Bài 43: thực hành nhân giống giâm, chiết, ghép ở thực vật
Thí nghiệm 1: Tập giâm cành, lá, rễ.
Kĩ thuật giâm cành:
đất tơi vụn, trộn với 1/3 mùn hay phân mục, đánh thành luống nhỏ cao 10-12 cm (nếu đất bùn trộn cát thì tạo luống dưới bóng mát).
- Làm đất:
- Giâm cành:
+ Cắt một đoạn thân 5-7 cm (cắt lúc sáng hoặc tối)
+ Đặt nghiêng 2/3 phần gốc trên rãnh luống
+ Vun đất và tưới ẩm.Có thể sử dụng chất kích thích cho ra rễ.
- Giâm lá: + Cắt lá thành từng mảnh (hoặc để cả lá)
+ Đặt lá nằm ngang trên đất ẩm vòng cung, hoặc đặt đứng (lá lưỡi hổ).
+ Duy trì độ ẩm, theo dõi sự ra chồi và tạo cây mới.
+ Cắt rễ chùm thành từng phần nhỏ đem giâm và theo dõi sự ra cây mới.
- Giâm rễ:
Giâm cành: Khoai lang, sắn, mía, xương rồng.
Giâm lá : Thuốc bỏng, thu hải đường.
Giâm rễ : Hành búi, rau cần, huệ, thược dược...
Thí nghiệm 2:
Tập chiết cành
2/3 bầu đất là đất vườn hay bùn ao phơi khô, dập nhỏ trộn với 1/3 mùn cưa, trấu, rơm rác mục,.đảm bảo đất ẩm 70%.
+ Bóc một đoạn vỏ sát lớp gỗ dài 1,5 - 2 lần đường kính cành chiết cách gốc cành 10 - 15 cm
- Tiến hành:
- Làm đất:
+ Bó quanh bầu đất phần cành vừa bóc vỏ. Bầu chiết đường kính 6 - 8 cm, dài 10 - 12 cm(có thể vít cành vào đất).
+ Dùng dao sắc cắt ngang dưới bầu chiết sau 30-60 ngày (cành đã mọc rễ) mang trồng
Cắt vỏ buổi sáng: Lúc này hoạt động TĐC của cây diễn ra chưa mạnh mẽ, nên cắt vỏ lúc này nhựa mủ sẽ chảy ra ít hơn.
Bó bầu chiết vào buổi chiều: để cành chiết khô phần bóc vỏ, tránh xót cây.Sau đó mới bó đất quanh từ chiều sang tối tạo độ ẩm cho bầu chiết.
Thí nghiệm 3:
Tập ghép cành
Có 3 ghép cành chính:kiểu
Ghép áp
Ghép nối cành
Ghép mắt
a. Ghép áp.
Cách ghép:
+ Cành ghép có đưuờng kính tương đương với gốc ghép đặt sát nhau.
+ Dùng dao sắc cắt vát một miếng nhỏ (dài 1,5 - 2 cm, rộng 0,4 -0,5 cm) vừa chạm vào lớp gỗ ở cả cành và gốc ghép
+ Buộc chặt ở vị trí cắt
- Sau 30-40 ngày :cắt ngọn gốc ghép, cắt gốc cành ghép cách chỗ buộc 2 cm.
- ứng dụng
+ Dùng nhân giống cây hoa, cây cảnh. Ghép cùng giống cùng loại dễ thành công.
Chanh Eureka, chanh yên, cam ngọt,cam voi Quảng Bình.
Táo nhỏ quả, táo dai làm gốc ghép cho táo Gia Lộc táo Biên Hoà, táo Thiện Phiến.
Mít mật làm gốc ghép cho mít dai, mít Tố Nữ
.....v.v...........
b. Ghép nối cành.
Ghép nối cành
Kĩ thuật ghép nối:
+ Cắt vát hình lưỡi gà ở gốc ghép cách mặt đất 10 - 15 cm.
+ Cắt vát cành ghép có cùng đưuờng kính, có 2-3 chồi ngủ,đặt khít lên gốc ghép
+ Buộc chặt bằng dải nilon. Tưới ẩm, sau 30-35 ngày mở dây buộc.
Ghép nêm.
Cắt ngang gốc ghép(cách mặt đất 10-20 cm)
Dùng dao xẻ một rãnh dọc (3 cm) ở chính giữa thân đã cắt.
Cành ghép chỉ để lại chồi nách và cắt vát dài 2 cm ở 2 bên, phần dướ tạo thành cái nêm.
Đặt nêm vào rãnh giữa gốc ghép sao cho vỏ cành ghép và gốc ghép tương ứng với nhau.
Buộc chặt gốc ghép và cành ghép 15-20 ngày.
Cắt ngang gốc ghép(cách mặt đất 15-20 cm).Dùng dao sắc rạch lớp vỏ thành một đường thẳng đứng,dài 3 cm.
Tách lớp vỏ 2 bên đường rạch một khoảng vừa đủ đặt cành ghép (chỉ còn chồi nách).
Cắt vát một bên phần dưới cành ghép 3 cm và đặt vào chỗ mở của vỏ sao cho phần vỏ cành ghép và gốc ghép tiếp xúc với nhau.
Buộc chặt chỗ ghép sau 15-20 ngày tháo.
c. Ghép mắt.
Mắt ghép lấy ở cành bánh tẻ(đường kính 6-10 mm, mỗi cành có 6-8 chồi ngủ ở các nách lá to).
Dùng dao sắc cắt mắt ghép, sao cho mỗi mắt có lớp gỗ mỏng, phía trong có kèm 2 đuôI 15-20 mm. Lát cắt phải thật "ngọt" tránh dập nát TB.
Ghép chữ T
Cắt đuôi mắt ghép gài và đẩy nhẹ vào khe chữ T
Ghép cửa sổ.
Sau 15-20 ngày, mở dây buộc, 7-10 ngày sau đó cắt nghiêng 45 độ ngọn gốc ghép cách mắt ghép 2 cm.
+ Đối với cành ghép:
- Phun thuốc trừ sâu bệnh
- Bón phân chăm sóc .
+ Khi cành ghép mọc cao 40-50 cm tuỳ loại cây ta tiến hành:
Tỉa cành con
Bấm ngọn
Tạo tán cho cành ghép.
+ Trên mỗi cành ghép chỉ để 2-3 cành chính khoẻ, phân bố mọi phía. Trên cành chính chỉ để cành cấp 2.
nguon VI OLET