TIẾT 117
MÂY VÀ SÓNG
Ta-go
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả - tác phẩm
-Thơ ông thể hiện tinh thần dân tộc, dân chủ sâu sắc và tinh thần nhân văn cao cả cùng chất trữ tình nồng đượm.
-Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861-1941)
- Là nhà thơ hiện đại lớn nhất Ấn Độ và nhận giải Nô-ben văn học 1913.
TAGOR (1861-1941)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả
Nêu vài nét chính về tác giả Tagor?
- Ra-bin-đra – nát Ta-go (1861 – 1941) là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ.
- Nhà văn đầu tiên của Châu Á nhận giải Nôben văn học(1913) với tập “Thơ dâng”.
- Thơ ông thể hiện chất trữ tình triết lí nồng đượm, chủ nghĩa nhân văn sâu sắc.
Tiết 117
Văn bản: MÂY VÀ SÓNG
- Trong vòng 6 năm, ông mất 5
người thân.Vì vậy tình cảm gia
đình trở thành đề tài quan
trọng trong sự nghiệp sáng
tác của ông.
Thơ ông thể hiện tinh thần
dân tộc, dân chủ sâu sắc,
nhân văn cao cả ; chất trữ tình
thắm thiết, triết lí thâm trầm.
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả - tác phẩm
- Mây và Sóng vốn được viết
bằng tiếng Ben-gan, in trong
tập thơ Si-su ( Trẻ thơ) xuất
bản năm 1909 và được chính
Ta-go dịch ra tiếng Anh in
trong tập Trăng non xuất bản
năm 1915.
Tiết 117. văn bản Mây và sóng
Bài thơ được dịch ra Tiếng Anh.
Mây và Sóng
Mẹ ơi, trên mây có người gọi con
“Bọn tớ chơi từ khi thức dậy đến lúc chiều tà.
Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi
với vầng trăng bạc”
Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được”
Họ đáp :“Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay
lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây”
“Mẹ mình đang đợi ở nhà”-con bảo- “Làm sao
có thể rời mẹ mà đến được”
Thế là họ mỉm cười bay đi.
Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng
Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là
bầu trời xanh thẳm
Trong sóng có người gọi con:
“Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”
Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”
Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”.
Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”
Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua.
Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn.
Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ,
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười văng vỡ tan vào lòng mẹ.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào
? Xác định thể thơ, PTBĐ của bài thơ?
? Bài thơ là lời nói của ai ? Lời nói đó được chia làm bao nhiêu phần ?
? Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không ?
? Hãy chỉ ra những điểm giống và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh,về cách tổ chức khổ thơ,...)giữa hai phần?
1. Đọc- giải từ khó:
2. Thể thơ: Tự do. PTBĐ: Thơ tự sự - biểu cảm, miêu tả.
3. Bố cục:
2 phần
Bài thơ là lời nói của em bé, được chia làm 2 phần:
Phần 1: Từ đầu đến “ xanh thẳm
Phần 2: Còn lại
\Thêm phần thứ hai tức là có thêm
những thử thách mới, như vậy tình
thương yêu mẹ của em bé mới
được trọn vẹn.
I. Tìm hiểu chung
3. Bố cục: 2 phần
* Giống:
Trình từ tường thuật của hai
phần đầu giống nhau:
+ Thuật lại lời rủ rê
+ Thuật lại lời từ chối và
lí do từ chối;
+ Nêu lên trò chơi mới
Trong cả hai phần, dòng thơ
thứ năm đều là phản ứng trực
tiếp của em bé trước lời rủ rê
* Khác:
- Phần thứ nhất mở đầu bằng
cụm từ :”mẹ ơi”, phần
thứ hai không có;
Ý và lời ở hai phần
không hề trùng lặp nhau.
Mây và sóng đều là
những cảnh vật tự
nhiên hấp dẫn
song tính chất hấp
dẫn khác nhau.
=> Bố cục trên làm cho chủ đề bài thơ trọn vẹn, đầy đủ.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Trò chơi của mây và sóng
? Những người “ trên mây” đã nói gì với em
bé?
? Những người trong sóng đã nói gì với em
bé?
? T/giới của mây và sóng có gì hấp dẫn?
Cách đến với họ có gì đặc biệt và hấp dẫn?
a. Lời mời gọi của những người sống trên mây, trên sóng:
-Những người sống trên mây: Chơi từ khi thức dậy- chiều tà, bình minh vàng, vầng trăng bạc.
- Những người sống trong sóng: Ca hát từ sáng sớm- hoàng hôn, ngao du nơi này , nơi nọ.
→ Vẽ ra một t/giới hấp dẫn giữa vũ trụ rực rỡ sắc màu, với những tiếng ca du dương bất tận, được đi khắp nơi này nơi khắp đó đây.
- Cách đến với họ:
+ Đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời…
+ Đến bờ biển cả, nhắm nghiền mắt lại…
→ Lời mời gọi của những người sống trên mây, sóng chính là tiếng gọi của t/giới diệu kì, lung linh huyền ảo đầy hấp dẫn.
? Em bé đă nói gì với những người sống trên mây và sóng ?tại sao bé không từ chối ngay lời mời của mây và sóng?
? Lí do nào khiến em bé từ chối lời mời gọi?
b. Lời chối từ của em bé:
- Mẹ mình đang đợi ở nhà,làm sao có thể rời.
- Mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ.
→ Sức níu giữ của t́nh mẫu tử. Tình y/thương mẹ đă thắng lời mời gọi đầy hấp dẫn của những người sống trên mây và sóng. Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài t/hiện chính ở sự khắc phục ham muốn ấy.
? Em bé đã t/tượng ra trò chơi đầy thú vị khác ntn ?
? Trò chơi của em hay và thú vị hơn lời rủ rê của những người sống trên mây, sóng ở điểm nào?
? Nhận xét gì cách sử dụng từ ngữ, sử dụng hình ảnh, việc sáng tạo trò chơi ?
II. Tìm hiểu chi tiết :
2.Trò chơi của em bé:
+ Con là mây
+ Mẹ là trăng
+ Mái nhà là bầu trời xanh thẳm
+ Hai bàn tay con ôm lấy mẹ.
+ Con là sóng
+ Mẹ là bến bờ kì lạ
+ Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vỡ tan vào lòng mẹ.
-Trò chơi hấp dẫn, em được hoà nhập vào thế giới tự nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp tình mẫu tử.
-> Lặp từ , hình ảnh so sánh.
-Trò chơi kì thú có thiên nhiên lung linh, có vũ trụ rộng lớn, có mẹ diễn ra trong mái nhà thân yêu của chính mình.
-Một em bé rất thông minh, giàu trí tưởng tượng, khát khao khám phá thế giới và rất yêu mẹ.
? Cảm nhận về cái hay của câu thơ: con lăn…lòng mẹ....chốn nào?
- Em không chỉ có sóng mà c̣òn có bến bờ kì lạ- hiện thân của mẹ, bờ biển bao dung, rộng mở luôn sẵn sàng đón tiếp em.
- Câu thơ tạo ra 1 h/ảnh t/trưng mang màu sắc triết lí đậm đà nhất. So sánh tình mẹ con gắn với q/hệ mây- trăng, biển- bờ, t/giả nâng t/cảm ấy lên kích cỡ vũ trụ.
- Đến câu cuối: Không ai biết…chốn nào
- Nói như vậy có nghĩa là mẹ con ta ở khắp mọi nơi, không ai có thể tách rời, chia cắt được mẹ con ta, cũng có nghĩa tình mẫu tử ở khắp nơi t/liêng, bất diệt.
Những hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ có ý nghĩa tượng trưng điều gì ?
3. Ý nghĩa triết lý của bài thơ:
Những hình ảnh
thiên nhiên trong
bài thơ có ý
nghĩa
Tượng trưng
cho những
quyến rũ
của cuộc
đời; vừa
diễn tả tình
mẹ con
ngang tầm
vũ trụ.
? Nội dung chính của bài thơ này là gì?
? Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa ?
- Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng, cao đẹp
Cuộc sống con người thường gặp những cám dỗ. Muốn khước từ nhữngcám dỗ đó, con người cần có chỗ dựa vững chắc như tình mẫu tử.
Hạnh phúc không phải là cái gìxa xôi bí ẩn, hay do ai ban phát mà do chính mình tạo ra.
- Bài thơ còn cho thấy quan hệ giữa tình yêu và sáng tạo
Có lẽ cuộc đời mỗi con người là một cuộc hành trình dài. Từ những bước chập chững đầu đời cho đến cả mai sau hình bóng mẹ vẫn hằng dõi theo ta mãi.
Câu chuyện của em bé đã kéo chúng ta trở lại trong cái ngày xưa hồn nhiên bằng những trò chơi bên mẹ. Mẹ được ví như mặt trăng, biển cả. Đó là thiên nhiên lớn lao, là vũ trụ vĩnh hằng vô cùng vô tận. Còn con là mây, sóng bay cao, lan xa để mãi hát lên những lời tụng ca về mẹ. Mẹ là người mãi ở trong tim mỗi chúng ta.
? Nêu những nét đặc sắc về nội dung và n/thuật của bài thơ ?
III.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
- Hình thức đối thoại lồng trong lời kể.
- Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, giàu ý nghĩa tượng trưng.
- Chất triết lí trữ tình nồng đượm.
2.Nội dung:
Qua lời thủ thỉ chân tình của em bé với mẹ về những cuộc đối thoại tưởng tượng giữa em với mây và sóng, người đọc cảm nhận được một cách thấm thía tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
IV. Luyện tập:
Hãy vẽ một bức tranh về tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt bằng chính cảm xúc của bản thân em để làm quà tặng mẹ nhân ngày mùng 8/3?
SƠ ĐỒ TƯ DUY
Hướng dẫn học ở nhà
1.Học thuộc bài thơ
2.Nắm được nội dung, nghệ thuật của bài
3. Phân tích những câu thơ em thích.
4. Soạn bài “ Ôn tập về thơ ”
- Hệ thống hoá kiến thức cơ bản về tác phẩm thơ hiện đại trong chương trình ngữ văn 9
- Nắm vững nội dung, nghệ thuật của các bài thơ
- Đặc điểm và thành tựu thơ VN sau 1945.
nguon VI OLET
