LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Chào mừng quý thầy cô đến tham dự tiết học Luyện từ và câu - lớp 5
Bài cũ
Đặt câu để phân biệt các từ đồng âm :
đá; cá; nước

Thế nào là từ đồng âm ?

Xe không được qua cầu
Xe không được qua cầu

Thứ năm, ngày 8 tháng 10 năm 2009
Luyện từ và câu

Dùng từ đồng âm để chơi chữ
I. Nhận xét
Hổ mang bò lên núi.
Hổ mang bò lên núi.
(Rắn) hổ mang (đang) bò lên núi.
Hổ mang bò lên núi.
(Con) hổ (đang) mang con bò lên núi.
Vì sao có thể hiểu theo nhiều cách như vậy ?
Hổ mang bò lên núi.
hổ: con hổ
mang: (động từ)
bò: con bò (danh từ)
Hổ mang bò lên núi.
hổ mang: tên loài rắn (danh từ)
bò: động từ
Dựa vào hiện tượng đồng âm, người viết đã tạo ra các câu mà nếu ngắt giọng khác nhau có thể tạo nên các cách hiểu rất khác nhau. Như vậy, người viết đã dùng từ đồng âm để chơi chữ.

Xe không được qua cầu.
Xe không được qua cầu
Xe không được qua cầu.
Xe không được qua cầu.
không: không được
Không: không có
Dùng từ đồng âm để chơi chữ
là dựa vào hiện tượng đồng âm,
tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa,
gây bất ngờ thú vị cho người đọc,
người nghe.
GHI NHỚ:
Bài 1: Các câu sau đã sử dụng những từ đồng âm nào để chơi chữ ?
Ruồi đậu mâm xôi đậu
Kiến bò đĩa thịt bò.
đậu 1: dừng ở chỗ nhất định
đậu 2: đậu để ăn
Bò 1: động từ ; bò 2: danh từ
b. Một nghề cho chín
còn hơn chín nghề.
c. Bác bác trứng,
tôi tôi vôi.
bác 1: xưng hô
bác 2: làm chín thức ăn
d. Con ngựa đá con ngựa đá,
Con ngựa đá không đá con ngựa
chín 1: thông thạo
chín 2: số 9
Đá 1,4: động từ
Đá 2, 3: danh từ
- Con ngựa đá con ngựa đá,
Con ngựa đá không đá con ngựa.
Con ngựa (thật) đá con ngựa (bằng) đá,
Con ngựa (bằng) đá không đá con ngựa (thật)
- Con ngựa đá con ngựa đá,
Con ngựa đá không đá con ngựa.
Con ngựa (bằng) đá con ngựa (bằng) đá,
Con ngựa bằng đá không đá con ngựa (thật)
Bài 2: Đặt câu với một cặp từ đồng âm em vừa tìm được ở bài tập 1
Mẫu: - Mẹ em rán đậu.
- Thuyền đậu san sát trên bến sông.
Hòn đá