Bài 6. Lực ma sát

Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Thế nào là hai lực cân bằng? Chọn câu trả lời
đúng nhất?
Hai lực có cùng phương, ngược chiều, cùng độ lớn.
Hai lực cùng phương, ngược chiều.
Hai lực cùng phương, cùng chiều, cùng độ lớn.
Hai lực cùng phương, cùng độ lớn.
Câu 2: Một vật chỉ chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Kết quả nào sau đây là đúng?
Vật đang đứng yên sẽ chuyển động nhanh dần.
Vật đang đứng yên sẽ chuyển động chậm dần.
Vật đang đứng yên thì sẽ đứng yên hoặc đang chuyển động thì sẽ chuyển động thẳng đều mãi mãi.
Cả A, B, C đều sai.
Câu 3: Hành khách đang ngồi trên xe bỗng thấy người mình bị nghiêng về phía bên trái. Chứng tỏ xe:
Đột ngột tăng vận tốc.
Đột ngột giảm vận tốc.
Đột ngột rẽ sang bên trái.
Đột ngột rẽ sang bên phải.
Sự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa với trục bánh xe đạp, xe ôtô...ngày nay là gì mà phải mất hàng chục thế kỉ mới cải tạo được?
Lực ma sát
Tiết 6- Bài 6:
Lực ma sát
Lực ma
sát xuất
hiện khi
nào?
2) Có mấy
loại lực ma
sát? Đặc
điểm của
chúng?
3) ý nghĩa
việc phát
hiện ra lực
ma sát?
Lực cản này sinh ra do đâu? Có tác dụng gì?
Lực sinh ra do má phanh trượt trên vành xe, có tác dụng cản trở chuyển động của vành xe.
Lực sinh ra do bánh xe trượt trên mặt đường, có tác dụng cản trở chuyển động của bánh xe trên mặt đường.
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật chuyển động trượt trên bề mặt của vật khác và ngăn cản chuyển động trượt của vật.
- Lực ma sát trượt có chiều ngược với chiều của chuyển động.
Ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật:
Fms
Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, có tác dụng cản trở chuyển động của vật.
Ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuật:
Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn? Qua đó em hãy nhận xét về cường độ lực ma sát trượt, ma sát lăn?
Ba người đẩy thùng hàng trượt trên sàn
Chỉ 1 người đẩy thùng hàng trên những bánh xe
H 6.1b :
H 6.1a:
Có lực ma sát lăn.
Có lực ma sát trượt
Cường độ lực ma sát trượt lớn hơn nhiều cường độ lực ma sát lăn.
Người ta tính được nếu thay lực ma sát trượt bằng lực ma sát lăn có thể giảm được lực ma sát đến hơn 30 lần.
So sánh sự giống và khác nhau giữa hai loại lực ma sát?
Giống:
Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật nên luôn ngược chiều với chiều chuyển động của vật.
Khác:
Lực ma sát lăn xuất hiện khi 1vật lăn trên bề mặt vật khác. Lực ma sát trượt xuất hiện khi 1 vật trượt trên bề mặt vật khác.
Lực ma sát lăn có cường độ nhỏ hơn lực ma sát trượt.
Thí nghiệm:
- kéo từ từ lực kế theo phương nằm ngang. đọc số chỉ lực kế khi vật nặng còn chưa chuyển động?
?
Fk
Fms
nghỉ
Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi nào? Có tác dụng gì?
- Tiếp tục kéo lực kế sao cho vật vẫn chưa chuyển động. Đọc số chỉ lực kế?
- Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi một vật chịu tác dụng của lực khác nhưng chưa chuyển động.
- Tác dụng: giữ cho vật không trượt khi chịu tác dụng của lực khác.
- Đặc điểm: Lực ma sát nghỉ có cường độ thay đổi theo cường độ của lực tác dụng lên vật.
Lực ma sát nghỉ
Lực ma sát có hại
A)
B)
C)
Nêu tác hại của lực ma sát và biện pháp giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:
- Tác hại: Lực ma sát làm mau mòn xích và đĩa
- Khắc phục: Tra dầu mỡ thường xuyên.
- Tác hại: Cản trở chuyển động quay, nóng và mòn trục.
- Khắc phục: gắn ổ bi, tra dầu mỡ
- Tác hại: lực ma sát trượt lớn nên khó đẩy vật.
Khắc phục:lắp bánh xe
a
b
c
Lực ma sát có lợi
Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Cách tăng lực ma sát trong các trường hợp này?
a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã:
Do lực ma sát nghỉ giữa sàn
với chân người rất nhỏ
? Trường hợp này lực ma sát có ích
b) Ôtô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy
Do khi đó lực ma sát nghỉ giữa lốp xe và mặt đất quá nhỏ làm bánh xe trượt tại chỗ không chạy tiếp được.? trường hợp này lực ma sát là có ích.
c) Giày đi mãi đế bị mòn
do lực ma sát trượt giữa đế giày và mặt đất làm đế giày mau mòn ? Trường hợp này lực ma sát là có hại.
d) Mặt lốp ôtô vận tải phải có khía rãnh sâu hơn mặt lốp xe đạp
Do ôtô nặng hơn xe đạp nên phải tăng độ ma sát giữa lốp ôtô với mặt đường để khi phanh xe bánh xe không bị trượt trên đường.
e) Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị
để tăng độ ma sát giữa dây cung với dây đàn làm đàn kêu to hơn? Trường hợp này lực ma sát có lợi.
C9:- ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi.
- ý nghĩa: Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dễ dàng, hiệu quả cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học, cơ khí, chế tạo máy....
Bài tập củng cố
Bài 1: Trường hợp nào sau đây không phải là lực ma sát?
Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.
Lực xuất hiện làm mòn đế giày
Lực xuất hiện khi lò xo bị nén hay giãn.
Lực xuất hiện giữa dây Curoa với bánh xe truyền chuyển động.
Bài 2: Trong các cách sau đây, cách nào làm giảm được lực ma sát?
Tăng độ nhám mặt tiếp xúc.
Tăng lực ép lên mặt tiếp xúc.
Tăng độ nhẵn giữa các mặt tiếp xúc.
Tăng diện tích mặt tiếp xúc.
Bài tập củng cố
Bài 3: Điền từ vào chỗ trống để được nhận xét đúng?
Lực.........................sinh ra khi1 vật lăn trên bề mặt của vật khác.
Lực...........................sinh ra khi 1 vật trượt trên bề mặt của vật khác.
Lực ........... ...............sinh ra khi 1 vật chịu tác dụng của lực khác nhưng chưa chuyển động.
Các lực ma sát đều có chiều........................ với chiều chuyển động của vật.
Lực ma sát có thể có...... , có thể có.......
ma sát trượt
ma sát lăn
ma sát nghỉ
lợi
hại
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
ngược
Ghi nhớ:
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc phần Ghi nhớ- SGK
Làm các bài trong sách bài tập.
Đọc " Có thể em chưa biết"
Đọc trước bài mới.