TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ
GIÁO VIÊN : PHAN TẤN QUAN
7
TIẾT 16
QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I/ Các bước tạo lập văn bản :
1/ Khi nào thì người ta có nhu cầu tạo lập văn bản ? Lấy việc viết thư làm VD, cho biết điều gì thôi thúc người ta viết thư ?
Khi chúng ta muốn thông tin một vấn
đề gì đó ( tri thức, tình cảm ) thì người ta mới tạo lập văn bản.
Ví dụ khi muốn cho ông bà biết về tình hình học tập, công việc làm ăn của gia đình hoặc hỏi thăm sức khỏe thì em mới viết thư cho ông bà.
2/ Để tạo lập văn bản, ta phải xác định rõ 4 vấn đề :
viết cho ai ?
viết để làm gì ?
viết về cái gì ?
viết như thế nào ?
Bỏ qua vấn đề nào trong bốn vấn đề đó
cũng không thể tạo ra được văn bản.
3/ Sau khi đã xác định được bốn vấn đề đó, cần phải làm những việc gì để viết được văn bản ?
Sau khi đã xác định được bốn vấn đề đó, cần phải tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành mạch, hợp lí, thể hiện đúng định hướng trên.
4/ Chỉ có ý và dàn bài mà chưa viết thành văn thì đã tạo được một văn bản chưa ? Hãy cho biết việc viết thành văn ấy cần đạt được những yêu cầu gì dưới đây :
- Đúng chính tả;
- Đúng ngữ pháp;
- Dùng từ chính xác;
- Sát với bố cục;
- Có tính liên kết;
Có mạch lạc;
- Kể chuyện hấp dẫn;
- Lời văn trong sáng.
Chỉ có ý và dàn bài mà chưa viết thành
văn thì chưa tạo được văn bản.
Việc viết thành văn ấy cần đạt các yêu cầu:
- Đúng chính tả;
- Đúng ngữ pháp;
- Dùng từ chính xác;
- Sát với bố cục;
- Có tính liên kết;
- Có mạch lạc;
- Lời văn trong sáng.
5/ Trong sản xuất, bao giờ cũng có bước kiểm tra sản phẩm. Có thể coi văn bản cũng là một loại sản phẩm cần được kiểm tra sau khi hoàn thành không ? Nếu có thì sự kiểm tra cần dựa theo những tiêu chuẩn cụ thể nào?
Trong sản xuất, bao giờ cũng có bước kiểm tra sản phẩm. Có thể coi văn bản cũng là một loại sản phẩm. Do đó, sau khi hoàn thành văn bản, cần được kiểm tra lại xem đã đạt các yêu cầu như trên chưa.
.
I/ Các bước tạo lập văn bản :
- Định hướng chính xác : văn bản viết cho ai ? để làm gì ? về cái gì và như thế nào ?
- Tìm ý và sắp xếp ý để có bố cục hợp lí.
- Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục thành những câu, đoạn văn chính xác, trong sáng, có liên kết, mạch lạc.
- Kiểm tra xem văn bản vừa tạo lập có đạt yêu cầu đã nêu ở trên chưa và có cần sửa chữa gì không.
II/ Luyện tập :
1/ Em từng tạo lập văn bản trong các tiết Tập làm văn. Hãy trả lời các câu hỏi sau :
a/ Khi tạo nên các văn bản ấy, điều mà em muốn nói có thật sự cần thiết không ?
Khi tạo nên các văn bản ấy, bao giờ em cũng muốn nói một điều thật sự cần thiết.
b/ Em thấy mình đã thực sự quan tâm đến việc viết cho ai chưa ( kể chuyện cho ai nghe, miêu tả cho ai thấy ... ), Việc quan tâm ( hay thiếu quan tâm ) ấy có ảnh hưởng tới nội dung và hình thức bài viết như thế nào ( xưng hô, dùng từ,…) ?
Em rất quan tâm đến việc viết cho ai. Vì việc quan tâm ấy sẽ em dùng từ, cách xưng hô ... một cách thích hợp.
c/ Em có lập dàn bài khi làm văn không? Từ kinh nghiệm của bản thân, em thấy việc xây dựng bố cục đã ảnh hưởng thế nào đến kết quả của bài làm ?
Sau khi tìm hiểu đề, tìm ý xong, em sẽ lập dàn bài. Việc xây dựng bố cục có ảnh hưởng đến kết quả cao hay thấp của bài làm.
d/ Sau khi hoàn thành bài văn, em có thường kiểm tra lại hay không ? Việc kiểm tra, sửa chữa bài viết có tác dụng như thế nào ?
Sau khi hoàn thành bài văn, em luôn
đọc kiểm tra lại bài. Vì kiểm tra, sửa chữa bài viết có tác dụng phát hiện những sai
sót trong khi làm bài.
2/ Có một bạn khi báo cáo kinh nghiệm học tập trong Hội nghị học tốt của trường đã làm như sau :
a/ Bạn chỉ toàn kể lại việc mình đã học thế nào và đạt được thành tích gì trong học tập.
b/ Bạn luôn hướng về phía các thầy cô giáo, luôn nói: “Thưa các thầy cô” để mở đầu mỗi đoạn và lúc nào cũng xưng em
( hoặc xưng con ).
Theo em, như thế có phù hợp không, nên điều chỉnh như thế nào?
a/ Bạn chưa xác định được mình cần muốn nói điều gì, chỉ chú ý thuật lại công việc học tập và báo cáo thành tích học tập mà quên mất là phải từ thực tế ấy rút ra những kinh nghiệm học tập để giúp các bạn khác học tập tốt hơn.
b/ Bạn xác định không đúng đối tượng giao tiếp. Bài báo cáo này dùng để trình bày với các bạn học sinh chứ không phải với thầy cô giáo.
3/ Trong một buổi thảo luận tổ, nhiều bạn đã đồng ý rằng: Muốn tạo lập một văn bản thì phải soạn bố cục dưới dạng một dàn bài. Nhưng các bạn còn chưa rõ :
a/ Dàn bài ấy có bắt buộc phải viết thành những câu trọn vẹn, đúng ngữ pháp không ? Những câu đó có nhất thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau không ?
Dàn bài là hệ thống các ý dự định sẽ triển khai trong văn bản chứ chưa phải là văn bản. Cho nên, không cần viết dưới dạng các câu hoàn chỉnh mà chỉ cần viết ngắn gọn, ghi ý là được.
b/ Một dàn bài thường chứa đựng nhiều mục lớn nhỏ khác nhau. Vậy phải làm thế nào để có thể :
- Phân biệt được mục lớn và mục nhỏ?
- Biết được các mục ấy đã đủ chưa và đã được sắp xếp rành mạch, hợp lí chưa?
Dàn bài đại cương :
I/ Mở bài : …
II/ Thân bài :
1/ Ý lớn 1 :
- Ý nhỏ 1
- Ý nhỏ 2 …
2/ Ý lớn 2 :
- Ý nhỏ 1
- Ý nhỏ 2 …
III/ Kết bài :…
4/ Em hãy thay mặt En-ri-cô viết một bức thư cho bố nói lên nỗi ân hận vì đã trót nói lời thiếu lễ độ với mẹ kính yêu. Để viết bức thư đó, em phải thực hiện những việc gì?
a/ Định hướng văn bản :
- Văn bản viết cho bố
Viết để nhận lỗi.
Viết về nỗi ân hận vì đã trót nói lời thiếu lễ độ với mẹ kính yêu.
Viết theo bố cục 3 phần
b/ Tìm ý, sắp xếp ý, bố cục :
- Cảm xúc khi đọc thư bố.
- Sự ân hận về lỗi lầm của mình.
- Hành động cụ thể để sữa chữa lỗi lầm.
* Dàn ý :
- Đầu thư : Bố thân yêu ...
Giữa thư :
+ Lí do viết thư
+ Cảm xúc sau khi đọc những lời tâm
huyết bố gửi.
+ Sự ân hận về lỗi lầm của mình.
+ Hành động cụ thể để sữa chữa lỗi lầm.
+ Lời hứa sẽ không tái phạm lần nữa.
- Cuối thư : chữ kí và ghi rõ họ tên
c/ Viết bài :
Dựa vào các ý đã ghi trong bố cục viết thành bức thư hoàn chỉnh.
d/ Kiểm tra lại văn bản xem đã đạt yêu cầu chưa
GIAO NHIỆM VỤ
Tiết 17 : Sông núi nước Nam
Các nhóm tìm hiểu và trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5 SGK/ 64
XIN CHÀO TẠM BIỆT
nguon VI OLET
