Bài 39. Bài tiết nước tiểu

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY
SINH HỌC 8
___ ___ ____ ____ __
Em hãy quan sát tranh và chỉ ra các bộ phận cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu?
THẬN
ỐNG DẪN NƯỚC TIỂU
BÓNG ĐÁI
ỐNG ĐÁI

Chỉ ra cấu tạo từng phần một đơn vị chức năng của thận
PHẦN VỎ
PHẦN TỦY
NANG CẦU THẬN VÀ CẦU THẬN
ÔNG THẬN
ỐNG GÓP
MỘT ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN
Nêu ý nghĩa của bài tiết đối với cơ thể?
Bài tiết là một hoạt động của cơ thể giúp lọc và thải các chất cặn bã và các chất dư thừa (CO2, ure, axit uric,…) giúp duy trì sự ổn định của môi trường bên trong cơ thể
___ ___ ____ ____ __
Thận đóng vai trò quan trọng trong việc đào thải sản phẩm bài tiết để hình thành nước tiểu. Vậy quá trình hình thành nước tiểu và thải nước tiểu như thế nào?
Bài 39 – Tiết 43
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
Sự tạo thành nước tiểu bao gồm mấy quá trình? Chúng diễn ra ở đâu?
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
Các thành phần của máu được ổn định
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình lọc máu xảy ra ở bộ phận nào của cơ quan bài tiết nước tiểu?
Quá trình này diễn ra như thế nào?
Sản phẩm tạo ra của quá trình này là gì?
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận để tạo ra nước tiểu đầu.
Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?
Thành phần của máu có các chất dinh dưỡng, tế bào máu và protein.
Thành phần của nước tiểu đầu chỉ có một số chất dinh dưỡng, ion cần thiết, không có tế bào máu và protein
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình này diễn ra ở đâu? Nó diễn ra như thế nào?
Quá trình này hấp thụ lại những chất gì từ nước tiểu đầu?
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận, hấp thụ lại các chất cần thiết như nước, ion cần thiết (Na+,Cl- ,..), các chất dinh dưỡng…
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Quá trình này diễn ra ở đâu? Các chất nào được bài tiết tiếp?
Sản phẩm tạo ra sau khi bài tiết tiếp là gì?
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận, hấp thụ lại các chất cần thiết như nước và các chất dinh dưỡng khác…
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận, bài tiết tiếp các chất độc và chất không cần thiết tạo ra nước tiểu chính thức và ổn định một số thành phần của máu.
Nước tiểu chính thức khác nước tiểu đầu ở chỗ nào?
Loãng
Đậm đặc
Có ít
Có nhiều
Gần như
không có
* Sự khác nhau giữa nước tiểu chính thức và nước tiểu đầu:
Có nhiều
Vậy thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì?
Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là quá trình lọc máu và thải bỏ các chất cặn bã, chất độc, chất thừa ra khỏi cơ thể nhằm duy trì ổn định nồng độ các chất trong máu.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu màng lọc bị tổn thương?
Vi khuẩn thường làm các quản cầu bị thương tổn và trở lên dễ thấm hơn làm cho prôtêin và các tế bào máu nguyên vẹn cũng vào nước tiểu gây hiện tượng tiểu ra máu.
Lọc máu hình thành nước tiểu ở thận
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận, hấp thụ lại các chất cần thiết như nước và các chất dinh dưỡng khác…
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận, bài tiết tiếp các chất độc và chất không cần thiết tạo ra nước tiểu chính thức và ổn định một số thành phần của máu.
II. Thải nước tiểu.
Đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.
Mỗi ngày thận lọc bao nhiêu lít máu và cho ra bao nhiêu lít nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức?
Thận lọc khoảng 1440 lít máu, tạo ra khoảng 170 lít nước tiểu đầu và khoảng 1,5 lít nước tiểu chính thức được mỗi ngày.
- Mỗi ngày thận lọc và cho ra khoảng 1,5 lít nước tiểu chính thức.
Vậy nước tiểu chính thức được thải ra ngoài như thế nào?
Nước tiểu chính thức
Bể thận
ỐNG DẪN NƯỚC TIỂU
Bóng đái
ỐNG ĐÁI
Ra ngoài
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Sơ đồ đường đi của nước tiểu chính thức
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống thận, hấp thụ lại các chất cần thiết như nước và các chất dinh dưỡng khác…
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống thận, bài tiết tiếp các chất độc và chất không cần thiết tạo ra nước tiểu chính thức và ổn định một số thành phần của máu.
II. Thải nước tiểu.
- Mỗi ngày thận lọc và cho ra khoảng 1,5 lít nước tiểu chính thức.
- Sơ đồ đường đi của nước tiểu: Nước tiểu chính thức -> bể thận -> ống dẫn nước tiểu -> bóng đái -> ống đái -> thải ra ngoài
Nước tiểu được thải ra ngoài nhờ vào hoạt động của những cơ nào?
- Sự thải nước tiểu nhờ vào hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng
BÀI 39 - BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Vì sao sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lại gián đoạn?
Giải thích tại sao trẻ em thì hay tè dầm? Còn người già khó điều khiển phản xạ đi tiểu?
+ Máu tuần hoàn liên tục qua thận để lọc tạo thành nước tiểu (không theo ý muốn)
+ Nước tiểu chính thức được tích trữ trong bóng đái khi lên tới 200ml, đủ áp lực để gây cảm giác muốn đi tiểu. Nếu cơ vòng mở ra (có sự phối hợp co của cơ bóng đái và cơ bụng)  nước tiểu mới thoát ra ngoài.
- Ở trẻ em phản xạ thần kinh chưa phát triển do đó chưa ý thức được việc tiểu tiện.
- Ở người già do cơ vân co không tốt.
Khi mắc tiểu thì nên tiểu ngay không nên nhịn tiểu lâu .
Uống nhiều nước mỗi ngày khoảng 2lit nước.
Không nên ăn quá mặn hoặc quá chua.
Không nên ngồi quá lâu trong ngày.
Không nên ăn quá nhiều prôtêin.
LỜI KHUYÊN
EM CÓ BIẾT
THẬN NHÂN TẠO – Vị cứu tinh của bệnh nhân suy thận
Bệnh nhân chạy thận nhân tạo
Câu 1: Nước tiểu được tạo thành ở:
Các đơn vị chức năng của thận
Bể thận
Vỏ thận
Nang cầu thận
a
b
c
d
Làm bài tập trắc nghiệm sau:
Câu 2: Sản phẩm được tạo thành trong quá trình lọc máu ở nang cầu thận là:
Các chất dinh dưỡng
Các chất thải
Nước tiểu đầu
Nước tiểu chính thức
a
b
c
d
Câu 3: Sau khi được tạo thành, nước tiểu chính thức được đổ vào:
Vỏ thận
Tủy thận
Bể thận
Cầu thận
a
b
c
d
Hướng dẫn về nhà:
Học bài, trả lời các câu hỏi SGK trang 127
Hoàn thành các bài tập ở vở bài tập:bài 39
Nghiên cứu bài 40: Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu theo nội dung sau:
- Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu.
Hậu quả do các tác nhân đó gây ra cho HBT
Nghiên cứu bảng 40 sgk.
Kính chúc thầy cô mạnh khỏe. Chúc các em học tốt
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC