Bài 25. Thường biến

BIẾN DỊ
Biến dị di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến gen
Đột biến NST
Đột biến số lượng NST
Đột biến cấu trúc NST
Thường biến
Biến dị không di truyền

BÀI 25
THƯỜNG BIẾN

I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Quan sát cây rau mác
Cây rau mác
Su hào
Trồng đúng quy trình
Trồng không đúng quy trình.
Bọ ngựa trên hoa phong lan và trên cây xanh
Sự biểu hiện ra ngoài kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào?


Trong các yếu tố ấy, yếu tố nào được xem như là không biến đổi?

Yếu tố kiểu gen xem như
không biến đổi
Phụ thuộc vào cả kiểu gen và môi trường
Thường biến là gì?
- Thường biến là những biến đổi kiểu hình, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
- Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh và không di truyền.
1.Biến đổi kiểu hình
2. Di truyền được
3. Xuất hiện đồng loạt
4. Đa số có hại cho sinh vật, một số ít có lợi.
Kiểu hình là gì?
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
KIỂU GEN
KIỂU HÌNH
MÔI TRƯỜNG
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
KIỂU GEN
KIỂU HÌNH
MÔI TRƯỜNG
SAI KỸ THUẬT
ĐÚNG KỸ THUẬT
CÀ RỐT
Xác định năng suất cụ thể
Giới hạn năng suất giống qui định
Qui định giới hạn năng suất (mức phản ứng)

- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
- Các tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường sống.
Tính dễ biến dị của các tính trạng số lượng liên quan đến năng suất có lợi và hại gì trong sản xuất?
Đúng quy trình sẽ tăng năng suất.
Sai quy trình giảm năng suất.
Xác định năng suất cụ thể
Giới hạn năng suất giống qui định
Qui định giới hạn năng suất (mức phản ứng)
Lúa DR2 chăm sóc bình thường (4,5 – 5 tấn/ha/vụ)
Lúa DR2 chăm sóc tốt (8 tấn/ha/vụ)
Mức phản ứng là gì?
- Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen trước môi trường khác nhau.
- Giới hạn năng suất của giống do kiểu gen quy định.
III. Mức phản ứng
1
2
3
4
1 (8 ô chữ). Đây là một đặc điểm khác biệt giữa thường biến và đột biến
câu
câu
câu
câu
2 (8 ô chữ). Yếu quan trọng nhất tăng năng suất cây trồng là gì?
MỘT TRONG NHỮNG VAI TRÒ CỦA THƯỜNG BIẾN ĐỐI VỚI BẢN THÂN SINH VẬT
3 (6 ô chữ). Một tác hại thường gặp ở cơ thể đột biến mà không có ở cơ thể thường biến.
4 (7 ô chữ). Yếu tố nào quy định mức phản ứng của cơ thể?
Từ khóa
THỰC HÀNH: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
THƯỜNG BIẾN Ở ĐỘNG VẬT
Một con sâu bướm đang ngụy trang thành một nhành cây
Một con cá bơn đang ngụy trang, lẫn vào môi trường đáy nước đầy cát sạn
Một con côn trùng có ngoại hình giả dạng như một con rắn lớn
sâu đo
đang ngụy trang
Một con thằn lằn đang lẫn vào đất
Sâu nam tước: Với khả năng ngụy trang cực kỳ độc đáo, loài sinh vật này gần như tàng hình.
Cá chép biển: Việc có màu sắc giống với san hô không chỉ giúp loài cá này lẩn trốn kẻ thù mà qua đó cũng giúp nó dễ dàng ẩn nấp để săn mồi. 
 Cá ngựa Pygmy: Do có khả năng ngụy trang quá hoàn hảo nên mãi tới năm 1969 con người mới tìm ra loài sinh vật này. Nhìn chúng không khác gì các loại thực vật thường thấy ở dưới biển.
Cú mỏ quặp: Là động vật sinh sống về đêm, vì vậy ban ngày loài cú này ngụy trang bằng bộ lông mang màu sắc giống với các loại cây như trên.
 Rắn hổ trốn mình trong lá.
Một con bạch tuộc Địa Trung Hải ngụy trang dưới đáy biển.
Tắc kè lá: Thường xuất hiện tại Madagasca, loài sinh vật này có thể tự hóa trang thành những chiếc lá khô nhìn y như thật.
THƯỜNG BIẾN Ở THỰC VẬT
Mạ gieo ngoài sáng
Mạ gieo trong bóng râm
Cây lục bình
Cây bạch đàn
Hoa liên hình ở nhiệt độ 35 độ C và 20 độ C
THỰC HÀNH: NHẬN BIẾT MỘT VÀI DẠNG ĐỘT BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
Đột biến gen ở rùa
Bạch tạng ở người
Loài dâu bạch tạng này tên là pineberry, nó có màu trắng, hạt đỏ và vị như quả dứa.

Bí đỏ bạch tạng
Bệnh u sợi thần kinh loại 1 xảy ra do có sự đột biến gen ở nhiễm sắc thể số 17.
Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Sóc Trăng, con bê sinh ra có 2 đầu nguyên nhân do đột biến dị dạng. Trong quá trình phát triển bào thai, con mẹ bị rối loạn phân bào nhiễm sắc thể. Ngoài ra có thể còn do độc tố, con bò mẹ đã tiếp xúc độc tố trong thời gian dài nên tác động đến bào thai.
Chú thỏ không tai tại Nhật Bản là kết quả của hiện tượng đột biến gen.
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
Hội chứng MEÒ KÊU, một phần cánh ngắn của nhiễm sắc thể 5 bị mất
Mất đoạn nhỏ NST 21 gây ung thư máu
Người ếch
KHE HỞ MÔI HÀM
ĐỘT BIẾN GÂY DỊ DẠNG MẶT
BÀN CHÂN DÍNH NGÓN
BÀN TAY THỪA NGÓN
Lúa mạch đột biến dùng trong sản xuất bia.
Đột biến lặp một đoạn NST ở lúa mạch làm tăng hoạt tính của Enzim thủy phân tinh bột.
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST
THỂ DỊ BỘI
THỂ ĐA BỘI
Củ khoai lang nặng nhất thế giới, 11,2kg, của một nông dân người Li-băng.
Quả dưa hấu nặng 122kg.
Quả bí ngô bự nhất hành tinh với trọng lượng 766kg được trưng bày tại hội chợ ở bang Massachusetts, Mỹ.
Nho 3n
Dưa hấu 3n
Cây bông 4n
Dâu tây 10n