Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA . NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
A. Khái quát về chủ đề
1.Giới thiệu về ca dao, dân ca.
- Ca dao từ lâu đã ngấm sâu vào tâm hồn mỗi người dân đất Việt qua lời hát ru à ơi của bà, của mẹ. Có lẽ, không ai biết chính xác ca dao có từ bao giờ. Chỉ biết là từ lúc mới được sinh ra, những câu ca dao đã ngấm sâu vào tâm hồn mỗi người dân đất Việt qua lời hát ru à ơi của bà, của mẹ.
- Nội dung của ca dao rất phong phú: về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, về đạo đức giáo dục, về xã hội…
- Nghệ thuật tiêu biểu
+ Sử dụng thể thơ lục bát, sử dụng phổ biến biện pháp tu từ ẩn dụ, so sánh…
+ Ngôn ngữ bình dị
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
B. Tìm hiểu chung về ca dao
1.Khái niệm ca dao - dân ca:
- Ca dao - dân ca chỉ thể loại trữ tình dân gian, kết hợp giữa lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
- Phân biệt ca dao, dân ca.
+ Ca dao: Là phần lời của bài ca, có thể đọc như thơ trữ tình.
+Dân ca: Phần lời kết hợp với âm nhạc dân gian.
a.Ca dao
b.Dân ca
Kết hợp giữa lời và nhạc
Trống cơm
Trống cơm khéo vỗ nên vông,
Một bầy con sít lội sông đi tìm,
Thương ai con mắt lim dim,
Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ.
Duyên nợ khách tang bồng.
( Ca dao)
Tình bằng có cái trống cơm, khen ai khéo vỗ.Ấy mấy bông nên bông. Ấy mấy bông nên bông. Một bầy tang tình con sít ...Ấy mấy lội,lội, lội sông. Ấy mấy đi tìm. Em nhớ thương ai. Đôi con mắt ấy mấy lim dim. Đôi con mắt ấy mấy lim dim.
Một bầy tang tình con nhện.Ố...ấy mấy giăng tơ. Giăng tơ ấy mấy đi tìm, em nhớ thương ai. Duyên nợ khách tang bồ
( Dân ca)
Là phần lời của bài ca, có thể đọc như thơ trữ tình.
Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha.
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
( Ca dao)
À à ời... À a ơi...
Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
À à ơi....À à ơi...
( Hát ru)
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
Cho biết cù lao chín chữ là gì, hai thân ở đây là gì, chỉ ai?
Bài 1
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
Bài 4
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
Bài 1
Biện pháp nghệ thuật nào đã được sử dụng?
- Núi: sự lớn lao,vững chãi.
Nước: mềm mại, êm dịu không bao giờ cạn
Tại sao công lao cha được ví với núi ngất trời, nghĩa mẹ được ví nước biển Đông mà không ví ngược lại?
- Công cha: núi ngất trời.
Nghĩa mẹ: nước biểnĐông.
Em cho biết công cha nghĩa mẹ được ví với hình ảnh nào?
-> Nghệ thuật: so sánh, đối
Lấy cái to lớn, mênh mông vĩnh hằng của thiên nhiên làm hình ảnh so sánh với tình yêu thương, công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái.
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
Bài 1
Câu ca dao “ Núi cao biển rộng mênh mông” sử dụng nghệ thuật gì? Tác dụng?
- Ẩn dụ(núi cao- cha, biển rộng- mẹ),từ láy “ mênh mông”
- > Khắc sâu hơn tình yêu thương, công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái.
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
Bài 1
Học xong bài ca dao này, em có suy nghĩ gì về cha mẹ của mình ? Em sẽ làm gì để đền đáp công ơn của cha mẹ?
- Cù lao chín chữ ->Cụ thể hoá công ơn của cha mẹ. Nhắn gửi về bổn phận của người làm con. Cha mẹ mong muốn con hãy ghi nhớ sự hi sinh lớn lao ấy để biết sống sao cho tốt đẹp.
Câu cuối cùng khuyên con cái điều gì ?
Bài 4
Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
Bài 4
Câu ca dao” Yêu nhau như thể tay chân” đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Tác dụng?
- So sánh( anh em – tay chân)->thân thiết, không thể tách rời.
- Điệp từ “ cùng” cho thấy mối quan hệ gần gũi, gắn bó . Anh em ruột thịt là những người cùng cha mẹ sinh ra.
Bài ca 4 nói về tình cảm gì ? Điệp từ “ cùng”cho thấy mối quan hệ của anh và em như thế nào ?
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
Bài 4
Qua bài ca dao, giúp em bài học gì?
-Nhắc nhở anh em trong gia đình phải hoà thuận gắn bó để cha mẹ vui lòng-> Đó là cách báo hiếu cha mẹ.
Bài khuyên các con điều gì ?
Tiết 10: CHỦ ĐỀ HÌNH ẢNH CON
NGƯỜI VÀ ĐẤT NƯỚC TRONG CA DAO – DÂN CA. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
C. Đọc - hiểu văn bản.
1.Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Phân tích
3. Tổng kết( ghi nhớ sgk)
Bài tập
Bài 1. Đọc những câu ca dao em biết về tình cảm gia đình.
1 Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
2 Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
3. Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
Năm canh chày mẹ thức đủ năm canh.
4. Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
Bài tập
Bài 2. Qua bài hôm nay em học, em thấy được bổn phận, trách nhiệm của người làm con là gì ?
- Dặn dò HS những nội dung cần học ở nhà và chuẩn bị cho tiết học sau.
+ Học thuộc bài ca dao số 1,4
+ Sưu tầm các bài ca dao có cùng chủ đề
+Soạn văn bản “Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người”
nguon VI OLET
