Bài 27. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại

Tiết 46 bài 26
Tia Hồng ngoại (IR)-Tia tử ngoại (UV)
Nội dung cần đạt
+ Cách phát hiện ra tia hồng ngoại, tử ngoại.
+Bản chất, tính chất chung của tia hồng ngoại và tử ngoại.
+Tia hồng ngoại: khái niệm, nguồn phát, tính chất, ứng dụng.
+Tia tử ngoại: khái niệm, nguồn phát, tính chất, ứng dụng.
1. Thí nghiệm.
Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠI
I. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.
1. Khi đưa tay lại gần ngọn lửa, có cảm giác gì?
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
Cặp nhiệt điện
Thí nghiệm.
* Sơ đồ tiến hành.
Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠI
I. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.
2. Nêu dụng cụ cần có?
3.Nêu cách tiến hành?
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
- Ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt.
- Ánh sáng đơn sắc khác nhau có tác dụng nhiệt khác nhau.
I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Tiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
Ngoài vùng đỏ có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ hồng ngoại.
?
I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Tiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
9
4
2
0
2
4
6
V
0:6 mV
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
C
J
L
L1
L2
F
S
P
?
Ngoài vùng tím có bức xạ không nhìn thấy, gọi là bức xạ tử ngoại.
I. PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Tiết 45: TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
1. Thí nghiệm.
Tiết 46-TIA HỒNG NGOẠI-TIA TỬ NGOẠI
I. Phát hiện tia hồng ngoại và tử ngoại.
4. Nhận xét gì về vùng ngoài quang phổ nhìn thấy?
5.C1: Gọi tia tử ngoại là tia cực tím, đúng hay sai? Giải thích.
2. Kết luận:
- Ngoài vùng quang phổ liên tục có các bức xạ không nhìn thấy được cũng có tác dụng nhiệt
- Ánh sáng đơn sắc có tác dụng nhiệt.
- Ánh sáng đơn sắc khác nhau có tác dụng nhiệt khác nhau.
+ Bức xạ phía trên vùng đỏ gọi là hồng ngoại (Infrared- IR)
+ Bức xạ phía dưới vùng tím gọi là tử ngoại (Ultra violet-UV)
II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
1. Bản chất:
Có cùng bản chất với ánh sáng thông thường, nhưng không nhìn thấy.
2. Tính chất:
Tuân theo các định luật: truyền thẳng, phản xạ, gây ra nhiễu xạ, giao thoa,...
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
III. TIA HỒNG NGỌAI.
1. Định nghĩa và bản chất.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
6. Định nghĩa bức xạ hồng ngoại?
+Có bước sóng lớn hơn bước sóng ánh sáng đỏ
0.75m <λ< vài mm
III. TIA HỒNG NGỌAI.
2. Nguồn phát:
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Các vât bị nung nóng
Thân thể người ở nhiệt độ 370C
Trong ánh sáng mặt trời có 50%
năng lượng thuộc về các tia hồng ngọai
7. Nguồn phát tia hồng ngoại là gì?
III. TIA HỒNG NGỌAI.
3. Tính chất, công dụng
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
+Tác dụng nhiệt; -> sưởi ấm, sấy khô.
+Gây ra một số phản ứng hóa học,tác dụng lên một số loại phim ảnh-> chụp ảnh ban đêm, kính hồng ngoại.
+Có thể biến điệu như sóng điện từ cao tần.
+Có thể gây ra hiện tượng quang điện
8.Tính chất, công dụng của tia hồng ngoại
Máy sấy tóc
Lò sưởi
Sấy khô, sưởi ấm
Chụp ảnh, quay phim ban đêm bằng phim ảnh
hồng ngoại.
Chụp ảnh, quay phim ban đêm bằng phim ảnh
hồng ngoại.
Ảnh các vì sao chụp bằng máy ảnh hồng ngoại
Bộ điều khiển từ xa
Tên lửa tự động tìm mục tiêu
Có ứng dụng đa dạng trong lĩnh vực quân sự.
IV. TIA TỬ NGỌAI.
1. Định nghĩa và bản chất.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
+Có bước sóng nhỏ hơn bước sóng ánh sáng tím vài na nô mét< < 0.38m ).
9. Nêu định nghĩa tia tử ngoại?
2. Nguồn phát.
IV. TIA TỬ NGỌAI.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
+Các vât bị nung nóng trên 20000C phát ra
Trong ánh sáng mặt trời có 9% năng lượng thuộc về các tia tử ngọai
10. Nguồn phát tia tử ngoại?
- Nguồn phát thông dụng là đèn hơi thủy ngân, hồ quang điện, mặt trời, ...
11. Tính chất tia tử ngoại là gì?
3.Tính chất
- Tác dụng mạnh lên phim ảnh.
- Kích thích sự phát quang nhiều chất.
- Gây ra một số phản ứng hóa học.
- Ion hóa không khí và nhiều chất khí khác.
- Có tác dụng sinh học: hủy diệt tế bào.
Có thể gây ra hiện tượng quang điện.
Bị thủy tinh, nước …hấp thụ rất mạnh.
IV. TIA TỬ NGỌAI.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
4.Công dụng:
- Khử trùng nước, thực phẩm và dụng cụ y tế́.
- Chữa bệnh còi xương.
- Tìm các vết nứt trên bề mặt kim loại.

IV. TIA TỬ NGỌAI.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
12. Công dụng của tia tử ngoại? Dựa vào tính chất nào?
Cholesterol   gan     7 - hydroxycholesterol (tích trữ dưới da) tia tử ngoại  Provitamin D3              tia hồng ngoại    vitamin D3 (cholecalciferol)  25-hydroxylase(gan)     25(OH)D3  (monohydroxy cholecalciferol    1a- hydroxylase(thận)      1a,25(OH)2D3 (dihydroxy cholecalciferol).
            Chất 25OHD3 có hoạt tính sinh học yếu, chất 1a,25(OH)2D3 có hoạt tính sinh học mạnh có tác dụng làm tăng tái hấp thu calci từ ruột, hoạt hóa tạo cốt bào làm tăng tạo xương và gắn calci vào xương. Bức xạ tử ngoại có tác dụng chống còi xương ở trẻ em, tăng liền xương khi bị gãy xương...
Nguồn http://hahoangkiem.com/vat-ly-tri-lieu/anh-sang-tri-lieu-338.html
Dùng để dò các khuyết tật bên trong sản phẩm.
Công dụng sát trùng của tia tử ngoại
Nước tinh khiết đóng chai được diệt khuẩn
bằng tia tử ngọai
Máy xử lý nước
bằng tia tử ngọai
5. Sự hấp thụ tia tử ngoại:
+Tâng Ô zôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300nm
IV. TIA TỬ NGỌAI.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
SPF (Sun Protection Factor) là chỉ số thể hiện khả năng chống nắng, bảo vệ làn da chống lại tia UVB,. Làn da tự nhiên của bạn có khả năng chống nắng trong khoảng 10 phút và loại kem chống nắng có chỉ số SPF 15 sẽ bảo vệ da trong khoảng 150 phút.
5. Sự hấp thụ tia tử ngoại:
IV. TIA TỬ NGỌAI.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
- Tia tử ngoại thay đổi theo từng giờ trong ngày, tùy theo tầng mây cản trở nhiều hay ít và tùy theo từng mùa nhưng thường có cường độ mạnh nhất vào khoảng từ 10 giờ sáng đến 14 giờ chiều.
- Khi tia tử ngoại chiếu vào lớp da sẽ kích thích sự tổng hợp của vitamin D3 có sẵn trong cơ thể và chuyển hóa thành vitamin D. Vitamin D có tác dụng trợ giúp quá trình phát triển và cấu trúc tế bào cơ thể. Vì vậy, một số nước ở phương Tây, do thiếu ánh nắng mặt trời nên người ta phải dùng vitamin D trong một số thực phẩm tổng hợp để bổ sung thêm.
- Vitamin D rất cần thiết cho cơ thể, nhất là đối với trẻ nhỏ. Khi thiếu vitamin D, trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng. Vitamin D3 không chỉ có tác dụng điều chỉnh lượng phốt pho, canxi trong cơ thể cho phù hợp mà còn chống lại sự phát triển của các tế bào cá biệt.
A. Lò sưởi điện.




Câu 1
CỦNG CỐ
Tia tử ngoại được phát ra rất mạnh từ nguồn nào sau đây ?
B. Lò vi sóng.
C. Hồ quang điện.
D. Màn hình vô tuyến.
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
Hồng ngoại.
Tia tím
C. Tử ngoại.
D. Ánh sáng khả kiến.




Câu 2
Bức xạ có bước sóng 3.10-7 m thuộc loại tia nào ?
CỦNG CỐ
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI

0,3.1014 Hz
0,3.108 Hz
C. 3.1014 Hz
D. 3.108 Hz




Câu 3
CỦNG CỐ
Tia hồng ngoại có bước sóng 10 μm
ứng với tần số nào sau đây?
Tiết 45. TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI