Bài 6. Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống cây trồng nông, lâm nghiệp

BÀI 6:
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO TRONG NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG NÔNG, LÂM NGHIỆP
NỘI DUNG BÀI HỌC
I. KHÁI NIỆM VỀ PHƯƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO
II. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG BẰNG NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO
I. KHÁI NIỆM VỀ PHƯƠNG PHÁP NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO
Nuôi cấy mô tế bào là gì?
Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp tách rời mô tế bào => đem nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp => mô, tế bào đó biệt hóa, phân hóa mô cơ quan => phát triển thành cơ thể mới.
Nuôi cấy
Cây hoàn chỉnh
Tế bào (rễ, thân, lá)
II. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG BẰNG NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO
1. Quy trình
Chọn vật liệu nuôi cấy
Tạo chồi
Khử trùng
Tạo rễ
Cấy cây vào môi trường thích hợp
Trồng cây trong vườn ươm
Bước 1
Bước 2
Bước 3
Bước 4
Bước 5
Bước 6
9
Chọn mẫu tốt, không bị nhiễm bệnh
Cách làm:
- Chọn cây mẹ khoẻ, sạch bệnh
- Chọn mô phân sinh (đỉnh sinh trưởng) của rễ, thân, lá
Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy
Mô Phân Sinh
Mô phân sinh gồm những tế bào còn non, phân cắt tích cực để tạo ra những tế bào mới

Bước 2: Khử trùng
Buồng khử trùng
- Mẫu và dụng cụ được tẩy rửa, khử trùng.
- Cắt đỉnh sinh trưởng thành phần tử nhỏ, tẩy rửa, khử trùng ở buồng vô trùng. Khử trùng bằng cồn 90 độ, Javen, sau đó rửa sạch bằng nước cất 2 lần
Bước 3: Tạo chồi
Môi trường dinh dưỡng nhân tạo MS gồm:
- Nguyên tố đa lượng: N, S, Ca, K, P
- Nguyên tố vi lượng: Fe, B, Mo, I, Cu
- Đường: Glucozơ, Saccarozơ
- Chất điều hòa sinh trưởng: Auxin, Cytokinin
Để phát triển thân cành cho chồi trong môi trường dinh dưỡng có bổ sung Cytokinin hoạt hoá tạo chồi
Bước 3: Tạo chồi
Tạo mô sẹo từ thân cây
Tạo mô sẹo từ lá
Bước 4: Tạo rễ
Khi chồi đạt tiêu chuẩn về kích thước thì chuyển sang MT tạo rễ, bổ sung chất kích thích auxin, IBA, ∝ NAA…
Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng
Chuyển cây sang MT thích ứng gần giống với MT tự nhiên về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng…
Theo em có thể bỏ qua bước này được không?
18
Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm
Khi cây phát triển bình thường, đạt tiêu chuẩn cây giống thì chuyển cây ra vườn ươm.
- Nhân với số lượng lớn, trên quy mô công nghiệp kể cả trên các đối tượng khó nhân giống bằng phương pháp thông thường.

2. Ý nghĩa
20
- Hệ số nhân giống cao
Trồng bằng phương pháp truyền thống: 1ha cần 3 tạ khoai giống
Nuôi cấy mô: từ 1 củ khoai tây sau 8 tháng có thể thu được 2 triệu mầm giống đủ trồng cho 40 ha
21
- Sản phẩm sạch bệnh và đồng nhất về di truyền
3. Ứng dụng

Nhân nhanh một số loại cây trồng:
- Lương thực, thực phẩm
- Cây nông nghiệp
- Cây công nghiệp
- Cây hoa
- Cây ăn quả
- Cây rừng
* Cây lương thực thực phẩm
* Cây hoa
Hoa lan
Hoa cẩm chướng
* Cây ăn quả
* Cây công nghiệp
LUYỆN TẬP
Câu 1:Nuôi cấy mô, tế bào là phương pháp:
A. Tách rời tế bào, mô giâm trong môi trường có chất kích thích để mô phát triển thành cây trưởng thành.
B. Tách rời tế bào TV nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng thích hợp giống như trong cơ thể sống, giúp tế bào phân chia, biệt hóa thành mô, cơ quan, phát triển thành cây hoàn chỉnh.
C. Tách mô, nuôi dưỡng trong môi trường có chất kích thích tạo chồi, rễ, phát triển thành cây mới.
D. Tách tế bào TV nuôi cấy trong môi trường cách li để tế bào TV sống, phát triển thành cây hoàn chỉnh.
Câu 2:Trong môi trường tạo rễ có bổ sung chất kích thích sinh trưởng:
A. Chất dinh dưỡng.
B. Các chất auxin nhân tạo (αNAA và IBA).
C. Các chất auxin nhân tạo (αNNA và IBA).
D. Các nguyên tố vi lượng.
Câu 3: Các lọai cây lâm nghiệp thường được nhân giống bằng công nghệ nuôi cấy mô:
A. Cây keo lai, bạch đàn, cà phê, trầm hương.
B. Cây keo lai, bạch đàn, mía, tùng, trầm hương.
C. Cây keo lai, bạch đàn, cà phê, thông, tùng.
D. Cây keo lai, bạch đàn, thông, tùng, trầm hương.
Câu 4: Quy trình công nghệ nuôi cấy mô tế bào được thực hiện theo trình tự sau:
A. Chọn vật liệu - Tạo chồi - Sát trùng - Tạo rễ
B. Chọn vật liệu - Tạo chồi - Tạo rễ - Cấy cây trong môi trường thích ứng
C. Chọn vật liệu - Tạo rễ - Tạo chồi - Cấy cây trong môi trường thích ứng
D. Chọn vật liệu - Khử trùng - Tạo chồi - Tạo rễ - Cấy trong môi trường thích ứng
 

The end