Bài 44. Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật

Tiết 46
Giáo viên:NGUYỄN NGỌC MINH
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
Hình 1: Các cây thông mọc gần nhau trong rừng
Quan sát các hình sau và trả lời các câu hỏi sau:
Hình 2: Trâu sống thành bầy trong rừng
Hình 3: Cậy sống môt mình
Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống riêng rẽ ?
Trong tự nhiên, động vật sống thành bầy đàn có lợi gì ?
=>Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có tác dụng giảm bớt sức thổi của gió, làm
cây không bị đổ�. Còn cây sống một mình dễ bị đổ, gãy và nghiêng ngã về 1 bên
=>Động vật sống thành bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm được nhiều thức ăn hơn,
phát hiện kẻ thù nhanh hơn và tự bảo vệ tốt hơn
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
Hãy tìm câu đúng trong các câu sau :
1. Hiện tượng các cá thể tách tách khỏi nhóm làm tăng khả năng cạnh tranh giữa các cá thể.
2. Hiện tượng các cá thể tách tách khỏi nhóm làm cho nguồn thức ăn cạn kiệt nhanh
chóng.
3. Hiện tượng các cá thể tách tách khỏi nhóm làm giảm nhẹ cạnh tranh giữa các cá
thể, hạn chế sự cạn kiệt nguồn thức ăn trong vùng.
Các sinh vật cùng loài có những mối quan hệ nào ? Mối quan hệ đó có ý
nghĩa như thế nào ?
Em có kết luận gì về mối quan hệ cùng loài ?
=> Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành thành lên nhóm
cá thể
Trong một nhóm có 2 mối quan hệ :
+ Hổ trợ : Sinh vật được bảo vệ tốt hơn, kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn
+ Cạnh tranh : Ngăn ngừa gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
Trong một nhóm có 2 mối quan hệ :
+ Hổ trợ : Sinh vật được bảo vệ tốt hơn, kiếm được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn
+ Cạnh tranh : Ngăn ngừa gia tăng số lượng cá thể và sự cạn kiệt nguồn thức ăn
Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau, hình thành thành lên nhóm
cá thể
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT

BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Các sinh vật cùng loài luôn có xu hướng quần tụ bên nhau như thực vật và động vật như ( Hình 2, 4, 5, 6 ) Như vậy còn có lợi gì ?
+ Ở thực vật nếu quy tụ bên nhau còn có khã năng chống mất nước, xói mòn
+ Ở động vật còn có tác dụng bảo vệ� các con non, chịu được nồng độ độc cao hơn
khi sống 1 mình, cùng sưởi ấm cho nhau
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Trong chăn nuôi con người đã lợi dụng mối quan hệ cùng loài như thế nào ?
Nuôi vịt đàn, lợn theo đàn, bò theo đàn => để tranh nhau ăn và sẽ nhanh lớn hơn
I. QUAN HỆ CÙNG LOÀI
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI
Các sinh vật khác loài có
những mối quan hệ nào ?
H? TR?
ĐỐI ĐỊCH
C?ng sinh
H?i sinh
C?nh tranh
Kí sinh, n?a kí sinh
Sinh vật ăn sinh vật khác
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
1
Mối quan hệ : Sinh vật ăn sinh vật khác
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : kí sinh nửa kí sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Công sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : kí sinh nửa kí sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : kí sinh nửa kí sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : kí sinh nửa kí sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Cộng sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Hội sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Cộng sinh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Cạnh tranh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Cạnh tranh
Quan sát tranh, phân tích và gọi tên quan hệ của các sinh vật trong tranh
1
1
Mối quan hệ : Sinh vật ăn sinh vật khác
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Hãy nêu một vài ví du về mối quan hệ khác loài mà em biết ?
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
II. QUAN HỆ KHÁC LOÀI
Mối quan hệ nào thuộc mối quan hệ hổ trợ ?
Mối quan hệ nào thuộc mối quan hệ đối địch ?
Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch
của các sinh vật khác loài là gì ?
Cộng sinh và hội sinh
HS : Quan sa�t bạng 44
Cạnh tranh, kí sinh nửa kí sinh và sinh vật ăn sinh vật khác
Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ có lợi( hoặc ít nhất không có hại)
cho tất cả các sinh vật
Trong quan hệ đối địch thì một bên sinh vật được lợi còn bên kia
bị hại hoặc cả 2 bên cùng bị hại
BÀI 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Giải thích: Việc dùng SV có tích cực tiêu diệt SV có hại còn gọi
là biện pháp sinh học
=> không gây ô nhiệm môi trường
+ Một số sinh vật tiết ra chất đặc biệt kìm hãm sự phát triển của sinh vật xung quanh gọi là mối quan hệ ức chế - cảm nhiễm
+ SV ăn thịt làm ảnh hưởng tới số lượng sinh vật bị ăn thịt
( có tác dụng chọn lọc những con non yếu ra khỏi đàn )
Trong nông nghiệp và lâm nghiệp con người đã lợi dụng mối quan hệ giữa các sinh vật khác loài để làm gì ?
Điều này có ý nghĩa như
thế nào?
��Quan h? c�ng loăi h? tr? ho?c c?nh tranh nhau khi:
� � � + ? khu v?c s?ng c� di?n t�ch r?ng rêi, ngu?n th?c an d?i dăo, ch�ng h? tr? nhau d? c�ng t?n t?i, phât tri?n nhu ki?m m?i, ch?ng l?i k? th�, bâo hi?u nhau noi tr� ?n t?t..Khi ngu?n th?c an d?i dăo, di?u ki?n s?ng ph� h?p th� ch�ng sinh tru?ng nhanh, phât tri?n m?nh, s?c sinh s?n cao lăm tang nhanh s? lu?ng câ th? trong dăn.
� � � + Khi g?p di?u ki?n b?t l?i (m�i tru?ng thi?u th?c an, noi ? ch?t ch?i, s? lu?ng câ th? tang quâ cao, con d?c tranh giănh con câi.) câc câ th? trong nh�m c?nh tranh nhau gay g?t, d?n t?i m?t s? câ th? ph?i tâch ra kh?i nh�m.
Bài 1 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Các sinh vật cùng loài hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào?
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI TẬP VỀ NHÀ
Bài 2 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Quan hệ giữa các cá thể trong hiện tượng tự tỉa ở thực vật là mối quan hệ gì? Trong điều kiện nào hiện tượng tự tỉa diễn ra mạnh mẽ.
Quan hệ giữa các cá thể trong hiện tượng tự tỉa ở thực vật là mối quan hệ cùng loài và khác loài. Hiện tượng các cành cây phía dưới nhận được ít ánh sáng quang hợp kém, tổng hợp ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích luỹ không đủ bù lại năng lượng tiêu hao do hô hấp. Mặt khác khả năng lấy nước của cây kém nên cành phía dưới khô héo và rụng.
Khi trồng cây quá dày thiếu ánh sáng hiện tượng tự tỉa diễn ra mạnh mẽ.


Bài 4 (trang 134 sgk Sinh học 9) : Trong thực tiễn sản xuất, cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật, làm giảm năng suất vật nuôi, cây trồng.
Lời giải:
Để giảm sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật người ta thường áp dụng các biện pháp sau:
      - Trong trồng trọt: trồng cây với mật độ thích hợp. kết hợp tỉa thưa cây, bón phân và tưới nước đầy đủ, tạo điều kiện cho cây trồng phát triển tốt, năng suất cao.
      - Đối với chăn nuôi: Khi đàn quá đông, nhu cầu về thức ăn, chỗ ở trở nên thiếu thốn, môi trường bị ô nhiễm ta cần tách đàn, cung cấp đầy đủ thức ăn cho chúng kết hợp vệ sinh môi trường sạch sẽ, tạo điều kiện cho vật nuôi phát triển tốt.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK. trang 134.
Xem tröôùc baøi : QUẦN THỂ SINH VẬT

Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo và các em học sinh đã cộng tác cùng tôi trong tiết học này