KIỂM TRA BÀI CŨ
Từ nhân vật chị Dậu, anh Dậu, bà lão hàng xóm, em hiểu gì về số phận và phẩm cách của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám?
Em hiểu gì về nhan đề: “Tức nước vỡ bờ”?
LÃO HẠC
Nam Cao
Tiết: 17,18,19
Đọc, tìm hiểu chung
1. Tác giả (SGK)
Truyện ngắn
1941
1942
1943
1944
Truyện dài
1944
Tác phẩm tiêu biểu
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
1941
1942
1943
1941
1942
1944
1943
1941
1942
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944
Truyện dài
1944
Trăng sáng
Lão Hạc
Trăng sáng
Trăng sáng
Trăng sáng
2. Tác phẩm
2. Tác phẩm
Nhân vật lão Hạc: đọc giọng dằn vặt, đau đớn, ân hận
Nhân vật ông giáo: đọc giọng buồn, chậm, cảm thông
- Đọc –hiểu chú thích
2. Tác phẩm
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Nhân vật Lão Hạc:
a. Tình cảnh của Lão Hạc :
- Nhà nghèo, vợ chết con trai bỏ đi đồn điền cao su.
- Làm thuê để kiếm ăn.
-> Cuộc sống nghèo khổ, cô đơn và đáng thương.
=> Lớp người nông dân nghèo khổ trước CMT8.
b. Tình cảm với con trai
- Một mình nuôi con khôn lớn
- Khi không lo được vợ cho con:
+ Lão thương con lắm, chỉ biết khóc
+ Khuyên con: tìm đám khác.
- Khi con bỏ đi đồn điền:
+ Chỉ còn biết khóc: thương - bất lực.
- Khi con đi vắng:
+ Chăm sóc cậu Vàng (kỉ vật)
+ Giữ vườn, dành tiền hoa lợi.
Cảm thấy day dứt,
không làm tròn bổn phận
thương con sâu nặng
+ Gọi là cậu Vàng
+ Bắt rận, đem ra ao tắm
+ Cho ăn cơm trong một cái bát như một nhà giàu
+ Chửi yêu, nói với nó như nói một đứa cháu
c. Tâm trạng của lão Hạc xung quanh việc bán cậu Vàng
Trước khi bán cậu Vàng
* Lão cố làm ra vui vẻ, cười như mếu. Đôi mắt ầng ậng nước
+ Mặt co rúm, vết nhăn xô lại, ép …nước mắt
+ miệng móm mém….mếu
*“già…lừa một con chó”
+ “nó nằm im như trách tôi”
Sau khi bán cậu Vàng
*NT: Nhân hóa
-> Yêu thương loài vật, chăm sóc cậu Vàng như một con người.
* NT:+ Sử dụng nhiều từ tượng thanh, tượng hình, mtả nội tâm nvât
->>
LH là người sống tình nghĩa thủy chung, yêu thương con sâu sắc.
Tâm trạng đau khổ tột cùng, pha lẫn xót xa, ân hận day dứt
d. Cái chết của lão Hạc: * Việc làm của lão Hạc trước khi chết:
Trước khi chết lão Hạc đã cậy nhờ ông giáo những điều gì?
- Nhờ ông giáo:
+ giữ hộ ba sào vườn cho con trai
+ gửi 30 đồng để lo hộ đám tang cho mình
- Duy trì cuộc sống: ăn khoai, củ chuối, sung luộc, rau má, củ ráy, bữa trai bữa ốc.
- Từ chối mọi sự giúp đỡ gần như là hách dịch
Coi trọng bổn phận làm cha, coi trọng danh giá làm người.
Em hãy cho biết nguyên nhân cái chết của lão Hạc? Như vậy cái chết của lão Hạc thể hiện điiều gì?
* Nguyên nhân:
+ Tình cảnh đói khổ túng quẫn (đó cũng là số phận cơ cực đáng thương của những người dân nghèo trước CMT8)
+ Muốn bảo toàn căn nhà, mảnh vườn cho con; không muốn gây phiền hà cho hàng xóm láng giềng.
* Cái chết của lão Hạc:
“…lão Hạc…vật vã, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. lão tru tréo, bọt mép sùi ra…giật mạnh…lão vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết”.
→ Sử dụng những động từ mạnh = >Cái chết đau đớn, thảm thương
Bộc lộ rõ số phận, nhân phẩm của người nông dân nghèo trước CMT8: nghèo khổ, bế tắc, cùng đường, giàu tình thương và lòng tự trọng. Qua đó, tố cáo mạnh mẽ sự tàn ác bất nhân của chế độ phong kiến.
e. Cái chết của lão Hạc
- Luôn biết dành tình yêu thương cho mọi người, cho người thân và cho cả loài vật...
- Có lòng tự trọng, lòng trung thực dù trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng giữ được phẩm chất tốt đẹp, cao quý.
CÂU HỎI
? Qua những phẩm chất tốt đẹp của lão Hạc em học tập được điều gì?
2. Nhân vật ông giáo
* Vai trò:
- Chứng kiến và kể lại câu chuyện
- Là một trí thức nghèo, giàu tình thương , được mọi người quý trọng
- Là hàng xóm thân thiết với lão Hạc
2. Nhân vật ông Giáo
* Tình cảm đối với lão Hạc
- “Tôi muốn ôm choàng lấy lão mà khóc”
- “Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh thoảng giúp ngấm ngầm lão”
- Giữ hộ lão Hạc mảnh vườn và ba mươi đồng bạc
-Đồng cảm, xót thương cho hoàn cảnh LH.
- Luôn tìm cách giúp đỡ, an ủi và tỏ lòng quý trọng nhân cách LH.
Em thấy thái độ, tình cảm của nhân vật “tôi” đối với lão Hạc như thế nào?
- “ Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…”.
“ Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác”
Tại sao ông giáo lại có những suy nghĩ trái ngược như thế? Em hiểu những ý nghĩ đó của ông giáo như thế nào?
* Suy nghĩ của ông Giáo về cuộc đời
- Khi nói chuyện với Binh Tư
“Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn”
+ Buồn vì: đói nghèo có thể đổi trắng thay đen, biến người lương thiện như LH trở thành kẻ trộm cắp như Binh Tư
+ Buồn vì: một con người như LH đành phải biến chất vì không còn tìm đâu ra miếng ăn tối thiểu hàng ngày
- Khi chứng kiến lão Hạc chết
“Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn”
+ Vì không có gì hủy hoại được nhân phẩm của người lương thiện như LH để ta có quyền hy vọng và tin tưởng ở con người.
“Hay vẫn đáng buồn theo một nghĩa khác”
+ Vì người tốt như LH mà hoàn toàn vô vọng, phải tìm đến cái chết như một sự giải thoát tự nguyện và bất đắc dĩ
- Khi nói chuyện với vợ:
“ Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ…không bao giờ ta thương”
+ Đây là lời triết lý lẫn cảm xúc trữ tình xót xa.
+ Khẳng định 1 thái độ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo : Cần phải quan sát, suy nghĩ, nhìn nhận con người sống quanh mình bằng lòng đồng cảm, bằng đôi mắt của tình thương.
+ Nêu một phương pháp đúng đắn, sâu sắc khi đánh giá con người: phải biết đặt mình vào cảnh ngộ cụ thể của người khác thì mới hiểu và cảm thông đúng.
* Suy nghĩ của ông Giáo về cuộc đời
* Khi nói chuyện với vợ
Ông giáo là người hiểu đời, hiểu người, chan chứa tình yêu thương và lòng nhân ái sâu sắc. Người trọng nhân cách không mất niềm tin vào những điều tốt đẹp của con người.
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật hiểu, chứng kiến toàn bộ câu chuyện và cảm thông với LH.
- Nghệ thuật phân tích tâm lí già dặn, kể chuyện chân thực, màu sắc trữ tình đan xen triết lí sâu sắc.
- Xây dựng được nhân vật có tính cá thể hóa cao
- Tác phẩm phản ánh hiện thực số phận người nông dân trước CMT8 qua tình cảnh của LH: nghèo túng, không có lối thoát, phải chọn cái chết để bảo toàn tài sản cho con và không phiền hà hàng xóm.
- Cảm thông, trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông dân trong cảnh khốn cùng vẫn giàu lòng tự trọng.
LUYỆN TẬP
1. Hãy triển khai câu chủ đề sau thành một đoạn văn: “ Lão Hạc, trước hết là câu chuyện cảm động về tình phụ tử thiêng liêng, giản dị”
- Hình thức:
+ Đảm bảo hình thức đoạn văn
+ Có thể trình bày theo các cách: diễn dịch, qui nạp,…
Nôi dung:
Dùng các thao tác lập luận giải thích, phân tích, chứng minh để làm rõ vấn đề: câu chuyện về tình phụ tử thiêng liêng, giản dị.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Tóm tắt truyện
- Phân tích nhân vật Lão Hạc, ông giáo.
- Tìm hiểu về giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của truyện
- Chuẩn bị bài sau: Từ tượng hình, từ tượng thanh
nguon VI OLET
