Phòng giáo dục Bắc Bình
TRƯỜNG THCS CHỢ LẦU
môn L?CH S? & D?A Lí 6
GIA�O VIE�N THệC HIE�N: TRUONG TR?NG Ti?N
Năm 1879, cô bé Ma-ri-a theo bố của mình đi thu thập những hóa thạch ở hang An-ta-mi-ra (Tây Ban Nha). Trong lúc vui chơi, cô bé đã phát hiện một bích họa rất lớn vẽ những động vật hoang dã, tựa đang phi nhanh về phía mình. Về sau, các nhà khảo cổ học đã chứng minh những bích họa này có niên đại từ khoảng 22000 năm đến 13000 năm trước.
Quan sát bức ảnh trên em có nhận xét gì về cuộc sống của người nguyên thủy? Có đúng hay không về quan niệm cho rằng người nguyên thủy chỉ biết “ăn lông, ở lỗ, ăn tươi nuốt sống”?
BÀI 4: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY
NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy.
Sơ đồ mô phỏng tổ chức xã hội của người nguyên thủy
Dựa vào sơ đồ bên, em hãy mô tả sơ lược các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy?
I. Các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy
-Xã hội nguyên thủy trải qua hai giai đoạn:
1. Giai đoạn I
-Bầy người nguyên thủy: Gồm vài gia đình sinh sống cùng nhau, có sự phân công lao động giữa nam và nữ.
2. Giai đoạn II.
-Công xã thị tộc: Gồm các gia đình có quan hệ huyết thống sinh sống cùng nhau . Đứng đầu là tộc trưởng , nhiều thị tộc sống cạnh nhau có quan hệ họ hàng và gắn bó với nhau hợp thành bộ lạc.
Của cải chung , làm chung, hưởng thụ bằng nhau
- Vì sao giai đoạn đầu khi loài người vừa hình thành lại sống với nhau thành bầy đàn?
- Em hiều thị tộc là gì? Bộ lạc là gì?
- Bầy người nguyên thủy: là nhóm người vài gia đình sinh sống cùng nhau. Có sự phân công lao động giữa nam và nữ.
- Công xã thị tộc: là nhóm người có quan hệ huyết thống, sống quần tụ cùng nhau. Đứng đầu là Tộc trưởng. Nhiều thị tộc sống cạnh nhau có quan hệ họ hàng gắn bó với nhau hợp thành bộ lạc.
I. Các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy --Xã hội nguyên thủy trải qua hai giai đoạn:
1. Giai đoạn I
-Bầy người nguyên thủy: Gồm vài gia đình sinh sống cùng nhau, có sự phân công lao động giữa nam và nữ.
2. Giai đoạn II.
-Công xã thị tộc: Gồm các gia đình có quan hệ huyết thống sinh sống cùng nhau . Đứng đầu là tộc trưởng , nhiều thị tộc sống cạnh nhau có quan hệ họ hàng và gắn bó với nhau hợp thành bộ lạc.
Của cải chung , làm chung, hưởng thụ bằng nhau
II.Đời sống vật chất của người nguyên thủy
Hoạt động cá nhân (5 – 7 phút)
Câu hỏi:
- 1: Tìm hiều về đời sống vật chất của người nguyên thủy?
- 2: Tìm hiểu về đời sống tinh thần của người nguyên thủy?
Gợi ý:
- 1: Đời sống vật chất được thể hiện trên những phương diện nào? Hãy so sánh đời sống vật chất của Người tối cổ và Người tinh khôn có gì khác?
- 2: Đời sống tinh thần của người nguyên thủy có điểm gì nổi bật? Kể tên một số loại hình nghệ thuật của người nguyên thủy? Em ấn tượng với loại hình nào? Vì sao?
- Mở rộng tham khảo: Những nét chính về đời sống vật chất tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam thuộc các nền văn hóa Hòa Bình, Quỳnh Văn, Bắc Sơn? Đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy trên thế giới và Việt Nam có điểm gì giống và khác nhau không? Nếu có hãy chỉ ra?
II/Đời sống vật chất của người nguyên thủy:
1. Lao động và công cụ lao động
Đời sống vật chất của người nguyên thủy thể hiện trên những phương diện chính nào?
- Công cụ lao động, cách thức lao động, địa bàn cư trú.
Chày
CÔNG CỤ LAO ĐỘNG
Rìu đá của Người tối cổ
Lưỡi cuốc đá và đô đựng bằng gốm của Người tinh khôn
CÁCH THỨC LAO ĐỘNG
ĐỊA BÀN CƯ TRÚ
Lao động có vai trò như thế nào đối với quá trình phát triển của người nguyên thủy?
II. Đời sống của người nguyên thuỷ
1. Lao động và công cụ lao động
Lao động giúp con người phát triển trí
thông minh, đôi bàn tay dần trở nên khéo
léo, cơ thể biến đổi giúp con người tự cải
biển mình và cuộc sống của chính minh
Những công cụ lao động của người
nguyên thủy: Rìu tay Tan-da-ni-a châu
Phi, mảnh tước, rìu đá.
Công dụng của công cụ lao động: giúp
con người tự tạo ra được lương thực,
thức ăn cần thiết để đảm bảo cuộc sống
của mình.
2. Từ hái lượm, săn bắt đến trồng trọt, chăn nuôi
II. Đời sống vật chất của người nguyên thủy:
2.Từ hái lượm, săn bắt đến trồng trọt, chăn nuôi:
- Người nguyên thủy đã từng bước chinh phục tự nhiên để sinh tồn và phát triển.
Họ biết dùng lửa và tạo ra lửa.
Biết chế tác và cải tiến công cụ lao động.
Về sau trong trang phục, cách thức lao động và địa bàn cư trú của họ có những chuyển biến lớn.
Người nguyên thủy phát hiện ra lửa như thế nào? Lửa có vai trò như thế nào đối với người nguyên thủy?
Núi lửa phun trào
Cháy rừng
Quan sát hình dưới đây, sau đó lập bảng so sánh đời sống vật chất giữa Người tối cổ và Người tinh khôn theo gợi ý ở bảng kế bên
Đời sống nguyên thủy ở Việt Nam: họ
sống phụ thuộc vào tự nhiên với:
- Cách thức lao động:
+ Hái lượm, săn bắt thú rừng
+ Họ thuần dưỡng các con vật , chăn nuôi,
trồng ngũ cốc, rau quả
+ Họ đã biết cách sử dụng lửa để nấu chín
đồ ăn, xua đuổi thú dữ, sưởi ấm,...
+ Nền nông nghiệp sơ khai cũng xuất hiện ở
Việt Nam.
Địa bàn cư trú mở rộng và chuyển sang định
cư.
2
1
III.Đời sống tinh thần của người nguyên thủy
Trong hình giúp chúng ta liên tưởng đến những gì?
(1) Khuyên tai
(2) Vòng tay
Đồ trang sức.
Đồ trang sức của người nguyên thủy được làm bằng gì?
?Sự xuất hiện của đồ trang sức và hình vẽ trang trí của người nguyên thủy có ý nghĩa gì?
Thể hiện rằng: cuộc sống vật chất ổn định,đời sống tinh thần phong phú, biết làm đẹp cho bản thân.
Đời sống tinh thần của người nguyên thủy có điểm gì nổi bật? Kể tên một số loại hình nghệ thuật của người nguyên thủy?
III Đời sống tinh thần của người nguyên thủy :
- Đời sống tinh thần của người nguyên thủy rất phong phú, nổi bật là đời sống tâm linh và nghệ thuật.
III. Đời sống tinh thần của người
nguyên thủy
Hình 4.10. Chân dung cô gái được chạm khắc bằng Ngà voi, 26.000
năm tuổi được phát hiện ở Tây nam nước Pháp ngày nay.
Đời sống tâm linh: có tục chôn người
chết…
Nghệ thuật: tranh vẽ trong hang đá,
điêu khắc trên đá, ngà voi…
*. Đời sống nghệ thuật.
-Biết làm đồ trang sức.
-Biết vẽ hình trang trí trên hang động.
Đời sống tâm linh:
Quan niệm mọi vật đều có linh hồn và sùng bái “vật tổ”.
Biết chôn cất người chết.
Xương hóa thạch trong các ngôi mộ cổ
Việc người nguyên thủy chôn người chết cùng các công cụ lao động có ý nghĩa gì?
Họ quan niệm người chết qua thế giới bên kia vẫn phải lao động.
Em có ấn tượng với loại hình nghệ thuật nào của người nguyên thủy? Vì sao?
Liên hệ :. Đời sống của người nguyên thủy ở Việt Nam.
Dựa vào các bức hình dưới đây, em hãy nêu những nét chính về đời sống vật chất và tinh thần của cư dân thuộc các nền văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn, Quỳnh Văn?
- Đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam rất phong phú và độc đáo.
* Đời sống vật chất
Có những bước tiến trong chế tạo công cụ đá và sáng tạo thêm công cụ, vật dụng mới.
Họ biết trồng trọt và chăn nuôi gia súc, sống quần tụ thành thị tộc, bộ lạc.
* Đời sống tinh thần
Biết làm đồ trang sức bằng vỏ sò, vỏ điệp.
Biết viết lên vách những hình ảnh mô tả cuộc sống.
Đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy trên thế giới và Việt Nam có điểm gì giống và khác nhau không? Nếu có hãy chỉ ra?
Bài tập củng cố
Theo em, lao động có vai trò như thế nào đối với bản thân, xã hội và gia đình hiện nay?
2. Dựa vào kiến thức đã học, em hãy mô tả các bức bích họa đời sống của người nguyên thủy theo 2 chủ đề sau :
Chủ đề 1:Cách thức lao động của Người tối cổ.
Chủ đề 2: Cách thức lao động của Người tinh khôn.
Cuộc sống của Người tối cổ
Cuộc sống của Người tinh khôn
2. Luyện tập vận dụng:
- Hoàn thành bảng dưới đây: (trang 25 sgk)
Vận dụng kiến thức trong bài học em hãy sắp xếp các bức vẽ minh họa đời sống của người nguyên thủy theo 2 chủ đề sau :(trang 26 sgk)
Chủ đề 1:Cách thức lao động của Người tối cổ.
Chủ đề 2: Cách thức lao động của Người tinh khôn.
2. Luyện tập vận dụng:
- Hoàn thành bảng dưới đây: (trang 25 sgk)
Vận dụng kiến thức trong bài học em hãy sắp xếp các bức vẽ minh họa đời sống của người nguyên thủy theo 2 chủ đề sau :(trang 26 sgk) .(H1:4,5 ) .(H2:3,6)
Chủ đề 1:Cách thức lao động của Người tối cổ.(Săn bắt Hái lượm )
Chủ đề 2: Cách thức lao động của Người tinh khôn.(Trồng trọt, chăn nuôi)
Luyện tập
Bài tập 1: Em hãy nêu sự tiến triển về công cụ lao động, cách thức lao động của người
nguyên thủy?
Bài tập 2: Hãy phát biểu cảm nhận của em về vai trò của lao động đối với bản thân, gia đình
và xã hội ngày nay.
DẶN DÒ
-Về học bài cũ
-Tiếp tục hoàn thiện các bài tập SGK
-Chuẩn bị bài Sự chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp
nguon VI OLET
