Bài 24. Khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII

XIN CHÀO
CÁC EM!!!
TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRI PHƯƠNG
Bản đồ Đại Việt thế kỷ XVII- XVIII
Sông Gianh (Quảng Bình)
Tiết 51 - Bài 24:
1
2
Tình hình chính trị
Những cuộc khởi nghĩa lớn
BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN
ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
TRIỀU ĐÌNH VUA LÊ
PHU? CHU?A TRI?NH
TRANH VẼ THẾ KỈ XVIII
Nhà sử học Phan Huy Chú viết: “Vì trưng thu quá mức dân kiệt cả vật lực mà không thể nộp đủ đến nỗi trở thành bần cùng mà bỏ cả nghề nghiệp. Có người vì thuế sơn mà chặt cây sơn, vì thuế lụa mà phải phá khung cửi, vì thu cá tôm mà phải xé chài lưới…”.
(Lịch triều hiến chương loại chí)
Nạn đói khủng khiếp năm 1740 – 1741 ở Đàng Ngoài, “Dân lưu vong bồng bế, dắt díu nhau di kiếm ăn đầy đường… Dân phần nhiều sống nhờ rau cỏ, ăn cả chuột, rắn. Người chết đói ngổn ngang, người sống sót không còn một phần mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ còn năm, ba hộ mà thôi”.
(Khâm định việt sử thông giám cương mục)
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyền vua Lê – chúa Trịnh mục nát đến cực độ. Quan lại, binh lính ra sức đục khoét nhân dân.
Công thương nghiệp sa sút, phố chợ điêu tàn.
- Vào những năm 40 thế kỷ XVIII hàng chục vạn nông dân chết đói, người dân phải bỏ làng đi phiêu tán.
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
Nhân dân
Chính quyền Lê – Trịnh
Khởi nghĩa bùng nổ
2. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN
S Nhị (S Hoàng)
S. Đà
S. Mã
S. Cả
S Gianh
THUẬN HÓA
NGHỆ AN
THANH HÓA
NINH BÌNH
SƠN NAM
HẢI DƯƠNG
HẢI PHÒNG
YÊN QUẢNG
THĂNG LONG
SƠN TÂY
LẠNG SƠN
KINH BẮC
TUYÊN QUANG
TAM ĐẢO
LAI CHÂU
HƯNG HÓA
Nguyễn Dương Hưng (1737)
Nổ ra ở Sơn Tây, mở đầu cho phong trào đấu tranh ở Đàng Ngoài
)
NINH BÌNH
SƠN NAM
HẢI DƯƠNG
HẢI PHÒNG
YÊN QUẢNG
Lê Duy Mật
S Nhị (S Hoàng)
LAI CHÂU
HƯNG HÓA
S. Đà
TUYÊN QUANG
TAM ĐẢO
SƠN TÂY
LẠNG SƠN
KINH BẮC
THĂNG LONG
THANH HÓA
NGHỆ AN
S Gianh
THUẬN HÓA
Lê Duy Mật (từ 1738-1770): là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa lớn chống lại chúa Trịnh vào giữa thế kỉ 18. Cuộc khởi nghĩa được hình thành và phát triển cùng với các cuộc khởi nghĩa khác trong phong trào khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài. Ông là hoàng thân nhà Hậu Lê, con thứ của vua Lê Dụ Tông. Nghĩa quân của ông hoạt động ở khắp vùng Thanh Hóa và Nghệ An.
)
NINH BÌNH
SƠN NAM
HẢI DƯƠNG
HẢI PHÒNG
YÊN QUẢNG
S Nhị (S Hoàng)
LAI CHÂU
HƯNG HÓA
S. Đà
TUYÊN QUANG
TAM ĐẢO
SƠN TÂY
LẠNG SƠN
KINH BẮC
THĂNG LONG
THANH HÓA
NGHỆ AN
S Gianh
THUẬN HÓA
Nguyễn Danh Phương
Nguyễn Danh Phương (từ 1740-1751): hay còn gọi Quận Hẻo, là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài lớn vào giữa thế kỉ 18. Ông lấy núi Tam Đảo làm căn cứ và lan rộng khắp trấn Sơn Tây, Tuyên Quang.
)
NINH BÌNH
SƠN NAM
HẢI DƯƠNG
HẢI PHÒNG
YÊN QUẢNG
S Nhị (S Hoàng)
LAI CHÂU
HƯNG HÓA
S. Đà
TUYÊN QUANG
TAM ĐẢO
SƠN TÂY
LẠNG SƠN
KINH BẮC
THĂNG LONG
THANH HÓA
NGHỆ AN
S Gianh
THUẬN HÓA
Nguyễn Hữu Cầu
Nguyễn Hữu Cầu (từ 1741-1751): là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài lớn vào giữa thế kỉ 18. Ông là người xã Lôi Động (nay thuộc xã Tân An), huyện Thanh Hà, Hải Dương. Nguyễn Hữu Cầu xuất thân trong gia đình nông dân nghèo, có tài cả văn kiêm võ, lại bơi lội rất giỏi nên được gọi là Quận He. He là tên loài cá ở biển Đông, bởi Hữu Cầu bơi khoẻ và hùng dũng nên được gọi như vậy. Nghĩa quân của ông xuất phát từ Đồ Sơn (Hải Phòng), di chuyển lên Kinh Bắc (Bắc Giang, Bắc Ninh), uy hiếp kinh thành Thăng Long rồi xuống Sơn Nam vào Thanh Hóa. Nghĩa quân nêu khẩu hiệu “Lấy của nhà giàu chia cho người nghèo” và được dân chúng nhiệt tình ủng hộ.
)
NINH BÌNH
SƠN NAM
HẢI DƯƠNG
HẢI PHÒNG
YÊN QUẢNG
S Nhị (S Hoàng)
LAI CHÂU
HƯNG HÓA
S. Đà
TUYÊN QUANG
TAM ĐẢO
SƠN TÂY
LẠNG SƠN
KINH BẮC
THĂNG LONG
THANH HÓA
NGHỆ AN
S Gianh
THUẬN HÓA
Hoàng Công Chất
Hoàng Công Chất (từ 1739-1769): tên thật là Hoàng Công Thư, quê ở Nguyên Xá, Vũ Thư, Thái Bình, là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài lớn giữa thế kỉ 18, chống lại triều đình vua Lê chúa Trịnh trong suốt 30 năm. Ông nổ ra ở vùng Sơn Nam. Sau một thời gian hoạt động ở đồng bằng, Hoàng Công Chất chuyển lên Tây Bắc.
Niên biểu các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỷ XVIII
1737
Sơn Tây
1738 - 1770
Thanh Hóa – Nghệ An
1740 - 1751
Vĩnh Phúc
1741 - 1751
Hải Phòng
1739 - 1769
Sơn Nam,
Tây Bắc
Thảo luận nhóm
Nhóm 1, 3: Nhận xét về tính chất và quy mô của phong trào nông dân đàng Ngoài thế kỷ XVIII

Nhóm 2, 4: Ý nghĩa lịch sử của phong trào khởi nghĩa nông dân đàng Ngoài.
Dưới xuôi có vua.
Trên này có chúa…
Những miền từ Mường Puồn, châu Ét;
Từ Đà Bắc, chợ Bờ
Lại phía trên từ chợ Xo, La trở xuống;
Tất cả đều quy phục chúa Mường Thanh…
Chúa thật lòng yêu dân
Chúa dựng bản mường
Mọi người mới được yên ổn làm ăn…
Nguyên nhân
Sự suy yếu của chính
quyền phong kiến
SƠ ĐỒ TÓM TẮT KIẾN THỨC VỀ PHONG TRÀO KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII
Những cuộc khởi nghĩa lớn
Đời sống nhân dân khốn cùng
Mâu thuẫn xã hội gay gắt .
Họ đã nổi dậy đấu tranh
Đều thất bại
Phong trào
Khởi nghĩa
nông dân
Đàng Ngoài
thế kỷ XVIII
-Làm lung lay
cơ đồ họ Trịnh.
- Thể hiện tinh
thần chống áp
bức của nhân
dân.
Tạo điều kiện
cho nghĩa quân
Tây Sơn tiến
ra Bắc.
Nguyễn Dương Hưng
Lê Duy Mật
Nguyễn Danh Phương
NguyễnHữu Cầu
Hoàng Công Chất
Kết quả
ý nghĩa
Bài tập 1: Chọn những kiến thức đúng với tình hình
đàng ngoài thế kỉ XVIII?
a, Chính quyền phong kiến mục nát cực độ.
b, Kinh tế sa sút, đời sống nhân dân cực khổ, mâu
thuẫn xã hội gay gắt.
c, Phong trào nông dân khởi nghĩa bùng nổ khắp
đàng ngoài.
d, Các cuộc khởi nghĩa nông dân thế kỉ XVIII tiêu
biểu cho tinh thần anh dũng chống giặc ngoại xâm
của nhân dân ta.
CỦNG CỐ
Bài tập 2: Hãy ghép cột thời gian với sự kiện mà em cho là đúng
DẶN DÒ
- Hoàn thành các bài tập trong vở bài tập.
- Trả lời các câu hỏi cuối bài trong sách giáo khoa.
- Tìm hiểu thêm về Hoàng Công Chất và cuộc khởi nghĩa của ông.
- Đọc trước bài 25. Sưu tầm tư liệu,hình ảnh về khởi nghĩa Tây Sơn, Nguyễn Huệ.
Bài học đến đây là kết thúc
Chào tạm biệt
Chim Trong Lồng
(Nguyễn Hữu Cầu)
Nhất lung thiên địa tàng thân tiều
Vạn lý phong vân cử mục tần.
Hỏi sao sao luỵ cơ trần
Bận tài bay nhảy sót thân tang bồng.
Nào khi vỗ cánh rỉa lông
hát câu thiên túng trong vòng lao lung.
Chim oanh nọ vẫy vùng dậu bắc
Đàn loan kia túc tắc cành nam.
Mặc bay đông ngữ tây đàm
Chờ khi phong tiện dứt giàm vân lung.
Bay thẳng cánh muôn trùng tiêu hán
Phá vòng vây làm bạn với kim ô.
Giang sơn khách diệc tri hồ?