V
Â
T
L
Ý
8
NGUY?N QU?C CU?NG
PHÒNG GD & ĐT HUYỆN ĐÔNG HẢI
TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN
Sự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp, trục bánh xe ôtô ngày nay?
Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe. Sự phát minh ra ổ bi
I. KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
Lực ma sát: Là lực xuất hiện tại bề mặt tiếp xúc của các vật, có tác dụng cản trở chuyển động của vật.
§ 6: LỰC MA SÁT
Thế nào là lực ma sát?
Trong đời sống hàng ngày chúng ta thường gặp các lực ma sát như: lực ma sát lăn, lực ma sát trượt, lực ma sát nghỉ. Vậy trong trường hợp nào thì xuất hiện từng loại ma sát, lớp chúng ta cùng tìm hiểu từng loại ma sát.
1. Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác.
I. KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
§ 6: LỰC MA SÁT
1. Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác.
C1 :Hãy tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật.
Phanh xe bánh ngừng xe ngừng quay, trượt trên mặt đường
Trượt tuyết
Trong kĩ thuật: pit tong – xilanh; rãnh trượt - sống trượt (bãn tiện, ngăn tủ kéo… )
Hòn bi đang lăn trên sàn rồi từ từ dừng lại. Tại sao?
Do có lực ma sát lăn tác dụng lên hòn bi và cản trở chuyển động của nó.
Fms
Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
I. KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
§ 6: LỰC MA SÁT
1. Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác.
2. Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, cản trở chuyển động lăn của vật.
C2: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuật.
-Ở các ổ bi của bộ phận quay.
-Xe chạy trên đường.
-Đẩy vật nặng trên các con lăn.
Ngăn tủ, ngăn bàn có đặt các viên bi. Chân tủ, chân bàn… có gắn bánh xe
Hình 6.1b 3 người đẩy
thùng trượt trên sàn.
Hình 6.1a Chỉ 1 người đẩy
thùng trên những bánh xe.
C3:Trong các trường hợp ở hình 6.1 dưới đây, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn? Qua đó em có nhận xét gì về cường độ lực ma sát trượt, ma sát lăn?
Có ma sát lăn.
Có ma sát trượt
Hai trường hợp trên chứng tỏ:
độ lớn ma sát lăn rất nhỏ
so với ma sát trượt.
Người ta tính được nếu thay ma sát trượt bằng ma sát lăn có thể giảm lực ma sát đến 30 lần.
Hai loại lực ma sát trượt và ma sát lăn có điểm gì giống nhau?
- Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
- Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn ngược chiều chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không? Chịu tác dụng trong trường hợp nào?
I. KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
§ 6: LỰC MA SÁT
1. Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác.
2. Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, cản trở chuyển động lăn của vật.
3. Lực ma sát nghỉ:
TN:Hình 6.2
trang 22 SGK
Fk
Fms
C4:Tại sao trong TN trên, mặc dù có lực kéo
tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?
Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn và vật có lực ma sát, lực này cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên. Lực này được gọi là lực ma sát nghỉ
I. KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
§ 6: LỰC MA SÁT
1. Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt vật khác.
2. Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác, cản trở chuyển động lăn của vật.
3. Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không bị trượt hoặc lăn khi vật bị tác dụng của lực khác.
C5: Hãy tìm các VD khác về lực ma sát nghỉ trong đời sống và ki thu?t.
-Ma sát giữa bàn chân với mặt sàn khi di chuy?n.
-Ma sát ở băng truyền tải trong các nhà máy.
-Ma sát ở dây cu-roa.
Lực ma sát có lợi và có hại?
Có lợi
Làm giảm ma sát
Làm tăng ma sát
Cách làm giảm ma sát
Cách làm tăng ma sát
Tra dầu mỡ
thường
xuyên
Gắn ổ bi
Thay ma sát
trượt
thành ma
sát lăn,bề
mặt nhẵn…
Tăng độ nhám bề mặt, bánh xe có khía, rãnh sâu….
Có hại
II. LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KI THUẬT
III. VẬN DỤNG :
Hãy giải thích
các hiện
tượng sau và
cho biết trong
các hiện
tượng n�y
ma sát có
ích hay có hại:
Giải thích: Khi đi trên sàn đá hoa mới lau d? bị ngã vì lực ma sát nghỉ giữa sàn với chân người rất nh?, nh? cĩ ma s�t ta m?i khơng b? ng�.
Ma sát trong trường
hợp n�y có ích.
Khi đi trên sàn đá hoa m?i
lau d? bị ngã.
Giải thích:Khi đó lực ma sát nghỉ giữa lốp xe và mặt đất quá nhỏ làm bánh xe quay trượt t?i ch?, nh? cĩ ma s�t xe m?i chuy?n d?ng du?c.
Ma sát trong trường hợp n�y có ích.
b. Ô tô chạy vào
đường có bùn
d? bị sa lầy.
Giải thích :Giầy đi lâu do ma sát trượt giữa mặt đất với đế giầy làm đế bị mòn.
Ma sát trong trường hợp n�y có hại.
c.Giầy đi lâu
đế bị mòn.
Giải thích : Ô tô nặng nên
mặt l?p sâu để tăng ma
sát tức tăng độ bám giữa
lốp xe với mặt đường. Do
đó khi chuyển động làm
xe không bị trượt,khi
thắng xe dể dừng lại.
Ma sát trong trường
hợp này có lợi.
d. Mặt lốp ô tô
phải có rãnh sâu hơn
xe đạp.
e. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo đàn cò hay violon
Để tăng ma sát giữa dây cung với dây đàn, nhờ đó đàn kêu to.
Lực ma
sát trượt
Lực ma
sát lăn
Lực ma
sát nghỉ
Lực ma
sát có lợi
Lực ma
sát có hại
Làm tăng ma sát :làm cho bề mặt gồ ghề,sần sùi, lốp xe
có rãnh,đế dép có khía cạnh
Làm giảm ma sát:Tra dầu mỡ,lắp vòng bi, làm nhẵn bề mặt
nguon VI OLET
