam châm dịch ra xa ống dây
11
9
6
mA
0:6 mA
= 1 ┴
Số đường sức từ qua ống dây
I
I
b) Thí nghiệm 2
Kết quả: Đưa nam châm lại gần hoặc ra xa ống dây:
từ thông  qua ống dây tăng hoặc giảm, khi đó trong ống dây xuất hiện dòng điện
c) Thí nghiệm 3
c)Thí nghiệm 3
Kết quả: Khi cho nam châm đứng yên và mạch (C) dịch chuyển lại gần hoặc ra xa nam châm hay khi quay vòng dây quanh trục song song với mặt phẳng chứa vòng dây hoặc bóp méo vòng dây thì từ thông  qua vòng dây thay đổi trong mạch xuất hiện dòng điện
d)Thí nghiệm 4
0
2
4
6
8
10
12
V
0
2
4
6
8
10
12
V
0:12 V
POWER
10
DC
0
6
4
8
+
-


AC
0
6
4
8
+
-
10
9
4
2
0
2
4
6
0:6 mA
mA
Thí nghiệm đóng, ngắt mạch điện
0
2
4
6
8
10
12
V
0
2
4
6
8
10
12
V
0:12 V
POWER
10
DC
0
6
4
8
+
-


AC
0
6
4
8
+
-
10
Trường đại học sư phạm tháI nguyên
Khoa vật lí
9
4
2
0
2
4
6
mA
0:6 mA
2. Kết luận
+ Mỗi khi từ thông qua mạch kín biến thiên thì trong mạch kín xuất hiện dòng điện gọi là dòng điện cảm ứng.
+ Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng trong mạch kín gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ.
+ Hiện tượng cảm ứng điện từ chỉ tồn tại trong khoảng thời gian từ thông qua mạch kín biến thiên.
III. CHI?U DỊNG DI?N C?M ?NG . D?NH LU?T LENXO
Dòng điện cảm ứng trong mạch kín có chiều sao cho từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại sự biến thiên của từ thông ban đầu qua mạch kín.
1. Định luật
2. Trường hợp từ thông qua mạch kín biến thiên do chuyển động
Khi từ thông qua mạch kín biến thiên do kết quả của một chuyển động nào đó thì từ trường cảm ứng có tác dụng chống lại chuyển động nói trên.
Thí nghiệm
IV.Dòng điện Fu-cô
Trong trường hợp nào tấm kim loại dừng lại nhanh hơn?
Giải thích:
Dòng điện cảm ứng được sinh ra ở trong khối vật dẫn khi vật dẫn chuyển động trong từ trường hay được đặt trong từ trường biến đổi theo thời gian là dòng Fu- cô.
Định nghĩa :
Vậy dòng Fu- cô có lợi hay có hại?

Các em nghiên cứu và trả lời
Củng cố
Định nghĩa từ thông, biểu thức, đơn vị, ý nghĩa.
Câu 2: Cho véc tơ pháp tuyến n của diện tích S vuông góc với đường cảm ứng từ B. Khi độ lớn cảm ứng từ tăng 2 lần thì từ thông qua S:
A. Tăng 2 lần
B. Giảm 2 lần
C. Tăng 4 lần
D. Bằng 0


? ? = 0
Câu 3: Một khung dây hình chữ nhật kích thước
3cm x 4cm, đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ
B = 5.10-4 T. Véctơ cảm ứng từ hợp với mặt phẳng khung một góc 30o. Tính từ thông qua khung dây dẫn đó.
A. 3.10-7 (Wb)
B. 5,2.10-7 (Wb)
C. 4,2. 10-7 (Wb)
D. 6.10-7 (Wb)
A. 0,2T
B. 0.3T
C. 0,4T
D. 0,5T
- Làm vào vở bài tập các câu hỏi và bài tập trang 147-148 sách giáo khoa.
-Làm bài 23.1 đến 23.7 trang 58, 59 SBTVL 11