Quan sát quỹ đạo chuyển động của Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái đất
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1: a.Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh sáng ?
Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
b.Đường truyền của tia sáng được biểu diễn như thế nào ?
Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng.
Bài tập 2**: Trong hình dưới đây hình nào vẽ đúng đường truyền của ánh sáng từ không khí (1) vào nước (2)?
Câu 2: a. Có mấy loại chùm sáng nêu đặc điểm?
- Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
- Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.
- Chùm sáng phân kỳ gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.
Mở đèn
Hình 3.1
Đặt một nguồn sáng nhỏ (bóng đèn pin đang sáng) trước một màn chắn. Trong khoảng từ bóng đèn đến màn chắn đặt một miếng bìa (hình 3.1). Quan sát vùng sáng, vùng tối trên màn
Mở đèn
Hình 3.1
Vùng tối
C1: Mở đèn, hãy chỉ ra trên màn chắn vùng sáng, vùng tối. Giải thích vì sao các vùng đó lại tối hoặc sáng?
Vùng sáng
Vùng sáng có màu trắng: vì nó nhận được ánh sáng từ bóng đèn pin truyền tới.
Có vùng tối trên màn chắn vì ánh sáng từ ngọn đèn chiếu tới màn đã bị miếng bìa chắn lại.
I. Bóng tối – Bóng nửa tối :
* Thí nghiệm 1:
Nhận xét : Trên màn chắn, vùng sáng nhận được ………. từ đèn truyền tới; còn vùng tối không nhận được ………. từ đèn truyền tới gọi là bóng tối.
ánh sáng
ánh sáng
* Bóng tối nằm ở phía sau vật cản ,không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới .
Mở đèn
Hình 3.2
Thay đèn pin trong thí nghiệm ở hình 3.1 bằng một nguồn sáng rộng (như bóng đèn điện có dây tóc dài). Hãy quan sát trên màn chắn các vùng sáng, tối khác nhau.
Mở đèn
Hình 3.2
1
2
3
I. Bóng tối – Bóng nửa tối :
Thí nghiệm 1:
Thí nghiệm 2:
Bố trí thí nghiệm như hình 3.2
Hãy quan sát 3 vùng khác nhau trên màn
C2: Hãy chỉ ra trên màn chắn vùng nào là bóng tối, vùng nào được chiếu sáng đầy đủ. Nhận xét độ sáng của vùng còn lại so với 2 vùng trên và giải thích vì sao có sự khác nhau đó
Vùng bóng tối
Vùng bóng nửa tối
-> Vì vùng này chỉ nhận một phần ánh sáng từ ngọn đèn điện truyền tới.
Vùng được chiếu sáng đầy đủ
I. Bóng tối – Bóng nửa tối :
* Nhận xét:
Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có vùng chỉ nhận được ánh sáng từ ………………............................. tới gọi là bóng nửa tối
một phần của nguồn sáng truyền
I. Bóng tối – Bóng nửa tối :
* Bóng tối nằm ở phía sau vật cản ,không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới .
* Bóng nửa tối nằm ở phía sau vật cản , nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng truyền tới .
I. BÓNG TỐI – BÓNG NỬA TỐI
Vùng 1
Vùng 2
Vùng 3
Gọi tên 3 vùng trên hình?
Vùng sáng
Vùng tối
Vùng nửa tối
Bóng tối
Bóng nửa tối
Trong cuộc sống xuất hiện nhiều hiện tượng bóng tối, bóng nửa tối. Một trong những hiện tượng trên là hiện tượng nhật thực, nguyệt thực.
KHÁM PHÁ HIỆN TƯỢNG NHẬT THỰC
Hiện tượng nhật thực
1.Nhật thực
C3: Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại?
II. Nhật thực-Nguyệt thực :
Trả lời C3: Vì lúc này ta đang đứng trong vùng bóng tối của Mặt Trăng, ánh sáng từ Mặt Trời chiếu tới đã bị Mặt Trăng che khuất hoàn toàn, tại đó ta thấy trời tối lại.
Nhật thực một phần
Khi nào mới quan sát được hiện tượng Nhật thực một phần ?
Khi đứng ở chỗ bóng nửa tối ta nhìn thấy một phần mặt trời ta gọi là có nhật thực 1 phần.
GHI BÀI
1.Nhật thực:
Khi Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất thì một phần ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Trái Đất sẽ bị Mặt Trăng che khuất. Khi đó trên trái đất sẽ xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối. Ta nói khi đó xảy ra hiện tượng nhật thực.
Nếu ta đứng ở chỗ bóng tối thì sẽ không nhìn thấy mặt trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực toàn phần
Nếu ta đứng ở chỗ bóng nửa tối thì sẽ Nhìn thấy một phần mặt trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực một phần.
phambayss.violet.vn
một số hình ảnh về hiện tượng nhật thực
phambayss.violet.vn
Vòng nhật hoa
Nhật thực hình khuyên xảy ra năm 2005
Vòng nhật hoa
Người quan sát nhật thực không nên nhìn trực tiếp lên Mặt Trời mà cần sử dụng một chiếc kính chuyên dụng
2. Nguyệt thực
KHÁM PHÁ HIỆN TƯỢNG NGUYỆT THỰC
Nguyệt thực xảy ra ban đêm.
Khi đó, Mặt Trời,Trái Đất, Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng.
Mặt Trăng bị trái đất che khuất không được mặt trời chiếu sáng.
2
3
1
C4: Hãy chỉ ra trên hình, Mặt Trăng ở vị trí nào thì người đứng ở điểm A trên Trái Đất thấy trăng sáng, thấy có Nguyệt thực?
Mặt trăng ở vị trí 2 và 3 thì người đứng ở điểm A sẽ thấy trăng sáng.
Mặt trăng ở vị trí 1 thì thấy người đứng ở điểm A sẽ thấy Nguyệt thực.
2.Nguyệt thực:
Nguyệt thực xảy ra ban đêm.
Khi đó, Mặt Trời,Trái Đất, Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng.
Mặt Trăng bị trái đất che khuất không được mặt trời chiếu sáng.
GHI BÀI
2. Nguyệt thực:
Khi Trái Đất nằm giữa Mặt Trăng và Mặt Trời, khi đó Mặt Trăng bị Trái Đất che khuất, Mặt Trăng không nhận được ánh sáng từ mặt trời chiếu sáng nên ta không thể nhìn thấy mặt trăng.
Ta nói, khi đó xảy ra hiện tượng nguyệt thực.
phambayss.violet.vn
Một số hình ảnh về hiện tượng nguyệt thực
Người dân TP HCM được dịp ngắm nguyệt thực toàn phần "mãn nhãn" vào tối 10/12/2011 .
Đến 19h45, nguyệt thực một phần bắt đầu diễn ra,
Có thể dự đoán trước nhật thực hay nguyệt thực sẽ xảy ra khi nào không?
NGUYỆT THỰC
NHẬT THỰC HÌNH KHUYÊN
III. Vận dụng:
HĐ7 : Vào những ngày trời nắng, những nơi ở ngoài trời mà ánh nắng mặt trời bị nhà cửa, cây cối…che khuất tạo thành những vùng tối, ta thường gọi là bóng râm. Tuy nhiên ta vẫn nhìn thấy những vật ở trong vùng bóng râm này (hình H3.13). Các vật này nhận được ảnh từ đâu tới ?
TRẢ LỜI : Ta vẫn nhìn thấy những vật trong vùng bóng râm này vì có những vật (sân, đường,…) hắt ánh sáng Mặt Trời đến những vật trong vùng bóng râm.
óng tối và bóng nửa tối thu bị hẹp dần lại. Khi tấm bìa gần màn chắn thì bóng nửa tối biến mất, chỉ còn bóng tối.
III. Vận dụng:
HĐ8 : Khi ta ngồi học hoặc làm việc, nếu cửa sổ lấy ánh sáng ở bên phải hoặc phía sau ta, cánh tay và thân người ta sẽ tạo ra bóng tối và bóng nửa tối trên bàn, che khuất nơi làm việc (hình H3.14). Từ đó, các em hãy giải thích vì sao cửa và cửa sổ lấy ánh sáng của phòng học thường đặt ở bên trái của bàn học.
TRẢ LỜI : Cửa sổ lấy ánh sáng phòng học thường được đặt bên trái của bàn học vì khi chúng ta viết hoặc làm việc chủ yếu là dùng tay phải. Nếu cửa sổ đặt ở bên phải thì ánh sáng Mặt Trời không chiếu vào được khi đó trên mặt bàn là vùng bóng râm.
bóng nửa tối biến mất, chỉ còn bóng tối.
Cùng xem người ta giải thích hiện tượng nhật thực và nguyệt thực như thế nào nhé!
HIỆN TƯỢNG SIÊU TRĂNG MÁU
Nghệ thuật múa bóng đỉnh cao Trung Hoa
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Đối với bài học ở tiết này:
Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
- Học bài (học thuộc ghi nhớ - xem lại SGK+ tập ghi)
- Đọc “ Có thể em chưa biết”.
- Làm BT : 3.1 3.5/SBT-trang 9
Nghiên cứu trước bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng:
- Tìm hiểu về gương phẳng
- Tìm hiểu về định luật phản xạ ánh sáng
- Cách biểu diễn gương phẳng và các tia sáng trên hình vẽ
nguon VI OLET
