CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
NGỮ VĂN 9
Giáo viên: Trần Thị Huyền Sương.
Trường : THCS Đồng Rùm
*Câu hỏi kiểm tra bài cũ:
? Đọc thuộc lòng khổ thơ đầu trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”(Huy Cận). Phân tích nội dung, nghệ thuật của khổ thơ đó.(10đ)
- Cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ, hùng vĩ, giàu sức sống:
+ So sánh: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa” Biển đẹp rực rỡ.
+ Nhân hóa: “Sóng đã cài then, đêm sập cửa” Vũ trụ như ngôi nhà lớn, gần gũi.
- Hình ảnh người lao động:
+ Dùng từ: “lại” Công việc thường xuyên.
+ Sự gắn kết ba sự vật: “cánh buồm, gió khơi, câu hát” Hình ảnh khỏe, lạ.
+ Đối lập, tương phản: sự nghỉ ngơi của vũ trụ - con người lại ra khơi.
=>Niềm vui, sự phấn chấn của người lao động như có sức mạnh vật chất, góp với sức gió, giúp con thuyền ra khơi nhanh hơn.
*Câu hỏi kiểm tra bài mới:
Bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt) là lời của nhân vật nào, nói với ai và về điều gì?
Bài thơ là lời người cháu nói với bà về những kỉ niệm thời thơ ấu bên cạnh bà cùng với hình ảnh bếp lửa.
Tiết 59: BẾP LỬA
(Bằng Việt)
Nhà thơ Bằng Việt trả lời phỏng vấn hoàn cảnh và cảm xúc khi viết bài thơ
“…Những năm đầu theo học
Luật tại đây tôi nhớ nhà kinh
khủng.Tháng 9 ở bên đó trời se
se lạnh, buổi sáng sương khói
bay mờ mờ mặt đất, ngoài cửa
sổ, trên các vòm cây gợi cảnh
mùa đông ở quê nhà. Mỗi buổi
dậy sớm đi học, tôi hay nghĩ
đến hình ảnh một bếp lửa thân
quen, nhớ tới hình ảnh bà nội
lụi cụi dậy sớm nấu nồi xôi,
luộc củ khoai, củ sắn cho
cả nhà…” Đây cũng chính là
nguồn khơi mạch cảm xúc
cho Bằng Việt viết bài thơ
“Bếp lửa”.
B?P L?A
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:
“ Bố ở chiến khu bố còn việc bố
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên”
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng….
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
Giờ cháu đã đi xa có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?
( Bằng Việt)
ở đây có nghĩa là nhắc đi nhắc lại cho người khác nắm chắc, nhớ chăc.
- Đinh ninh:
Vùng căn cứ của lực lượng cách mạng hay lực lượng kháng chiến
- Chiến khu:
Phần 1: Từ đầu ...nắng mưa (khổ thơ 1)
Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc nhớ bà.
Phần 2: Tiếp ...bình yên (khổ thơ 2,3,4)
Dòng hồi tưởng kỉ niệm thời thơ ấu bên bà.
Phần 3: Tiếp ...bếp lửa (khổ thơ 5, 6)
Suy ngẫm về cuộc đời bà
Phần 4: còn lại (khổ thơ cuối)
Niềm thương nhớ bà.
MẠCH CẢM XÚC VÀ BỐ CỤC:
- Bài thơ là lời của người cháu ở xa nói về hình ảnh của bếp lửa và hồi tưởng lại những kỉ niệm những ngày còn sống bên bà.
Thể thơ:
Thơ tự do
Phương thức biểu đạt:
Biểu cảm kết hợp với miêu tả, tự sự và bình luận.
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Kỉ niệm thời thơ ấu khi cháu lên 4 tuổi.
Kỉ niệm 8 năm cháu cùng bà nhóm lửa.
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !”.
Kỉ niệm về năm giặc đốt làng
“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!
Hãy tìm những câu thơ có liên quan đến hình ảnh này?
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !
=>Tuổi thơ có nhiều gian khổ, thiếu thốn nhưng hạnh phúc.
“Năm Ất Dậu tháng ba còn nhớ mãi
Giống Lạc Hồng cực trải lắm đau thương!
Những thây ma thất thểu đầy đường,
Rồi ngã gục không đứng lên vì…đói!”
(Đói – Bàng Bá Lân)
Ta nhớ mãi cái thời kỳ đen tối!
Quên làm sao tội lỗi kẻ xâm lăng!
Quên làm sao mối thù hận khôn cùng!
Quên sao được hai triệu người chết đói!
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Trong hồi tưởng của cháu , kỉ niệm nào khác nữa về bà được nhắc tới ?
Trong 8 năm đó cháu đã có những kỉ niệm gì cùng bà?
=> Bà yêu thương, đùm bọc che chở dạy dỗ và là chỗ dựa tinh thần cho cháu.
? Qua các từ ngữ “bà bảo”, “bà dạy”, “bà chăm” cùng điệp từ “bà, cháu” đã gợi tả điều gì ?
Âm thanh nào luôn vang vọng trong hồi ức của tác giả?
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế !
Mẹ cùng cha công tác bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc
Tu hú ơi !chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Vì sao tiếng tu hú ám ảnh tâm trí người cháu đến thế?
Tiếng tu hú là âm thanh quen thuộc ở đồng quê, người xa nhà nhớ quê là nhớ tiếng tu hú.
-Nhằm khắc sâu nỗi nhớ thương bà và quê hương khắc khoải đến quặn lòng của người cháu.
- Điệp ngữ, nhân hoá
Ấn tượng khắc chạm trong tâm khảm người cháu chính là tiếng chim tu hú. 11 câu thơ mà âm vang tới 4 lần tiếng kêu của loài chim lẻ loi ấy.
=>Âm thanh giục giã khắc khoải, da diết, gợi hoài niệm nhớ mong khao khát.
TỔNG KẾT
1. Bài thơ ‘ Bếp Lửa’ được tác giả sáng tác vào năm nào, ở đâu?
a. 1945 –Nhật Bản
b. 1950 – Trung Quốc
c. 1954 – Đức
d. 1963 – Nga ( Liên Xô cũ)
2. Tên tác giả viết bài thơ ‘ Bếp Lửa’ ?
a. Chính Hữu
b. Phạm Tiến Duật
c. Bằng Việt
d. Huy Cận
d
c
Câu 3: Trong dòng hồi tưởng của nhân vật người cháu hình ảnh của người bà gắn liền với hình ảnh nào?
Người cháu B. Tiếng chim tu hú
C. Bếp lửa D. Cuộc chiến tranh
Câu 4: Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa?
Hiện diện như tình cảm ấm áp của người bà dành cho người cháu.
Là chỗ dựa tinh thần của người cháu trong những năm tháng tuổi thơ.
Là sự cưu mang, đùm bọc, chi chút của bà dành cho cháu.
Cả A, B, C đều đúng.
* Đối với tiết học này:
Học thuộc bài thơ “Bếp lửa”.
Nắm được:
+ Hình ảnh người bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.
+ Hồi tưởng về những kỉ niệm của tình bà cháu.
* Đối với tiết học sau:
Chuẩn bị: Bếp lửa(tiếp theo)
+ Đọc- soạn bài các khổ thơ còn lại (4,5,6,7).
+ HDĐT – Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.
Hướng dẫn tự học
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
“ Tôi viết bài thơ Bếp lửa năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 Đại học tổng hợp Quốc gia Kiev( Ukrai na).
Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến
“ Bếp lửa” quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đình khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết “Bếp lửa, tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mình”
nguon VI OLET
