BAI 25

Câu hỏi kiểm tra bài cũ
Cho biết phương pháp tạo giống bằng đột biến được thực hiện theo những bước nào?
Đối với tế bào thực vật, người ta đã tạo giống bằng những công nghệ nào?
* Công nghệ gen là gì?
Các phương pháp tạo giống
Lai giống rồi chọn lọc giống tốt dựa vào nguồn biến dị tổ hợp (có ưu thế lai).
Gây đột biến.
Công nghệ tế bào:
+ Nuôi cấy mô.
+ Lai tế bào xôma, dung hợp tế bào trần.
+ Nuôi cấy hạt phấn, noãn rồi đa bội hóa.
+ Nhân bản vô tính.
+ Cấy truyền phôi.
Công nghệ gen: Kĩ thuật chuyển gen
Bài 25: TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG
NGHỆ GEN
I.KHÁI NIỆM CÔNG NGHỆ GEN.

ở thực vật.
ở chuột thí nghiệm.
Ví du.̣ Chuyển gen phát sáng vào thân cây và chuột làm cho thân cây và thân chuột phát ra ánh sáng.
Kĩ thuật chuyển gen là kĩ thuật chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác để tạo ADN tái tổ hợp.
Công nghệ gen la` quy tri`nh ta?o ra nhu~ng t�? ba`o hoa?c sinh v�?t co? gen bi? bi�?n dơ?i hoa?c co? th�m gen mo?i.
Vậy công nghệ gen là gì?
II. QUY TRÌNH CHUYỂN GEN.
Quan sát hình cho biết quy trình chuyển gen gồm mấy khâu chủ yếu?
K? THU?T C?Y GEN DU`NG PLASMIT LA`M TH�? TRUY�`N
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
1. Tạo AND tái tổ hợp.
Tách chiết được thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
Dùng enzim cắt Restrictaza để cắt ADN tạo ra một loại đầu đính.
Dùng enzim nối Ligaza để gắn chúng lại thành ADN tái tổ hợp.
Để đưa ADN tái tổ hợp vào trong màng tế bào người ta dùng muối CaCl2 hoặc xung điện để làm giản màng sinh chất của tế bào, làm cho phân tử ADN tái tổ hợp dẽ dàng đi qua màng.
2. CHUYỂN AND TÁI TỔ HỢP VÀO TẾ BÀO NHẬN.
Thể truyền là virut chúng mang gen cần chuyển và xâm nhập vào tế bào vât chủ.
3.Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp.
Chọn thể truyền có gen đánh dấu để phân biệt tế bào nào nhận được ADN tái tổ hợp.
Nhờ gen đánh dấu người ta biết được các tế bào có ADN tái tổ hợp
III.THÀNH TỰU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN
Thành tựu nổi bật nhất trong ứng dụng công nghệ gen là khả năng tái tổ hợp thông tin di truyền giữa các loài xa nhau trong thang phân loại mà lai hữu tính không thực hiện được.
Công nghệ gen được ứng dụng nhằm tạo ra sinh vật chuyển gen.
Sinh vật chuyển gen là các cá thể được bổ sung vào bộ gen của mình những gen đã được sửa chữa.
Cây bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh ( bên phải ) và cây bông không chuyển gen Bt mẫn cảm với sâu bệnh ( bên trái )
Chuyển gen trừ sâu từ vi khuẩn vào cây bông
Để tạo ra động vật chuyển gen, người ta thực tuần tự các bước như thế nào?
Cây đu đủ (Carica papaya L.) được chuyển gen kháng bệnh virút (trái) và cây đối chứng (phải)
Có khả năng khỏng virút CMV Được đánh giá là góp phần vào việc phục hồi nền công nghiệp sản xuất đu đủ ở Hawaii.
Cây đậu tương chuyển gen
Kháng sâu (Bt)
Kháng sâu bệnh (insect resistance)
Góp phần làm giảm lượng thuốc trừ sâu cần sử dụng (bảo vệ môi trường và giảm chi phí sản xuất)
Thay đổi thành phần axít béoLàm thay đổi thành phần và giá trị dinh dưỡng
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp ?-carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, ?-carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại niềm hy vọng trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
Gạo bình thường
Gạo hạt vàng
Cây cà chua chuyển gen
-Gen kéo dài thời gian chín
Làm chậm quá trình chín nhũn quả
Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch
-Gen kháng bệnh virút
Kháng với virút CMV
Góp phần giảm lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong quá trình trồng trọt
Cây cà chua chuyển gen kháng virút (bên trên) trong khi cây không được chuyển gen kháng mẫn cảm với virút CMV - Cucumber mosaic Virus - khi trồng trọt trên đồng ruộng (bên dưới)
Củng cố
- Đọc phần ghi nhớ (trang 85-SGK SH12)
-Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1. Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác là vì:
A. Nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận.
B. Nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhận cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều về các tế bào con khi tế bào phân chia.
C. Nếu không có thể truyền thì khó có thể thu được nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận.
D. Nếu không có thể truyền thì gen sẽ không tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận.
Câu 2: Công nghệ gen là
A. quy trình công nghệ dung để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi
B.quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
C.kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D.kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Câu 3: ADN tái tổ hợp gồm:
A. ADN của thể truyền và gen cần chuyển
B. ADN của thể truyền và ADN của tế bào nhận
C. ADN của plasmid và gen cần chuyển
D. ADN của virut và gen cần chuyển
Câu hỏi và bài tập về nhà
- Học bài cũ theo SGK.
- �p dụng kiến thức học được vào thực tế.
- Chuẩn bị nội dung bài 26.