Bài 27. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật

Cơ sở khoa học của các biện pháp đó là gì?
Với những hiểu biết đó thì còn có những ứng dụng nào khác?
TIẾT 27 - BÀI 27
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾNSINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
Dinh dưỡng
Ức chế
Áp suất thẩm thấu
Ánh sáng
pH
Độ ẩm
Nhiệt độ
1 . Chất dinh dưỡng
I. Chất hóa học
2. Chất ức chế sinh trưởng
1. Nhiệt độ
2. Độ ẩm
3. pH
4. Ánh sáng
5. Áp suất thẩm thấu
II. Các yếu tố lí học
I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
4
Những chất nào cần cho sinh trưởng của Vi sinh vật? Những chất nào không cần cho sự sinh trưởng?
I. Chất hóa học
I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
6
+ Ch?t h?u co (cacbonhidrat, protein, lipit.): Cung c?p nguyờn li?u xõy d?ng TB, cung c?p nang lu?ng cho TB.
+ Ch?t vụ co ch?a Zn, Mn, Mo.: Tham gia v�o quỏ trỡnh th?m th?u, ho?t húa enzim.
I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
7
- Nhân tố sinh trưởng là một số chất hữu cơ (aa, vitamin…) cần cho sự sinh trưởng của VSV nhưng một số VSV không tự tổng hợp được từ chất vô cơ.
Vi khuẩn Lactobacillus
Tự tổng hợp axit folic
Không tổng hợp axit folic
Vi sinh vật nguyên dưỡng
Vi sinh vật khuyết dưỡng
I. CHẤT HÓA HỌC
1. Chất dinh dưỡng
9
- Nhân tố sinh trưởng là một số chất hữu cơ (aa, vitamin…) cần cho sự sinh trưởng của VSV nhưng một số VSV không tự tổng hợp được từ chất vô cơ.
+VSV khuyết dưỡng: Không tự tổng tổng hợp được nhân tố sinh trưởng
+VSV nguyên dưỡng: Tự tổng hợp được nhân tố sinh trưởng
Có thể dùng VSV khuyết
dưỡng (E.coli tritophan âm) để kiểm tra
thực phẩm có triptophan hay không?
Tại sao?
Có.
Nếu VSV sinh trưởng bình thường thực phẩm có tritophan
- Nếu VSV không sinh trưởng được  thực phẩm không có tritophan
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
11
I. CHẤT HÓA HỌC
2. Chất ức chế sinh trưởng
12
Chất ức chế sinh trưởng là những chất làm vi sinh vật không sinh trưởng được hoặc làm chậm tốc độ sinh trưởng của vi sinh vật.
Hãy kể tên những chất diệt khuẩn thường dùng trong bệnh viện, trường học và gia đình mà em biết?
a.Chứa Clo; b.Chất oxi hóa mạnh; c.Các hợp chất kim loại nặng; d.Chứa Iốt; e.Etanol; g.thuốc kháng sinh
1
2
3
3
4
8
7
6
5
7
a.Chứa Clo; b.Chất oxi hóa mạnh; c.Các hợp chất kim loại nặng; d.Chứa I-ốt; e.Etanol; g.thuốc kháng sinh
1
2
3
3
4
8
6
5
a.Chứa Clo
e.Etanol
g.Kháng sinh
b.Oxh mạnh
c.KL nặng
a.Chứa Clo
d.Chứa I-ốt
7
b.Oxh mạnh
Xà phòng có phải là chất diệt khuẩn không?
Nó không phải chất diệt khuẩn nhưng có tác dụng loại khuẩn vì xà phòng tạo bọt và khi rửa thì vi sinh vật trôi đi.
Ngoài các chất hóa học còn có yếu tố nào ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV?
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
1. Nhiệt độ
2. Độ ẩm
3. pH
4. Ánh sáng
5. Áp suất thẩm thấu
18
Các yếu tố lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
Nhiệt độ
Độ ẩm
pH

Áp suất thẩm thấu
II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Ánh sáng
Các yếu tố
lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
Nhiệt độ

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Nhiệt độ ảnh hưởng lớn đến tốc độ của các phản ứng sinh hóa trong tế bào.
Nhiệt độ cao làm biến tính các loại protein, axit nucleic.
Đun sôi nước uống, nấu chín thức ăn, luộc, hấp, khử trùng dụng cụ y tế, bảo quản thức ăn trong tủ lạnh…
Ưa lạnh
Ưa ấm
Ưa nhiệt
Ưa siêu nhiệt
Nhiệt độ sinh trưởng của các nhóm VSV
+ VSV ưa lạnh: Sống ở Nam cực(t0 <150C).
+VSV ưa ấm: Sống ở đất nước, kí sinh(t0: 20 - 400C)
+ VSV ưa nhiệt: Nấm, tảo(55 – 650C)
+ VSV ưa siêu nhiệt: Vi khuẩn đặc biệt(75 – 1000C)
Chúng ta thường lưu trữ thức ăn trong tủ lạnh và bảo quản được khá lâu, tại sao lại như vậy?
Nhiệt độ thấp ức chế sinh trưởng, sinh sản của VSV.
Tại sao phải ăn chín uống sôi?
Nhiệt độ nào thích hợp cho sự sinh trưởng của VSV kí sinh động vật?
VSV kí sinh động vật thường là những vi sinh vật ưa ấm.
Các yếu tố
lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
Độ ẩm

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Nước là dung môi của các chất khoáng,
Nước là yếu tố hoá học tham gia vào các quá trình thuỷ phân các chất.

Tạo độ ẩm phù hợp cho các VSV có ích phát triển. Phơi sấy khô nông thủy sản để bảo quản

Vì sao thức ăn nhiều nước dễ bị nhiễm vi khuẩn?
Vì vi khuẩn phá hủy thực phẩm thường ưa độ ẩm cao .
Tại sao mứt, bánh kẹo khi để lâu thì nấm, mốc xuất hiện sớm hơn vi khuẩn?
- Vì nấm mốc phát triển ở độ ẩm thấp.
Các yếu tố
lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
pH

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
Ảnh hưởng đến tính thấm của màng, hoạt động chuyển hoá vật chất trong tế bào, hoạt tính enzim, sự hình thành ATP …


Muối chua rau quả, làm thịt chua, sữa chua…


Trung tính
Axit
Kiềm
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Thang pH
Vì sao trong sữa chua hầu như không có VSV gây hại?
Sữa chua là một loại thực phẩm lên men có sản phẩm chuyển hóa là axit lactic tạo nên môi trường axit nên nó ức chế hầu như mọi loại vi sinh vật.
Các yếu tố
lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
Ánh sáng

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
-Tác động đến sinh sản, tổng hợp sắc tố, chuyển động hướng sáng …
- Làm biến tính axit nucleic, ion hóa protein -> đột biến hoặc gây chết VSV

Tiêu diệt vsv bằng tia tử ngoại, trị bệnh bằng tia lase….
Khi phơi quần áo, chăn màn... ngoài tác dụng làm khô thì còn có tác dụng gì nữa?
Tiêu diệt vsv bằng tia tử ngoại trên quần áo.
Các yếu tố
lí học
Cơ chế tác động
?ng d?ng
Áp suất
thẩm thấu

II. CÁC YẾU TỐ LÍ HỌC
VSV trong môi trường ưu trương (nhiều đường, muối) -> co nguyên sinh -> không phân chia được.
Làm mứt, sirô, thực phẩm ướp muối để bảo quản…

Gây co nguyên sinh làm cho vi sinh vật không phân chia được.
Ngâm rau trong nước muối loãng có tác dụng gì?
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT
Chất hóa học:

Chất dinh dưỡng
- Chất dinh dưỡng
- Nhân tố sinh trưởng
- VSV khuyết dưỡng và
VSV nguyên dưỡng

2.Chất ức chế sinh trưởng
- Một số chất ức chế sinh trưởng thường dùng
II. Các yếu tố lí học:

Nhiệt độ
Độ ẩm
pH
Ánh sáng
Áp suất thẩm thấm

Tác động đến VSV
Ứng dụng trong thực tế
Câu 1: Nguyên nhân nào làm số người chết còn lớn hơn tất cả các cuộc chiến tranh, các cuộc xung đột sắc tộc, tôn giáo, nạn đói, các trận động đất, lũ lụt và tai nạn giao thông cộng lại?
Câu 2: Hãy nêu các biện pháp nhằm ngăn chặn sự giảm sút số lượng loài người do nguyên nhân ở câu 1?
Câu 3: Nhiệt độ nào thích hợp cho sự sinh trưởng của VSV kí sinh động vật?
Câu 4: Tại sao mứt, bánh kẹo khi để lâu thì nấm, mốc xuất hiện sớm hơn vi khuẩn?
Bánh kẹo mốc
Câu 5: Vì sao để bảo quản thóc, ngô, sắn, vải thiều... nguời ta phải phơi hoặc sấy khô?
Câu 6: Tại sao dưa cà muối lại bảo quản được lâu hơn rau quả tươi?
- >
41
Câu 7: Xà phòng có phải là chất diệt khuẩn không?