Nguyễn Đình chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc

Tiết 10 +11
NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU, NGÔI SAO SÁNG TRONG VĂN NGHỆ CỦA DÂN TỘC.
-Phạm Văn Đồng-
A.Mục tiêu:
Giúp học sinh:
- Tiếp thu được cách nhìn nhận, đánh giá đúng đắn, sâu sắc và mới mẻ của Phạm Văn Đồng về con người và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.
- Nhận thấy sức thuyết phục lôi cuốn của bài văn.
B.Phương pháp:
Hỏi đáp, diễn giảng.
C.Tiến trình dạy học:
* Ổn định lớp.
* Kiểm tra bài cũ.
* Bài mới:
Lâu nay chúng ta thường nhớ đến Nguyễn Đình Chiểu qua một số tác phẩm được học trong chương trình Trung học . Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu thêm về con người và sự nghiệp văn học của Nguyễn Đình Chiểu qua bài viết của Phạm Văn Đồng : “ Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc”.
I.Đọc- tìm hiểu
1.Tác giả PVĐ


- Em biết gì về PVĐ
- Ông tham gia cách mạng từ khi nào ? Chặng đường cách mạng gặp những gian khổ nào ?
- Sau CMT8,ông có đóng góp gì cho nhà nước?

- Là nhà cách mạng lớn của nước ta. Quê ở Quảng Ngãi.
- Tham gia cách mạng từ rất sớm, từng bị tù đày ở Côn Đảo.
- PVĐ có nhiều cống hiến to lớn trong việc xây dựng và quản lí nhà nước. Từng giữ nhiều chức vụ quan trọng.
2.Tác phẩm:
- Tác phẩm thuộc thể loại gì ?
- Văn bản được ra đời nhân dịp nào ?
-Thể loại: Văn nghị luận.

- Hoàn cảnh ra đời:
Tác phẩm được viết 1963 nhân dịp kỉ niệm 75 năm ngày mất của NĐC.


II. Khai thác văn bản:
1.Phần mở đầu:
- Câu nào chứa luận điểm chính của cả bài văn ?
- Theo PVĐ lí do nào làm cho ngôi sao NĐC chưa sáng tỏ hơn nữa trong bầu trời văn nghệ ?


- Theo em, “Lúc này” là thời diểm nào ?

- Luận điểm trung tâm: “Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu… trong lúc này”.
- Nguyên nhân:
+ Nhiều người chỉ biết NĐC là tác giả của “Truyện Lục Vân Tiên”
+ Ít biết thơ văn yêu nước của NĐC.
- “Lúc này”: 1963 có hàng loạt phong trào đấu tranh chống Mỹ ở miền Nam.
2. Con người và quan điểm thơ văn NĐC
- NĐC sống vào thời điểm nào?
Nước nhà lâm nguy.
- NĐC lại ở trong hoàn cảnh nào ?
Bị mù hai mắt .
- Khi bị mù, ông đã khắc phục bằng cách nào ?
Dạy học, bốc thuốc, làm văn làm thơ.







- NĐC là tấm gương sáng về nghị lực và nhân cách trong thời buổi có giặc ngoại xâm.


- Quan điểm thơ văn của NĐC có điểm gì đáng trọng ?


- Tại sao PVĐ lại bắt đầu phần thơ văn yêu nước bằng việc tái hiện lại hoàn cảnh lịch sử nước ta trong suốt 20 năm sau 1860 ?

- Quan điểm thơ văn:
NĐC dùng thơ văn làm vũ khí chiến đấu chống bọn xâm lược, ca ngợi chính nghĩa.
- Thơ văn yêu nước:
+ Thơ văn yêu nớc NĐC là tấm gương phản chiếu phong trào đấu tranh chống Pháp oanh liệt và bền bĩ ở Nam Bộ.




- Vì sao NĐC lại đặc biệt nhấn mạnh đến bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” ?




- Ngoài ra, lòng yêu nước của NĐC còn thể hiện ở đâu ?

+ PVĐ đặc biệt đánh giá cao tác phẩm “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”:
* Bài văn tế ca ngợi những nghĩa sĩ dũng cảm.
* Bài văn tế cũng là lời than khóc những anh hùng thất thế đã bỏ mình trong cuộc chiến vì dân, vì nước.
+ Ngoài ra, NĐC còn nhiều bài thơ yêu nước.


- GV: Tác giả bác bỏ một số ý kiến chưa đúng bằng cách chỉ ra cái hay, cái đẹp của tác phẩm.
- Về hình thức, NĐC đã dùng lối văn như thế nào ?


- Tiểu kết: Qua những điều vừa phân tích ở trên,PVĐ đã khẳng định điều gì ?
- “Truyện Lục Vân Tiên”:
+ Về nội dung:
Truyện là một bản trường ca ca ngợi chính nghĩa, ca ngợi những con người trung nghĩa.
+ Về hình thức:
NĐC dùng lối văn nôm na dễ hiểu dẽ nhớ, có thể truyền bá rộng rãi trong dân gian.

=> PVĐ đã khẳng đinh nhân cách, tài năng, và giá trị văn học của NĐC.


3.Phần kết:
Tác giả khẳng định NĐC là:
- Một chí sĩ yêu nước.
- Một nhà văn nhà thơ lớn của dân tộc.
- Một nhân cách đáng trọng.
* Củng cố,dặn dò:
- Cần nắm:
+ Vài nét về tác giả Phạm Văn Đồng.
+ Luận điểm chính của bài.
+ Con người và quan điểm thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Chủ đề.
- Soạn hai bài đọc thêm : “ Mấy ý nghĩ về thơ”, “ Đô-xtôi-ep-xki”.