KHÁI NIỆMVỀ TECPEN
Tổ 3
Bài 42
I – THÀNH PHẦN, CẤU TẠO
VÀ DẪN XUẤT
1. Thành phần
Tecpen là tên gọi nhóm hiđrocacbon không no thường có công thức chung là (C5H8)n ( n ≥ 2), thường gặp trong giới thực vật.
Tecpen có nhiều trong tinh dầu thảo mộc như tinh dầu thông, sả quế, chanh, cam…
C10H16 : α-tecpinen,
β-tecpinen, α-pinen
Một số tecpen tách được từ thực vật
C40H56 : caroten,
licopen
2. Cấu tạo
Phân tử tecpen có cấu tạo mạch hở hoặc mạch vòng và có chứa các liên kiết đôi C ≡ C.
Ví dụ:
C6H10 , oxin men
( trong tinh dầu húng quế)
C10H16 , limonen
( trong tinh dầu chanh, bưởi)
3. Một vài dẫn xuất chứa oxi của tecpen
a) Loại mạch hở
Có mùi thơm đặc trưng, là những hương liệu quý dùng trong công nghiệp hương liệu và thực phẩm.
3. Một vài dẫn xuất chứa oxi của tecpen
b) Loại mạch vòng
Đưa vào bánh kẹo, kem đánh răng…và dùng làm thuốc chữa bệnh.
II. NGUỒN TECPEN THIÊN NHIÊN
1. Nguồn tecpen thiên nhiên
Lá
Thân
Thực vật Hoa
Quả
Rễ
Lòng đỏ trứng
Động vật Dầu gan cá
…
C10H16 , C15H24 có trong quả, lá và nhựa loài thông
C30H50 có trong dầu gan cá
C40H56 là sắc tố màu đỏ của cà rốt và cà chua chín
Các dẫn xuất chứa oxi của tecpen cũng rất phổ biến và quan trọng.
- Retinol ( vitamin A, C20H29OH ) có trong lòng đỏ trứng gà, dầu gan cá…
Phitol (C20H39OH ) ở dạng este có trong chất diệp lục của cây xanh.
2. Khai thác tecpen
*Trong phòng thí nghiệm
Sơ đồ chưng cất lôi cuốn hơi nước
* Trong sản xuất
Người ta dùng nồi cấp hơi nước, thùng chứa nguyên liệu, các bộ phận sinh hàn, ống dẫn bằng hợp kim bền.
3. Ứng dụng của tecpen
Công nghiệp mỹ phẩm
Công nghiệp thực phẩm
Sản xuất dược liệu
VD: - Mentol dùng làm dược phẩm như thuốc ho, thuốc trị ngứa, thuốc giảm đau…
- Mentol dùng làm hương phẩm và tạo mùi vị trong nước hoa, dầu gội, kem đánh răng, bánh kẹo…
Geraniol có trong tinh dầu hoa hồng, cam…
Dùng trong hương liệu sản xuất nước hoa và các sản phẩm có mùi thơm khác.
Ngoài ra geraniol còn dùng để chống sâu bọ…
Nerol dùng trong hương liệu trong nước hoa, mỹ phẩm..
Cảm ơn các bạn và thầy cô đã theo dõi…
nguon VI OLET
