NHIỆT LiỆT CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
KHÁI NIỆM VỀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM VÀ MIỄN DỊCH
BÀI 46:
I. Khái niệm về bệnh truyền nhiễm
1. Khái niệm
2. Phương thức lây truyền và phòng tránh
3. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut
II. Miễn dịch
1. Khái niệm
2. Các loại miễn dịch
III. Intereron
1. Khái niệm
2. Vai trò và các tính chất cơ bản của interferon
I. Khái niệm về bệnh truyền nhiễm
1. Khái niệm
Bệnh truyền nhiễm là bệnh do VSV gây ra, có khả năng lây lan từ cá thể này sang cá thể khác.
Tác nhân gây bệnh: vi khuẩn, vi nấm, động vật nguyên sinh hoặc virut.
Điều kiện: độc lực (khả năng gây bệnh), số lượng đủ lớn, con đường xâm nhập thích hợp.
2. Phương thức lây truyền và phòng tránh
* Cách lây truyền
- Truyền ngang
Qua đường hô hấp.
Qua đường tiêu hoá.
Qua tiếp xúc trực tiếp (da, niêm mạc bị tổn thương, đường tình dục).
Qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt.
- Truyền dọc: truyền từ mẹ qua thai nhi
* Cách phòng tránh
- Giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh ăn uống
- Ngăn ngừa mầm bệnh
- An toàn trong y tế và tình dục
3. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut.
Ở người: cúm, thương hàn, SARS, AIDS, sởi, bại liệt, đậu mùa, viêm gan, …
Ở động vật: cúm gà, lở mồm long móng, …
II. Miễn dịch
1. Khái niệm
Là khả năng tự bảo vệ đặc biệt của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể
2. Các loại miễn dịch
a. Miễn dịch không đặc hiệu
- Là miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh.
- Không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc trước với kháng nguyên và có vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch đặc hiệu chưa kịp phát huy tác dụng
b. Miễn dịch đặc hiệu
Kháng nguyên: là chất lạ, thường là prôtêin, có khả năng kích thích cơ thể tạo đáp ứng miễn dịch (miễn dịch thể dịch và miễn dịch tế bào)
Kháng thể: là prôtêin được sản xuất ra để đáp lại sự xâm nhập của kháng nguyên lạ
Kháng nguyên phản ứng đặc hiệu với kháng thể. Kháng nguyên chỉ phản ứng với loại kháng thể mà nó kích thích tạo thành.
b. Miễn dịch đặc hiệu
Miễn dịch đặc hiệu xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập, được chia làm hai loại:
* Miễn dịch dịch thể : là miễn dịch sản xuất ra kháng thể khi có kháng nguyên xâm nhập vào.
- Do tế bào lympho B tiết ra kháng thể đưa vào thể dịch: máu, dịch mô, sữa, nước mắt, dịch mủ, …
- Ngưng kết, bao bọc các loại virus, VSV gây bệnh, lắng kết độc tố
* Miễn dịch tế bào:
- Là miễn dịch có sự tham gia của các tế bào T độc
- Tế bào T khi phát hiện ra tế bào nhiễm thì sẽ tiết ra prôtêin độc để làm tan tế bào nhiễm khiến virut không nhân lên được.
Miễn dịch tế bào đóng vai trò chủ lực trong những bệnh do virus gây ra, vì virut nằm trong tế bào nên thoát khỏi sự tấn công của kháng thể.
III. Intefêron
1. Khái niệm
Là loại protein đặc biệt do nhiều loại tế bào trong cơ thể tiết ra chống lại virus, chống tế bào ung thư và tăng cường khả năng miễn dịch
2. Vai trò và các tính chất cơ bản của intefêron
- Bản chất là protien
- Bền vững với nhiều tác nhân (enzym, pH, nhiệt độ)
- Không có tính đặc hiệu đối với virus
- Có tính đặc hiệu loài
- Kích thích tăng số lượng của các loại tế bào miễn dịch
Là yếu tố quan trọng nhất trong sức đề kháng của cơ thể chống virus và tế bào ung thư
Bệnh truyền nhiễm có thể truyền theo những con đường nào?
Truyền qua sol khí
Truyền qua động vật cắn hoặc côn trùng đốt
Truyền dọc: truyền từ mẹ sang thai nhi
Hoàn thành nội dung bảng sau:
Cách li, ngừa bệnh
Hô hấp
Virut cúm
Cúm
An toàn trong truyền máu, quan hệ tình dục, vệ sinh y tế, …
3 con đường:
Đường máu
- Đường tình dục
- Từ mẹ sang con
HIV
HIV/AIDS
- Cách li bệnh
- Vệ sinh môi trường
Hô hấp
Vi khuẩn
Lao
Vệ sinh ăn uống
Qua ăn uống (tiêu hoá)
Vi khuẩn
Tả, lị
Cách phòng tránh
Phương thức lây truyền
VSV gây bệnh
Tên bệnh
Củng cố
Nước và thức ăn ô nhiễm
Nhiễm trùng qua những giọt bệnh phẩm
Truyền nhiễm qua đường sinh dục
Tiếp xúc trực tiếp
Hệ tiêu hoá
Hệ hô hấp
Hệ sinh dục & tiết niệu
Da
CÁC TUYẾN BẢO VỆ THỨ NHẤT (DA VÀ MÀNG NHẦY)
CÁC TUYẾN BẢO VỆ THỨ HAI (YẾU TỐ MIỄN DỊCH KHÔNG ĐẶC HIỆU)
Các phản ứng miễn dịch không đặc hiệu: Viêm, thực bào, gây sốt, sinh interferon
CÁC TUYẾN BẢO VỆ THỨ BA (CÁC PHẢN ỨNG MIỄN DỊCH ĐẶC HIỆU)
Tạo các kháng thể:
- Kháng thể cố định (hình thành từ các tế bào lympho T)
- Dịch thể (hình thành từ các tế bào lympho B)
Rất ít VSV gây bệnh vượt qua
Vượt qua tuyến bảo vệ thứ nhất
Sơ đồ tóm tắt các cơ chế chống lại bệnh tật
Câu 1: Bệnh truyền nhhiễm là bệnh:
A. Lây từ cá thể này sang cá thể khác.
B. Do vi khuẩn và virut gây ra.
C. Do nấm và động vật nguyên sinh gây ra.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Câu 2: Miễn dịch không đặc hiệu là:
A. Là loại miễn dịch tự nhiên mang tính bẩm sinh.
B. Xuất hiện sau khi bị bệnh và tự khỏi
C. Xuất hiện sau khi được tiêm vacxin vào cơ thể.
D. Xuất hiện kháng thể trong thể dịch
Câu 3: Nhóm miễn dịch sau đây thuộc loại miễn dịch đặc hiệu là
A. Miễn dịch tế bào và miễn dịch tự nhiên
B. Miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào
C. Miễn dịch tự nhiên và miễn dịch dịch thể
D. Miễn dịch dịch thể và miễn dịch bẩm sinh
Câu 4: Loại miễn dịch bào sau đây có sự tham gia của tế bào lympho T độc
Miễn dịch bẩm sinh
Miễn dịch tế bào
Miễn dịch tự nhiên
Miễn dịch dịch thể
nguon VI OLET
