BÀI 46
MÁY BIẾN ÁP MỘT PHA
MỤC TIÊU
Hiểu được cấu tạo, nguyên lý làm việc của máy biến áp một pha.
Hiểu được chức năng và cách sử dụng máy biến áp một pha.
NỘI DUNG
CẤU TẠO:
a) Lõi thép
b) Dây quấn
NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC
CÁC SỐ LIỆU KĨ THUẬT
SỬ DỤNG
Nguồn điện nhà em có điện áp 220V. Làm thế nào em có thể sử dụng quạt địên 110V?
Máy biến áp một pha là thiết bị điện dùng để biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha.
Câu hỏi
Vậy chức năng của máySlide 6 biến áp là gì?
Trả lời
Máy biến áp một pha là thiết bị điện dùng để biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha.
1.CẤU TẠO
Dựa vào tranh vẽ mô hình máy biến áp
Câu hỏi
Theo em máy biến áp có mấ�y bộ phận chính?Hãy kể tên các bộ phận đó?
Trả lời
Máy biến áp có hai bộ phận chính: Lõi thép và dây quấn, ngoài ra còn có vỏ gắn: Đồng hồ đo điện, đèn tín hiệu, núm điều chỉnh.
Máy biến áp một pha gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn. Ngoài ra còn có vỏ máy, trên mặt có gắn đồng hồ đo điện, đèn tín hiệu và các núm điều chỉnh.
Xem hình 46.2 SGK
2
1
5
2
3
4
1
Hình 46.1. Máy biến áp một pha dùng trong gia đình
Hai ổ lấy điện ra;
Vôn kế;
Ampe kế;
Núm điều chỉnh;
Aptomat.
Hình 46.2.Cấu tạo máy biến áp một pha.
Lõi thép;
Dây quấn.
a) Loõi theùp:
Câu hỏi
Theo em thì lõi thép được làm bằng vật liệu gì? Vì sao?
Trả lời
Lõi thép được làm bằng các lá thép kỹ thuật điện dày từ 0,35 đến 0,5mm có lớp cách điện bên ngoài ghép lại thành một khối, dùng để dẫn từ nhằm giảm tổn hao năng lượng.
Lõi thép được làm bằng các lá thép kỹ thuật điện ( dày từ 0,35mm đến 0,5mm có lớp cách điện bên ngoài) ghép lại thành một khối. Lõi thép dùng để dẫn từ cho máy biến áp.
b) Daây quaán:
Câu hỏi
Theo em daây quaán laøm baèng vaät lieäu gì?Vì sao?
Trả lời
Dây quấn làm bằng dây điện từ, vì dây này mềm, có độ bền cơ học cao, khó đứt, dẫn điện tốt.
Dây quấn làm bằng dây điệ�n từ ( được tráng hoặc bọc lớp cách điện) được quấn quanh lõi thép.Giữa các vòng dây có cách điện với nhau và cách điện với lõi thép.
Câu hỏi
Trả lời
Em hãy cho biết chức năng của lõi thép và dây quấn?
Chức năng:
+ Lõi thép: Dùng làm mạch dẫn từ đồng thời làm khung quấn dây.
+ Dây quấn: Dùng để dẫn điện.
1
3
2
2
1
3
U2
U1
N1
N2
Hình 46.3. Sơ đồ cấu tạo máy biến áp một pha
Dây quấn sơ cấp;
Dây quấn thứ cấp;
Lõi thép.
Hình 46.4. Kí hiệu máy biến áp
Dây quấn sơ cấp;
Dây quấn thứ cấp;
Lõi thép.
Em hãy phân biệt dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp?
Dây quấn sơ cấp: Được nối với nguồn điện có N1 vòng dây.
Dây quấn thứ cấp được nối với phụ tải có N2 vòng dây
Câu hỏi
Trả lời
Máy biến áp một pha thường có hai dây quấn: sơ cấp và thứ cấp.
D ây quấn sơ cấp: nối với nguồn đ iện có đ iện áp U1 và có N1 vòng dây.
D ây quấn thứ cấp: lấy đ iện ra sử dụng có đ iện áp U2 và có N2 vòng dây.
2. NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC
Dây quấn sơ cấp và thứ cấp có nối trực tiếp về điện với nhau không?
Không, vì dây quấn sơ cấp thứ cấp không nối với nhau.
Câu hỏi
Trả lời
Câu hỏi
Khi dòng điện vào dây quấn sơ cấp, ở hai đầu cực ra của dây quấn thứ cấp sẽ có điện áp. Sự xuất hiện điện áp ở dây quấn thứ cấp là do hiện tượng gì?
Do hiện tượng cảm ứng điện từ
Trả lời
Em hãy phát biểu nguyên lí làm việc của máy biến áp một pha?
Khi máy biến áp làm việc, điện áp đưa vào dây quấn sơ cấp là U1 , trong dây quấn sơ cấp có dòng điện.
Nhờ có cảm ứng điện từ giữa dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp, điện áp lấy ra ở hai đầu của dây quấn thứ cấp là U2.
Trả lời
Câu hỏi
Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng.
(1)
k được gọi là hệ số biến áp
Điện áp lấy ra ở thứ cấp U2
(2)
Máy biến áp có U2 > U1 được gọi là máy biến áp tăng áp.
Máy biến áp có U2 < U1 được gọi là máy biến áp giảm áp.
Hãy chọn kí hiệu thích hợp (>, <) điền vào chỗ trống trong hai câu dưới đây:
Máy biến áp tăng áp có N2 .....N1.
Máybiến áp giảm áp có N2......N1.
>
<
Để giữ U2 không đổi khi U1 giảm, ta giảm số vòng dây N1. Ngược lại U2 tăng, ta tăng số vòng dây N1.
3. CAÙC SOÁ LIEÄU KÓ THUAÄT
Hãy giải thích ý nghĩa của các đại lượng điện định mức (công suất định mức, điện áp định mức, dòng điện định mức)?
Câu hỏi
- Điện áp thứ cấp định mức: điện áp giữa các cực của dây quấn thứ cấp.
- Dòng điện định mức (đơn vị A): dòng điện qui định cho mỗi dây quấn máy biến áp ứng Pđmvà Uđm.
-Công suất định mức (đơn vị VA, KVA): đại lượng cho ta biết khả năng cung cấp cho các tải của máy biến áp.
- Điện áp sơ cấp định mức (đơn vị V, KV): điện áp qui định cho dây quấn sơ cấp.
Trả lời
Các số liệu kĩ thuật gồm có: công suất định mức (VA, KVA); điện áp định mức (V); dòng điện định mức (A).
4. SỬ DỤNG
Em hãy nêu công dụng của máy biến áp một pha?
Dùng để giữ điện áp thứ cấp phù hợp với đồ dùng điện khi điện áp sơ cấp thay đổi.
Dùng để biến đổi điện áp của dòng điện 1 pha xoay chiều (phù hợp với dụng cụ, đồ dùng điện).
Dùng cho các thiết bị đóng cắt, các thiết bị điện tử và thiết bị chuyên dùng..
Câu hỏi
Trả lời
Hãy nêu yêu cầu khi sử dụng máy biến áp?
Điện áp đưa vào máy biến áp không được lớn hơn điện áp định mức.
Không để máy biến áp làm việc quá công suất định mức.
Đặt máy biến áp ở nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng gió, ít bụi.
Máy mới mua hoặc để lâu không sử dụng, trước khi dùng cần phải dùng bút thử điện kiểm tra có rò ra vỏ hay không.
Câu hỏi
Trả lời
GHI NHỚ
Cấu tạo của máy biến áp gồm: lõi thép làm bằng các lá thép kĩ thuật điện ghép lại và dây quấn làm bằng dây điện từ.
Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng:
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
GV yêu cầu học sinh về nhà học bài,trả lời câu hỏi trong SGK đọc trước và chuẩn bị bài 47 THỰC HÀNH: MÁY BIẾN ÁP .GV dặn HS về chuẩn bị trước báo cáo thực hành theo mẫu ở mục III SGK trang 163.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG
nguon VI OLET
