Châu Âu

CHƯƠNG III
C H Â U Â U
THỰC HIỆN:

NGUYỄN THÀNH Ý
NỘI DUNG KHÁI QUÁT
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ, HÌNH DẠNG & GIỚI HẠN LÃNH THỔ
VỊ TRÍ ĐỊA LÝ
- Châu Âu nằm ở phía Tây của lục địa Á – Âu, là một bộ phận của lục địa Á-Âu.
- Nằm vào khoảng vĩ tuyến 350B đến 710B
- Ba mặt giáp biển và đại dương phía đông ngăn cách Châu Á bởi dãy U- ran


Lược đồ tự nhiên Châu Âu
Mũi Maroki
Mũi Noockin
Mũi Rôca
Bắc Băng Dương
Đại Tây Dương
Địa Trung Hải
Châu Á
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ, HÌNH DẠNG & GIỚI HẠN LÃNH THỔ
VỊ TRÍ ĐỊA LÝ

HÌNH DẠNG
- Có dạng tựa như một bán đảo lớn của lục địa Á – Âu
- Đường bờ biển bị chia cắt mạnh, ăn sâu vào nội địa, tạo thành nhiều biển, đảo, bán đảo, vũng vịnh.

Biển Bắc
Bán đảo
I-bê-rich
Bán đảo
Ban-căng
Bán đảo
I-ta-li-a
B. Ban-tich
Biển Trắng
Biển Đen
Biển Địa Trung Hải
B. Măng-sơ
Bán đảo
Xcan-đi-na-vi
Lược đồ tự nhiên châu Âu
Vịnh Mgiebah – B. Địa Trung Hải
Bờ biển biển Bắc thuộc Đức
Biển Catedrales- Tây Ban Nha – Bđ. I bê rich
Biển Otranto - Ý
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ, HÌNH DẠNG & GIỚI HẠN LÃNH THỔ
VỊ TRÍ ĐỊA LÝ
HÌNH DẠNG
GIỚI HẠN LÃNH THỔ

Bắc Băng Dương
Đại Tây Dương
Địa Trung Hải
Châu Á
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ, HÌNH DẠNG & GIỚI HẠN LÃNH THỔ
VỊ TRÍ ĐỊA LÝ
HÌNH DẠNG
GIỚI HẠN LÃNH THỔ
- Phía Bắc: Giáp với những biển thuộc ngoại vi phía tây Bắc Băng Dương như biển Baren, Bạch Hải, biển Nauy
- Phía Tây: Giáp với Đại Tây Dương
- Phía Nam: Giáp với Địa Trung Hải
- Phía Đông: Giáp với Châu Á
Phần lớn Châu Âu được bao bọc bởi các biển và đại dương
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA:
Thời kỳ Tiền Cambri

Lục địa Châu Âu gồm 1 nền cổ gọi là nền Nga (Đông Âu) chiếm toàn bộ đồng bằng Đông Âu và phần lớn là bán đảo Xcanđinavi hiện nay là lục địa Bắc Đại Tây Dương
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA:
B. Đại Cổ Sinh

Chu kỳ Calêđôni hình thành nên các khối núi ven rìa lục đia Châu Âu như: đất Phran Ioxip, Sét len, Ailen, Tây nước Anh.
Chu kỳ Hecxini tạo nên các núi trung bình và các miền đất cao trung tâm Châu Âu kéo dài từ Ailen đến Anh qua Pháp đến Tiệp Khắc.
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA:
C. Đại trung sinh và kỷ đệ tam
Vận động tạo núi Anpơ làm xuất hiện miền núi trẻ Nam Âu với hướng T – Đ gồm các dãy Pirênê, Anpo, Cacpat, Bancang tới bán đảo Tiểu Á và nối tiếp với miền núi trẻ Tây Á. Lục địa Bắc Đại Tây Dương bị đổ vỡ tạo ra biển Mangso và QĐ Anh
Hoạt động của núi lửa ở Ailen, Aixolen, QĐ Setlen, BĐ Xcanđinavi, và nhất là ở Nam Âu
Tác động của băng hà Kỷ Đệ Tứ đã để lại nhiều hồ băng hà và các dãy đồi đôi thạch ở Bắc Châu Âu
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH

Địa hình Đồng Bằng
Các dãy núi già
Các dãy núi trẻ
ĐB Đông Âu
ĐB Pháp
ĐB Hungari
ĐB Umbria - Ý
Một số đồng bằng lớn Châu Âu
Dãy Xcanđinavi
Dãy núi Cacpat
Dãy núi Anpơ
Dãy Uran
Một số dãy núi lớn ở Châu Âu
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH
KHOÁNG SẢN
Các mỏ mạch
Khu vực nền Tiền Cambri: Sắt, Mangan, Cooban, Chì, Tungxten
Đới uốn nếp Cổ sinh: Chì, Kẽm, Đồng, Bạc, Bôxit
Đới uốn nếp Tân sinh: Chì, Kẽm, Vàng, Bôxit
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN, ĐỊA HÌNH & KHOÁNG SẢN
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LỤC ĐỊA
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH
KHOÁNG SẢN
B. Các mỏ trầm tích
Về mỏ trầm tích: Than đá tập trung nhiều ở Anh, Đức, Bỉ; Than nâu tập trung nhiều ở Đức, Balan, CH Séc, Nga
Về mỏ dầu và khí đốt: có nhiều ở ĐB Đông Âu, Biển Bắc
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
A. Các nhân tố hình thành khí hậu
Vị trí địa lí Châu Âu có các điểm chú ý như sau:
Nằm chủ yếu trên các vĩ độ cận nhiệt đới và ôn đới
Nằm tiếp giác với các biển và đại dương ở phía Bắc, Tây và Nam, lục địa Á – Âu ở phía Đông.
Đường bờ biển bị chia cắt, lãnh thổ có nhiều bán đảo vươn ra xa biển, có nhiều biển và vinh ăn sâu vào đất liền
Ba điểm nêu trên là nhân tố đầu tiên có ảnh hưởng to lớn đến sự hình thành ở khí hậu Châu Âu
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
B. Địa hình
- Cấu tạo của lãnh thổ càng tăng hiệu lực của gió Tây. Dải đồng bằng và núi có đồi thấp nằm giữa các dãy núi cao ở Bắc và Nam Âu làm cho các khối khí ôn đới hải dương dễ xâm nhập sâu vào nội địa cho tới tận giới hạn của lãnh thổ. Mặt khác các sườn núi theo hướng Bắc Nam hoặc gần theo hướng Nam lại là những nơi đón tạo ra gió những vùng mưa lớn trên châu lục
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
C. Các dòng biển
- Đối với Châu Âu vùng biển quan trọng nhất là Bắc Đại Tây Dương. Dòng này là sự tiếp tục của dòng Gonxtorim chạy theo eo Florida về phía Đông Bắc. Dòng Bắc Đại Tây Dương chuyển theo hướng Tây Nam – Đông Bắc Tây Bắc qua Châu Âu có tác dụng làm cho nước và không khí trên các biển ấm lên về mùa đông tuy ở vĩ độ cao nhưng không bị đóng băng bóc hơi mạnh lại có gió tây làm cho toàn bộ Châu Âu, Tây Âu về mùa này có thời tiết ấm và ẩm.
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
D. Hoàn lưu khí quyển
Mùa đông
Áp thấp Aixolen phát triển mạnh, trùm lên phía bắc và tây bắc châu Âu và lan sang tận phía tây bắc châuÁ
Áp cao Axo về mùa này ở phía tây nam châu Âu, chủ yếu trên Đại Tây Dương trên lục đia tạo thành 1 dải áp cao Xibia ở Châu Á dọc theo vĩ tuyến 500 B.
Áp thấp tương đối Địa Trung Hải .
Với sự phân bố khí áp như vậy về mùa đông Châu Âu chịu ảnh hưởng mạnh của gió tây từ biển vào nhờ đi qua các vùng biển ấm khi vào đất liền sưởi ấm cho nội địa
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU

III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
D. Hoàn lưu khí quyển
b. Mùa hạ
Trung tâm áp thấp Aixolen vẫn tồn tại nhưng bị thu hẹp và yếu đi hẳn.
Trung tâm áp cao Axo phát triển mạnh và dịch chuyển lên phía bắc bao trùm toàn bộ vùng Trung Âu và Địa Trung Hải.
Ngoài ra vùng Đông Nam Châu Âu, mùa này nằm ở ngoại vi phía Tây Bắc của áp thấp Nam Á ( Iran)
Ở Tây Âu về mùa hạ nằm trong đới gió tây, khác với mùa đông ở chổ hoạt động của khí xoáy yếu hẳn đi càng đi sâu vào nôi địa do không bị biến tính nhiệt độ càng tăng lên và lượng mưa trái lại giảm xuống
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
CÁC ĐẶC ĐIỂM ĐỚI KHÍ HẬU

A. Đới khí hậu cực và cận cực: Tạo thành một dải hẹp bao gồm phần bắc đảo Aixolen, rìa phía bắc bán đảo Xcandinavi và đồng bằng Nga ... Vị trí đảo ảnh hưởng của các dòng biển nóng, nên nhiệt độ về mùa đông ở đây không quá lạnh, mùa hạ mát và ẩm
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
CÁC ĐẶC ĐIỂM ĐỚI KHÍ HẬU

B. Đới khí hậu ôn đới: Chiếm một dải rộng ở phần Trung và Đông Âu giới hạn phía đông cho dãy Uran, cắt qua phần giữa biển Đen và biển Caxpi khí hậu này quanh năm chịu ảnh hưởng của gió tây và khối khí ôn đới
Đới khí hậu ôn đới Châu Âu được chia thành 2 kiểu

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
CÁC ĐẶC ĐIỂM ĐỚI KHÍ HẬU
B. Đới khí hậu ôn đới: được chia thành 2 kiểu
Kiểu khí hậu hải dương bao gồm: nam đảo Aixolen, đảo Anh, Ailen và một dải hẹp phía tây lục địa. Khu vực này quanh năm chịu ảnh hưởng trực tiếp của dòng biển nóng và gió tây vào biển và gió tây từ biển vào chế độ khí hậu rất điều hòa. Về mùa đông thời tiết ấm, dịu, không có băng giá nhưng thường có mưa to và sương mù dày đặc.
Kiểu khí hậu ôn đới chuyển tiếp bao gồm còn lại của đới khí hâu ôn đới Châu Âu. Không khí hải dương khi vào đất liền bị biến tính lượng mưa hàng năm càng giảm và thời gian băng giá và kéo dài

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
III. KHÍ HẬU
CÁC NHÂN TỐ KHÍ HẬU
CÁC ĐẶC ĐIỂM ĐỚI KHÍ HẬU
ĐỚI KHÍ HẬU CẬN NHIỆT
- Đặc điểm khí hậu này là về mùa hạ khô nóng thời tiết ổn định, trong sáng và mưa rất ít về mùa đông ảnh hưởng của gió tây và khí xoáy thời tiết ấm và có mưa nhiều.
- Phần lớn lãnh thổ Châu Âu nằm trong hai đới khí hâu là ôn đới và cận nhiệt đới với sự phân hóa theo quy luật địa đới khá rõ rệt
- Điều kiện khí hậu chịu ảnh hưởng của biển sâu sắc trên bộ phận lãnh thổ nhất là đới khí hậu ôn đới có lượng mưa khá nhiều và phân bố khá điều
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
IV. SÔNG NGÒI VÀ HỒ
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI CHÂU ÂU
- Ở Châu Âu sông ngòi rất phát triển và phân bố điều trên toàn lãnh thổ tạo thành một mạng lưới sông ngòi dày
- Đa số sông đều là sông ngắn và diện tích lưu vực bé
- Đường phân thủy giữa các lưu vực sông thấp nên dảy xây dựng các kênh đào nối liền các dòng sông với nhau
- Vùng Bắc Âu và đồng bằng Nga là những vùng chịu ảnh hưởng mạnh của băng hà Đệ Tứ các sông con nối liền với hồ tạo thành một mạng lưới sông ngòi, hồ phức tạp.
ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
IV. SÔNG NGÒI VÀ HỒ
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI CHÂU ÂU
CÁC SÔNG LỚN
Toàn Châu Âu chỉ có 20 con sông dài hơn 1.000km, có 4 sông dài trên 2000km đó là : Vonga (3700 km), Đanuyp (2850 km), Uran (2534 km), Đniep (2200 km)

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
Sông Von-ga
Sông Đa-nuyp
Sông Rai-nơ
Biển Đen
Biển Ca-xpi
Biển Bắc
HỆ THỐNG SÔNG LỚN Ở CHÂU ÂU
Sông Đanuyp
Sông Rai nơ
Sông Vônga
Sông Uran
IV. SÔNG NGÒI VÀ HỒ
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI CHÂU ÂU
CÁC SÔNG LỚN
A. Sông Vonga
- Là sông dài và nhiều nước ở Châu Âu. Diện tích lưu vực rộng 1.380.000km2 nguồn cung cấp cho sông là băng tuyết tan (60%), nước ngầm (30%) và mưa (10%)
- Sông Vonga có giá trị kinh tế nhiều mặt như khai thác thủy điện sản xuất công nghiệp nông nghiệp đời sống dân cư giao thông vận tải đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
IV. SÔNG NGÒI VÀ HỒ
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI CHÂU ÂU
CÁC SÔNG LỚN
B. Sông Đanuyp
- Sông Đanuyp là sông lớn thứ 2 sau Vonga về chiều dài (2850 km) và diện tích lưu vực (817000 km2)
- Về chế độ ở thượng lưu nguồn cung cấp nước chủ yếu là nước tuyết và băng tan, hạ lưu sông nhận nguồn nước do mưa vào mùa xuân và mùa hạ
- Sông Đanuyp có giá trị lớn về giá trị kinh tế về giao thông vận thủy điện, sản xuất công,nông,ngư nghiệp, đánh bắt hải sản và khai thác du lịch

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
Sông Đanuyp
IV. SÔNG NGÒI VÀ HỒ
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI CHÂU ÂU
CÁC SÔNG LỚN
CÁC HỒ
Ở Châu Âu các hồ phân bố không đều và có nguồn gốc phát sinh khác nhau đa số các hồ tập trung ở các vùng chịu ảnh của băng hà Đệ Tứ. Các hồ có giá trị về kinh tế giao thông vận tải, đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, khai thác du lịch

ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN CHÂU ÂU
Hồ Ô – nê - ga
Hồ La – đô – ga