1
Ngữ văn 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc bài thơ Sông núi nước Nam. Nêu tác giả, thể thơ, PTBĐ chính, nội dung của bài ?
2
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
3
Chú thích
a. Tác giả
I. Tìm hiểu chung
? Dựa vào phần chú thích, em hãy cho biết đôi nét về tác giả??
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
4
*Tác giả:
BÁNH TRÔI NƯỚC
Hồ Xuân Hương (?-?), quê ở Nghệ An.Là nữ sĩ tài năng nổi tiếng của văn học trung đại. nhưng lận đận đường tình duyên.
Chưa rõ năm sinh năm mất nhưng dự đoán bà sống vào khoảng cuối TKXVIII –> đầu TK XIX .
Bà được mệnh danh là:Bà chúa thơ Nôm.
văn bản
- Hồ Xuân Hương -
6
Chú thích
a. Tác giả: Hồ Xuân Hương
b. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
?Bánh trôi nước thuộc thể thơ gì? (nhận diện: số câu, số chữ, cách hiệp vần) ??
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
8
BÁNH TRÔI NƯỚC
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt:
+ Cấu tạo: 7 câu/ bài; 7 chữ/ câu;
+ Hiệp vần: tiếng cuối của câu 1, 2, 4; hiệp vần “on”
+ Ngắt nhịp : 3/4.
9
Chú thích
a. Tác giả: Hồ Xuân Hương
b. Tác phẩm
- Thể thơ:
Làm theo lối: Vịnh vật.
I. Tìm hiểu chung
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
10
thất ngôn tứ tuyệt.
- Thơ vịnh vật xuất hiện vào thời Lục Triều (thế kỉ III –IV) ở Trung Hoa và thịnh hành ở nước ta vào thế kỉ XV với thơ Nôm của Nguyễn Trãi (tập thơ : Hồng Đức quốc âm thi tập).
- Các vật được vịnh có thể :
+ là động vật: con hạc, con ve…;
+ thực vật: cây chuối, trúc, mai, ...;
+ đồ vật: cây đàn , cái quạt, …;
=> gửi gắm tình cảm, tư tưởng.
11
12
Chú thích
a. Tác giả: Hồ Xuân Hương
b. Tác phẩm
- Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.
Làm theo lối: Vịnh vật.
PTBĐ chính:
I. Tìm hiểu chung
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
13
Biểu cảm
Chú thích
a. Tác giả
b. Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
14
c. Từ khó:
sgk
- Bánh trôi nước: là loại bánh được làm bằng bột nếp, được nhào nặn và viên tròn, có nhân đường phèn màu đỏ bên trong, được luộc bằng cách bỏ vào nồi nước đun sôi, khi bánh nổi là chín.
- Rắn: cứng
- Nát: nhão
Chú thích
a. Tác giả
b. Tác phẩm
c. Từ khó: sgk
I. Tìm hiểu chung
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
2. Đọc văn bản
Hướng dẫn: đọc nhẹ nhàng ngắt nhịp dứt khoát, chú ý những tính từ chỉ phẩm chất: trắng, tròn, rắn nát, tấm lòng son,..
16
BÁNH TRÔI NƯỚC
Hồ Xuân Hương
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
17
Chú thích
a. Tác giả
b. Tác phẩm
c. Từ khó: sgk
I. Tìm hiểu chung
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
2. Đọc văn bản
Em hiểu văn bản có mấy lớp nghĩa ?
18
3. Bố cục:
2 phần
19
- Nghĩa thứ nhất : miêu tả bánh trôi nước khi đang luộc chín.
- Nghĩa thứ hai : phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
Với tầng nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước được miêu tả như thế nào?
20
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
a) Cấu tạo:
- Màu sắc : trắng ;
- Hình dáng: tròn;
- Nhân bánh : đường phên nâu đỏ.
b) Kĩ thuật làm :
- Cách làm : rắn, nát .
- Cách nấu: luộc trong nước. Sống : chìm ; chín : nổi.
21
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
a) Cấu tạo:
b) Kĩ thuật làm :
c) Chất lượng:
Ngon ngọt không thay đổi
=> Tả thực bánh trôi nước : đậm đà, hấp dẫn.
22
Mô tip “Thân em” là hình ảnh quen thuộc trong ca dao.
Em hãy tìm – đọc những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “thân em” ?
23
Thân em như trái bưởi bòng
Đắng the ngoài vỏ trong lòng ngọt thanh.
Thân em như ớt chín cây
Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng.
Thân em như quế giữa rừng
Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay.
Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân.
Thân em như miếng cau khô,
Kẻ thanh chuộng mỏng, kẻ thô chuộng dày.
24
? Mô típ ấy nói lên điều gì?
Nói lên số phận người phụ nữ nhỏ bé, chịu nhiều đau khổ, cay đắng nhưng phẩm chất, đức hạnh của học luôn cao quý, đáng trân trọng
–> Thương xót số phận bất hạnh của người phụ nữ, đồng thời có ý nghĩa phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến.
25
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
Hình ảnh người phụ nữ
Hình thức
vừa trắng
vừa tròn
-> Biện pháp điệp từ, quan hệ từ;
Mô típ “Thân em ” gợi niềm kiêu hãnh, tự hào về vẻ đẹp hình thể: người phụ nữ xinh đẹp, phúc hậu
Với tầng nghĩa thứ hai: vẻ đẹp, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ được phản ánh như thế nào?
Thân em
Trắng trẻo, đầy đặn xinh xắn
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
Hình ảnh người phụ nữ
Hình thức
Thân phận
-> Nghệ thuật đối, đảo thành ngữ ; Xót xa thân phận bất hạnh, cam chịu và phụ thuộc của người phụ nữ.
Với tầng nghĩa thứ hai: vẻ đẹp, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ được phản ánh như thế nào???
- Bảy nổi ba chìm
Gợi c/s lận đận, bấp bênh
- Rắn nát mặc... tay kẻ nặn
c/s phụ thuộc, cam chịu
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
Hình ảnh người phụ nữ
Hình thức
Thân phận
Phẩm chất
=> Ca ngợi người phụ nữ có tâm hồn , nhân cách sống đẹp.
Với tầng nghĩa thứ hai: vẻ đẹp, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ được phản ánh như thế nào?
Son sắt, tình nghĩa
thủy chung
- Vẫn giữ tấm lòng son
BÁNH TRÔI NƯỚC
văn bản
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
-Toàn bài thơ là một hình ảnh nhân hóa.
-Ẩn dụ, thành ngữ, mô típ dân gian.
Sáng tạo xây dựng hình ảnh nhiều tầng ý nghĩa.
Vận dụng điêu luyện qui tắc của thơ Đường.
Ngôn ngữ bình dị, gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày.
BÁNH TRÔI NƯỚC
văn bản
- Hồ Xuân Hương -
BÁNH TRÔI NƯỚC
văn bản
2. Ý nghĩa văn bản:
- Ca ngợi vẻ đẹp và tâm hồn của người phụ nữ, cảm thông, cho số phận chìm nổi, bị lệ thuộc của họ.
- Thể hiện cảm hứng nhân đạo trong văn học Việt Nam dưới thời phong kiến.
BÁNH TRÔI NƯỚC
văn bản
- Hồ Xuân Hương -
* Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập
Câu 1: Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân
Hương muốn nói gì về người phụ nữ?
A. Vẻ đẹp về hình thể
B. Vẻ đẹp tâm hồn
C. Số phận bất hạnh
D. Vẻ đẹp và số phận long đong
Câu 2. Thành ngữ nào sau đây gần với thành
ngữ “bảy nổi ba chìm”?
A. Cơm niêu nước lọ
B. Lên thác xuống ghềnh
C. Nhà rách vách nát
D. Cơm thừa canh cặn
I. Tìm hiểu chung
Tiết 24 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
II. Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh bánh trôi nước
Hình ảnh người phụ nữ
III. Tổng kết
* Ghi nhớ : Sgk/ 95
IV. Luyện tập
33
THẢO LUẬN : Em hãy so sánh vai trò của người phụ nữ trong xã hội xưa và nay khác nhau như thế nào ?
(Nhóm 1->4: vai trò …xưa; nhóm 5-> 8: vai trò… nay)
34
Phó chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam
Bà Nguyễn Thị Doan
35
Bà Nguyễn Thị Kim Ngân
Phó chủ tịch Quốc hội
36
Bà Julia Pierson - Giám đốc Sở Mật vụ Mỹ.
Bà Hillary Clinton là nhân vật nữ quyền lực
37
IV. Luyện tập
CÂU HỎI
?Hãy cho biết mối tương quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân?
Mối tương quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân là: Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ. Họ không có quyền hạn gì, không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội phong kiến đầy rẫy bất công. Tiếng nói phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến.
Tiết 25 – Văn bản: BÁNH TRÔI NƯỚC
- Hồ Xuân Hương -
38
* Học bài:
- Học thuộc bài thơ “ Bánh Trôi Nước”.
- Nắm nghệ thuật, nội dung của bài thơ.
- Hoàn chỉnh sơ đồ tư duy.
* Chuẩn bị bài:
Quan hệ từ
DẶN DÒ
39
40
nguon VI OLET
