Kính chào quý thầy cô và các em!
BÙI THỊ HOA
Câu 1: Nêu khái niệm cảm ứng ở động vật. Cho ví dụ.
Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Ngành ruột khoang: Thủy tức, Sao biển….
Các tế bào TK nằm rãi rác trong cơ thể liên hệ với nhau và liên hệ tế bào biểu mô cơ qua các dây TK mạng lưới tế bào thần kinh.
- Phản xạ
- Co toàn bộ cơ thể
Nhiều
Chưa thật chính xác
Ngành giun dẹp, giun tròn, chân khớp.
Các tế bào TK tập trung lại hạch TK.
- Các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây TK chuỗi TK nằm dọc theo chiều dài cơ thể.
*Mỗi hạch điều khiển 1 vùng xác đinh trên cơ thể.
Phản xạ
-Co rút 1 phần cơ thể
- Phản ứng cục bộ tại các hạch TK nhưng chưa hoàn toàn chính xác.
Ít hơn so với hệ TK dạng lưới
BÀI 27
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (TIẾP THEO)
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Đại diện
b. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Đại diện
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
Ngành động vật có xương sống: cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú.
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
a. Đại diện
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
b. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
Thế nào là hệ thần kinh dạng ống?
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
b. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống.
- Nguồn gốc: lá phôi ngoài.
- Hệ thần kinh dạng ống hình thành nhờ số lượng lớn các tế bào thần kinh tập hợp ống thần kinh nằm dọc theo vùng lưng của cơ thể.
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
Hệ thần kinh dạng ống có đặc điểm cấu tạo như thế nào?
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
b. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống
- Hệ thần kinh dạng ống hình thành nhờ số lượng lớn các tế bào thần kinh tập hợp ống thần kinh nằm dọc theo vùng lưng của cơ thể.
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
- Hệ thần kinh dạng ống được cấu tạo từ hai phần:
+ Thần kinh trung ương: Não (Bán cầu đại não, não trung gian, não giữa, tiểu não và hành não) và tủy sống.
+ Thần kinh ngoại biên: Hạch thần kinh và dây thần kinh.
* Chức năng:
Chức năng của hệ thần kinh vận động và
hệ thần kinh sinh dưỡng?
Quan sát tranh và nghiên cứu nội dung SGK cho biết:
Điều khiển hoạt động của các cơ vân trong hệ vận động(Các hoạt động có ý thức)
Hệ thần kinh vận động:
Trung ương phụ trách: Vỏ não, chất xám tuỷ sống
Hệ thần kinh sinh dưỡng:
Trung ương phụ trách nằm trong trụ não và đoạn cùng tuỷ
Điều khiển và điều hoà hoạt động của các nội cơ quan(Các hoạt động không theo ý muốn)
Bao gồm: - Thần kinh giao cảm:Tang ho?t d?ng tim
- Thần kinh đối giao cảm: Gi?m h.d tim
Hình não bộ nhìn từ trên xuống
Bán cầu não phải
Bán cầu não trái
Não bộ bổ dọc
Não bộ nhìn từ trên xuống
Bán cầu
não phải
Bán cầu
não trái
Nêu các thành phần chính của não bộ.
1
2
3
4
5
Bán cầu đại não
Tiểu não
Hành não
Não trung gian
Não giữa
Vùng vận động
Vùng thính giác
Vùng hiểu tiếng nói
Vùng cảm giác
Vùng thị giác
Vùng hiểu chữ viết
Vùng vận động ngôn ngữ
Vùng vị giác
8
1
2
3
4
5
6
7
8
Các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống có chức năng khác nhau. Đặc biệt, não phát triển mạnh là bộ phận cao cấp nhất tiếp nhận và xử lí hầu hết thông tin đưa từ bên ngoài vào, quyết định mức độ và cách phản ứng.
Bị liệt
Chân không cử động được, nói ngọng….
Mất trí nhớ
? Chấp hành luật giao thông, phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông.
Tiêm vacxin phßng bÖnh viªm mµng n·o.
Tr¸nh ®ïa giìn g©y thương tÝch ¶nh hëng ®Õn n·o.
Điền tên các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống vào các ô hình chữ nhật dưới đây:
Não
Tủy sống
Hạch thần kinh
Dây thần kinh
Tổ chức thần kinh dạng ống chia thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận thực hiện những chức năng khác nhau nhờ đó các hoạt động của động vật ngày càng hoàn thiện , đa dạng, chính xác hơn.
HTK dạng lưới
HTK dạng ống
Đặc điểm tiến hóa của thần kinh dạng ống:
+ số lượng TBTK nhiều.
+cấu tạo phức tạp và chia thành nhiều bộ phận. mỗi bộ phận thực hiện những chức năng khác nhau.
+ sự liên kết và phối hợp HĐ của các TBTK ngày càng phức tạp, hoàn thiện.
hoạt động của đv ngày càng hoàn thiện , đa dạng, chính xác hiệu quả.
HTK dạng ống tiến hóa hơn dạng lưới, chuỗi hạch ntn?
Tiến hoá trong hệ thần kinh
HỆ TK DẠNG LƯỚI
HỆ TK DẠNG CHUỖI HẠCH
HỆ TK ỐNG
Hệ thần kinh ở các loài động vật tiến hoá như thế nào?
- Hệ thần kinh dạng ống hoạt động theo nguyên tắc phản xạ (Phản xạ là thuộc tính cơ bản của ĐV hệ thần kinh dạng ống).
- Phân loại phản xạ:
+ Phản xạ không điều kiện (phản xạ đơn giản)
+ Phản xạ có điều kiện (phản xạ phức tạp).
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
C) Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
Giả sử bạn đang đi chơi,
bất ngờ gặp một con chó dại ngay trước mặt.
Bạn sẽ có phản ứng (hành động) gì?
Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích,
bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành động, bộ phận thực hiển của phản xạ tự vệ khi gặp chó dại
Hãy ghi lại tất cả những suy nghĩ diễn ra
trong đầu của bạn khi đối phó với chó dại
Đây là phản xạ không điều kiện hay là
phản xạ có điều kiện? Tại sao?
Một bạn lỡ chạm tay vào những chiếc gai
nhọn và có phản ứng rụt tay lại.
Thành phần tham gia ?
Tại sao khi chạm tay vào gai nhọn lại rụt tay lại?
Đây là kiểu phản xạ gì?
Làm sao phân biệt được
phản xạ không điều kiện
và phản xạ có điều kiện ?
Hãy nhìn vào các ví dụ sau
và lưu ý các câu nói để đưa ra
phương pháp nhận biết xem
một phản xạ nào đó là
có điều kiện hay
không có điều kiện
Đây là một phản xạ có điều kiện
Thấy em bơi điệu nghệ không? Em tập luyện cả tháng rồi đó
Đây là một phản xạ không điều kiện
măm măm , ngon quá! không cần luyện tập gì cả, bổn thiếu gia mới đẻ là biết bú dzrồi !
BÍ KÍP
Phản xạ nào có cần tập luyện
là phản xạ có điều kiện
Phản xạ nào không cần tập
luyện là phản xạ không điều kiện
ý nghĩa của phản xạ có điều kiện?
ý nghĩa: Phản xạ có điều kiện còn gọi là phản xạ học được, có tính mềm dẻo, thích nghi với điều kiện sống giúp cơ thể tồn tại và phát triển được
Hãy nêu 3 ví dụ cho mỗi loại phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện?
THÁCH THỨC 1
1
2
3
Hãy nói rõ
cái loại phản xạ
của 3 hinh vẽ trên
và giải thích
Một điểm
9
Hộp số 5
Quà tặng
Một điểm
8
Một điểm
9
Hộp số 4
Một điểm
10
Hộp số 6
Hộp số 2
Một điểm
8
Hộp số 3
Một điểm
10
Hộp số 1
Thách thức 2
Làm đúng cả 2 câu là vượt qua thử thách
Bài tập 2
Câu 1. Hệ thần kinh dạng ống gồm
a. não bộ và dây thần kinh não.
d. não bộ và tuỷ sống.
c. tuỷ sống và dây thần kinh tuỷ.
b. thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên.
Câu 2. Hình thức và mức độ phản ứng
phụ thuộc vào
a. dây thần kinh.
b. thụ quan.
c. cơ hoặc tuyến.
d. hệ thần kinh.
+3
Hộp số 5
Quà tặng
Một điểm
8
Một điểm
9
Hộp số 4
Một điểm
10
Hộp số 6
Hộp số 2
+2
Hộp số 3
+1
Hộp số 1
THÁCH THỨC 3
XEM TÌNH HUỐNG VÀ TRẢ LỜI CÂU HỎI
cô gái khóc với người yêu
hu hu anh ơi, ba mẹ em mắc nợ người ta khoảng 10 triệu mà không trả nổi !
Người ta đòi xiết nhà , huhu!
Tội nghiệp cô ấy quá , 10 triệu thì mình lo nổi ,mai mình sẽ cho cô ấy!
Hihi, mình tập khóc mấy ngày rồi , bây giờ áp dụng thử!
3 tháng sau, nạn nhân thứ 2
hu hu anh ơi, ba mẹ em mắc nợ nguời ta khoảng 20 triệu mà không trả nổi !
Người ta đòi xiết đồ , huhu!
Tội nghiệp cô ấy quá , 20 triệu thì mình lo nổi ,mai mình sẽ cho cô ấy!
1 năm sau, nạn nhân thứ 3
hu hu anh õi, ba mẹ em mắc nợ nguời ta khoảng 30 triệu mà không trả nổi !
Người ta đòi xiết nhà , huhu!
Tội nghiệp cô ấy quá , 30 triệu mình sẽ cố gắng kiếm cho cô ấy!
2 năm sau nữa, nạn nhân thứ 4?
Tội nghiệp cô ấy quá , 10 triệu mình lo còn không nổi , nói chi ….
hu hu anh õi, ba mẹ em mắc nợ người ta khoảng 40 triệu mà không trả nổi !
Người ta đòi xiết nhà , huhu!
Hihi, vài ngày nữa là nó ói tiền ra thôi, chiêu này bà xài hoài!
Phản xạ “ khóc lóc” của cô gái này mỗi khi cần tiền là phản xạ gì ? tại sao?
Một điểm
9
Hộp số 5
Quà tặng
+4
+2
Hộp số 4
+1
Hộp số 6
Hộp số 2
Một điểm
8
Hộp số 3
Một điểm
10
Hộp số 1
Hộp số 5
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
Cấu tạo của hệ thần kinh có liên quan như thế nào đến việc thực hiện phản xạ ở động vật?
*Đặc điểm tiến hóa về hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
-Số lượng phản xạ càng nhiều, đặc biệt là phản xạ có điều kiện.
-Phản ứng càng chính xác, tiêu phí càng ít năng lượng,
Hình thức phản ứng càng phong phú, đa dạng .
Giúp ĐV thích nghi tốt hơn với MT.
Củng cố
Câu 1: Điền vào chỗ trống:
Cảm ứng là khả năng cơ thể động vật.................... lại các.....................của môi trường (bên trong và bên ngoài cơ thể) để.....................................
phản ứng
kích thích
tồn tại và phát triển.
Phân biệt đặc điểm của hệ TK dạng lưới, hệ TK dạng chuỗi hạch và hệ TK dạng ống
Ngành ruột khoang: Thủy tức, Sao biển….
Các tế bào TK nằm rãi rác trong cơ thể liên hệ với nhau và liên hệ tế bào biểu mô cơ qua các dây TK mạng lưới tế bào thần kinh.
- Phản xạ
- Co toàn bộ cơ thể
Nhiều
Chưa thật chính xác
Ngành giun dẹp, giun tròn, chân khớp.
Các tế bào TK tập trung lại hạch TK.
- Các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây TK chuỗi TK nằm dọc theo chiều dài cơ thể.
*Mỗi hạch điều khiển 1 vùng xác đinh trên cơ thể.
Phản xạ
-Co rút 1 phần cơ thể
- Phản ứng cục bộ tại các hạch TK nhưng chưa hoàn toàn chính xác.
Ít hơn so với hệ TK dạng lưới
Ngành ĐV có xương sống: cá, chim , thú……
Số lượng lớn TBTK tập trung lại TK trung ương (não bộ và tủy sống)
và TK ngoại biên: hạch TK và dây TK
Phản xạ: không ĐK và có ĐK ngày càng tăng phản ứng đa dạng và phong phú thích nghi tốt với mt sống.
Cao
Ít
Câu 2: Hệ thần kinh dạng ống được cấu tạo từ 2 phần đó là:
a. Bán cầu não và dây thần kinh
b. Não bộ và thần kinh ngoại biên
c. Thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên
d. Tủy sống và dây thần kinh
c. Thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên
Câu 3: Mức độ cảm ứng ở động vật có xương sống là:
a. Phản ứng toàn thân
b. Phản ứng co rút
c. Phản xạ
d. Hình thức phản ứng
c. Phản xạ
Câu 4: Những phát biểu sau Đúng hay Sai?
a. Hệ thần kinh dạng ống cấu tạo từ nhiều tế bào thần kinh hơn hệ thần kinh dạng lưới.
b. Não gồm 5 phần.
c. Hệ thần kinh dạng ống hoạt động theo nguyên tắc cảm ứng.
d. Phản xạ có điều kiện sinh ra đã có.
Đúng
Đúng
Sai
Sai
Mở rộng
Phân biệt hệ thần kinh dạng ống về chức năng
Ưu điểm của hệ thần kinh dạng ống so với dạng lưới và dạng chuỗi hach
Dặn dò
Trả lời các câu hỏi cuối bài
Học bài 26 và 27 tuần sau kiểm tra 15 phút
Tạm biệt quý thầy cô và các em!
Chúc sức khỏe quý thầy cô và các em!
NĂM HỌC: 2015- 2016
Đường vận động
Đường cảm giác
Thụ quan đau ở da
Tủy sống
Cơ co (ngón tay co lại)
Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại.
Kích thích
Bộ phận tiếp nhận kích thích
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin
Bộ phận thực hiện
Cung phản xạ gồm những bộ phận nào?
Giải thích tại sao khi tay đưa gần ngọn nến đang cháy (hoặc gai nhọn) thì tay co lại?
Phản xạ co tay khi bị kích thích là phản xạ có hay không có điều kiện? Tại sao?
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
- Ghi lại tất cả những suy nghĩ diễn ra trong đầu bạn khi gặp chó dại.
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
+ Có thể có các hành động như: bỏ chạy, đứng im, tìm gậy để đánh đuổi, nhặt gạch hoặc đá để ném, la lớn để mọi người đến giúp...
- Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành động, bộ phận thực hiện của phản xạ tự vệ khi gặp chó dại.
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận điều khiển hành động là não, bộ phận thực hiện là cơ chân, tay….
Bạn sẽ có phản ứng (hành động) như thế nào?
+ Các suy nghĩ diễn ra trong đầu như: nên làm thế nào bây giờ, chó dại có vi trùng gây bệnh dại, nếu bị cắn có thể chết, nên bỏ chạy hay nên chống lại, nếu bỏ chạy chó sẽ đuổi...
Đây là phản xạ có hay không có điều kiện? Tại sao?
+ Đây là phản xạ có điều kiện vì phải qua học tập rút kinh nghiệm mới biết được chó dại có biểu hện như thế nào, dựa vào kinh nghiệm đã có mà mỗi người có cách xử lí khác nhau.
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống
c. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (tt)
Điền tên các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống vào các ô hình chữ nhật.
Hình 27.1. Hệ thần kinh dạng ống ở người
Não
Tủy sống
Hạch TK
Dây TK
nguon VI OLET
