NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
Văn bản
Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước ...
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy đọc thuộc lòng một bài ca dao về tình cảm gia đình, nêu nội dung chính của bài ca dao đó?
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
Thể loại: trữ tình
Chủ đề:
Lời than thở cho những số phận gặp nhiều đắng cay, khổ cực.
Lời phê phán những thói hư tật xấu.
3. Chú thích : SGK/48,49,52
I. Đọc – Tìm hiểu chung
Thể loại: trữ tình
Chủ đề:
Lời than thở cho những số phận gặp nhiều đắng cay, khổ cực.
Lời phê phán những thói hư tật xấu.
Bài 2:
Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây,
Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời,
Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.
Bài 3:
Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây,
Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời,
Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.
Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây,
Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời,
Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.
Cuộc đời phiêu bạt, vất vả
Thương thay
Con tằm
Con kiến
Con hạc
Con cuốc
Nhả tơ
Tìm mồi
Bay mỏi
cánh
Kêu ra máu
CÂU HỎI THẢO LUẬN:
-Trong ca dao, tác giả dân gian có thói quen khi nhìn sự vật thì liên hệ đến cảnh ngộ của mình . Cách nói này gọi là biện pháp tu từ gì ?
-Chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó ?
Hình ảnh liên tưởng
Con tằm
Con kiến
Con hạc
Con cuốc
Chỉ kiếp
người suốt
đời bị
người khác
bòn rút hết
sức lực
Chỉ thân
phận nhỏ
bé suốt
đời khó
nhọc, vất
vả mà vẫn
nghèo khó
Chỉ những
người lao
động suốt
đời phiêu bạt
với những
cố gắng
vô vọng.
Là chỉ những
người thấp
cổ bé họng,
có nỗi oan
trái không
được lẽ
công bằng
nào soi tỏ.
II.Phân tích:
A.Những câu hát than thân
Bài 2:(SGK/48)
=> Mượn hình ảnh những con vật, tác giả dân gian đã nêu lên nỗi khổ của người lao động chịu nhiều bất công: bị bòn rút sức lực, vất vả làm mà vẫn nghèo khó, sống cuộc đời phiêu bạt không tìm ra nỗi công bằng để giải tỏa oan khuất đời mình.
Bài 3:
Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
=> Nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến,hoàn toàn bị lệ thuộc họ không có quyền quyết định hạnh phúc đời mình.
Một số bài ca dao - dân ca có nội dung tương tự
* Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
* Thân em như củ ấu gai,
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
* Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.
* Thân em như miếng cau khô,
Người thanh tham mỏng, kẻ thô tham dày.
* Thân em như hạt mưa rào,
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
* Thân em như ớt chín cây,
Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng.
* Thân em như giếng giữa đàng,
Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.
* Thân em như thể cánh bèo,
Ngược xuôi xuôi ngược theo chiều nước trôi.
B.NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
Bài 1 :
Cái cò lặn lội bờ ao
Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ?
Chú tôi hay tửu hay tăm
Hay nước chè đặc hay nằm ngủ trưa
Ngày thì ước những ngày mưa
Đêm thì ước những đêm thừa trống canh
1/ Bài 1
Chú tôi :
+Hay: tửu, tăm, nước chè đặc, nằm ngủ trưa .
+Ước : ngày mưa , đêm thừa trống canh .
-> Điệp từ, liệt kê .
=>Châm biếm, hạng người nghiện ngập , người lao động .
Phê phán hạng người nghiện ngập , lười lao động .
Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
Một số bài có nội dung tương tự :
- Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang
- Ăn no rồi lại nằm khoèo
Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem
- Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa
Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày
…..
Bài 2 :
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà
Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông
Số cô có vợ có chồng
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.
2/ Bài 2 :
Số cô :
Chẳng giàu- nghèo
Có mẹ-cha
Có vợ- chồng
Sinh con chẳng gái – trai .
-> Điệp từ, liệt kê , nói nước đôi .
=>Châm biếm, phê phán những người làm nghề mê tín dị đoan và những người mê tín dị đoan.
Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
Một số bài có nội dung tương tự :
Tử vi xem số cho người
Số thầy thì để cho ruồi nó bâu
- Số cậu là số đào hoa
Vợ cậu con gái, đàn bà mà thôi
- Nhà bà có con chó đen
Người lạ nó cắn, người quen nó mừng
…..
III. Tổng kết
Nghệ thuật : so sánh , ẩn dụ , nói nước đôi .
Nội dung :
Diễn tả thân phận khổ đau của người lao động .
- Phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội .
IV. Luyện tập:
Về nhà làm các bài tập SGK.
V. Hướng dẫn về nhà :
Về nhà học thuộc 4 bài ca dao , nêu nội dung nghệ thuật .
Sưu tầm thêm một số bài ca dao có nội dung tương tự .
- Soạn bài tiếp theo : Đại từ .
.
nguon VI OLET
