KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
Văn Bản:
Trích Truyện Kiều
Của Nguyễn Du
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
1.Vị trí:
Nằm ở phần 2 -Gia biến và lưu lạc, gồm 22 câu (từ câu 1033-1054)
2. Đọc và tìm hiểu từ khó
I. ĐOC - TÌM HIỂU CHUNG
Xác định vị trí đoạn trích?
Giải thích một số từ ngữ sau:
Khóa kín tuổi xuân, ý nói cấm cung; ở đây chỉ việc Kiều bị giam lỏng.
1. Khóa xuân:
2. Bẽ bàng:
Xấu hổ, tủi thẹn
3. Chén đồng:
Chén rượu thề nguyền, cùng lòng, cùng dạ với nhau
4. Tấm son:
Tấm lòng son, chỉ tấm lòng chung thủy gắn bó
5. Quạt nồng ấp lạnh:
Mùa hè, trời nóng nực thì quạt cho cha mẹ ngủ; mùa đông trời lạnh giá thì vào nằm trước để khi cha mẹ ngủ chỗ nằm đã ấm sẵn
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mạt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
Tìm hiểu bố cục đoạn trích?
3. Bố cục:
BỐ CỤC 3 PHẦN
Đoạn 1
(6 câu đầu)
Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều
Đoạn 2
(8 câu tiếp)
Nỗi nhớ người thân
Đoạn 3
(8 câu cuối)
Tâm trạng buồn lo của Kiều
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Đọc -tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích được miêu tả qua những câu thơ nào?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích được miêu tả qua những chi tiết nào?
*Không gian:
- Non xa - Trăng gần
- Cát vàng cồn nọ - bụi hồng dặm kia
Nghệ thuật:
đối, miêu tả
Cảnh đẹp nên thơ, không gian mênh mông bát ngát, vắng vẻ
*Thời gian
“mây sớm, đèn khuya”
=> Vòng thời gian tuần hoàn khép kín.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tâm trạng của Thúy Kiều bộc lộ qua những chi tiết nào?
=> Chán nản, buồn tủi, cô đơn.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Phân tích dụng ý nghệ thuật đối lập giữa cảnh và người của Nguyễn Du
- Cảnh: rộng lớn mênh mông
- Người: nhỏ bé, cô đơn.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
-Qua khung cảnh thiên nhiên cho thấy Kiều đang ở trong hoàn cảnh và tâm trạng như thế nào?
Tâm trạng : Chán nản, buồn tủi, cô đơn.
Hoàn cảnh :Khóa kín tuổi xuân, bị cấm cung và giam lỏng.
*Nghệ thuật:
-Miêu tả cảnh để thể hiện tâm trạng con người. Đó là bút pháp nghệ thuật gì ?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
2/Nỗi nhớ người thân:
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Trong cảnh ngộ của mình Kiều đã nhớ tới những ai?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
a/ Nhớ Kim Trọng:
Khi nhớ về Kim Trọng, Kiều liên tưởng đến điều gì? Tâm trạng của Kiều như thế nào?
2/Nỗi nhớ người thân:
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
2/Nỗi nhớ của Kiều:
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
-Dưới nguyệt chén đồng
thề nguyền, hẹn ước.
-Bản thân:
“Tấm son”, “bao giờ cho phai”
Đau đớn khi nhớ về Kim Trọng.
-Rày trông mai chờ
chờ đợi tin tức của nàng.
=> Một người tình chung thuỷ.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
b/ Nhớ cha mẹ:
Khi nhớ về cha mẹ, Kiều liên tưởng đến điều gì? Tâm trạng của Kiều như thế nào?
2/Nỗi nhớ người thân:
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”- Nguyễn Du )
b/Nhớ cha mẹ:
-Tựa cửa hôm mai
-Quạt nồng ấp lạnh
Sớm hôm mong chờ con
Ai là người phụng dưỡng
cha mẹ .
=> Xót xa cho cha mẹ đã già mà ngày đêm còn trông chờ tin Kiều , lo lắng vì không chăm sóc được cho cha mẹ.
2/Nỗi nhớ của Kiều:
a/Nhớ người yêu:
=> Một người con hiếu thảo.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
THẢO LUẬN
Trong đoạn trích, Nguyễn Du cho thấy Kiều nhớ Kim Trọng trước khi nhớ cha mẹ có hợp lí không? Vì sao?
Đầu tiên Kiều nhớ tới Kim Trọng. Điều này vừa phù hợp với quy luật tâm lí. Kiều bán mình cứu cha và em thì phần nào chữ hiếu cũng đã thực hiện. Còn đối với chàng Kim nàng là kẻ phụ tình bội ước.
=>Trong cảnh ngộ éo le này nàng là người đáng thương nhất nhưng nàng đã quên cảnh ngộ bản thân để nghĩ về người yêu và cha mẹ. Nàng là người tình thủy chung, người con hiếu thảo, người có tấm lòng vị tha đáng trọng.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Có mấy cảnh được gợi tả ở 8 câu thơ cuối? Nêu cụ thể?
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
- Hình ảnh “ngọn nước mới sa”, nước đổ từ trên cao xuống, đột ngột, dữ dội cuốn theo cánh “hoa trôi man mác” bị dập vùi lênh đênh vô định giữa dòng đời.
- Gợi tả nỗi mông lung lo lắng của Kiều không biết cuộc đời sẽ trôi đi đâu về đâu. Sử dụng từ láy man mác, câu hỏi tu từ về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
- Khung cảnh mênh mông, hoang vắng “nội cỏ rầu rầu” nội cỏ héo úa, thiếu sức sống, “chân mây mặt đất” chỉ màu xanh đơn điệu nhạt nhòa.
- Từ láy xanh xanh gợi nỗi u sầu, buồn bã, chán chường vì khung cảnh và cuộc sống đều vô vị, tẻ nhạt, không hy vọng đổi thay.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
- Hình ảnh “gió cuốn mặt duềnh”, “tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi” NT ẩn dụ, phép nhân hóa. Từ láy ầm ầm được đảo lên đầu câu là âm thanh dữ dội kết thúc đoạn thơ như dự báo, dự cảm những biến động, tai họa dữ dội, đáng sợ bủa vây, ập đến.
- Là cảnh tượng hãi hùng như báo trước dông bão của số phận sẽ nổi lên, xô đẩy, vùi dập cuộc đời Kiều. Sự lênh đênh trên chặng đường đời nhiều sóng gió trước mặt Kiều, cũng là những phong ba, gập ghềnh mà Kiều sẽ phải đi qua.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong 8 câu cuối, ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật đó ?
3/Tâm trạng của Kiều:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Điệp ngữ, từ láy. Độc thoại nội tâm, tả cảnh ngụ tình
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Buồn trông
thấp thoáng
xa xa
man mác
Buồn trông
Buồn trông
Buồn trông
rầu rầu
xanh xanh
Ầm ầm
Nỗi buồn chất chứa, tầng tầng lớp lớp đang dâng ngập lòng Kiều
Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình là mượn cảnh vật để gửi gắm ( ngụ) tâm trạng. Cảnh không đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là bức tranh tâm trạng. Cảnh ở đây là phương tiện miêu tả còn tâm trạng là mục đích miêu tả.
Diễn biến tâm trạng của Kiều
Cô đơn buồn tủi
Nhớ Kim Trọng
Xót thương cho cha mẹ
Buồn lo cho thân phận và số kiếp
- Nghệ thuật: Đây là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình hay nhất trong tác phẩm (tả cảnh để bộc lộ tâm trạng). Lối tả cảnh từ xa đến gần, màu sắc từ nhạt đến đậm, âm thành từ tĩnh đến động.
- Những từ láy gợi tả, gợi cảm, hình ảnh thơ đa nghĩa, sử dụng điệp ngữ buồn trông đạt hiệu quả cao.
- Nội dung: Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thúy Kiều.
- Tấm lòng nhân hậu, sự đồng cảm sâu sắc của Nguyễn Du với nỗi bi thương của nhân vật Thúy Kiều – người con gái tài hoa bạc mệnh, tiêu biểu cho số phận bất hạnh của người phụ nữ trong XHPK.
- Ý nghĩa: Đoạn trích thể hiện tâm trạng cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thúy Kiều.
IV. Luyện tập
Câu 1. Thế nào là nghệ thuật tả cảnh ngụ tình?
Câu 2. Thế nào là độc thoại nội tâm
Câu 3. Cảm nhận và suy nghĩ của em về tám dòng cuối của đoạn trích” Kiều ở lầu Ngưng Bích”. Từ đó nêu nhận xét về nghệ thuật tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du?
- Tả cảnh ngụ tình: là mượn cảnh vật để (ngụ)gửi gắm tâm trạng. Cảnh không đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là tâm trạng của con người. Cảnh là phương tiện để miêu tả còn tâm trạng là mục đích miêu tả.
- Độc thoại nội tâm: Là lời nói thầm bên trong, nhân vật tự nói với chính mình.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Kiều ở lầu Ngưng Bích
Học thuộc lòng đoạn trích.
Hoàn thành bài tập luyện tập vào vở.
Phân tích diễn biến nội tâm của Thuý Kiều khi ở lầu Ngưng Bích.
-Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về bút pháp
“tả cảnh ngụ tình” của tác giả qua 8 câu cuối của đoạn trích.
Chúc các em có thêm nhiều kiến thức mới khi khám phá “Truyện Kiều”
Chào tạm biệt
nguon VI OLET
