Tạo giống bằng công nghệ gen

Hội giảng chào mừng 20 -11
Môn: Sinh học 12 nâng cao

Bài 25: tạo giống bằng công nghệ gen
1.Trình bày tóm tắt các phương pháp tạo giống bằng công nghệ tế bào?
2.Thành tựu nổi bật của chọn giống bằng công nghệ tế bào?
Kiểm tra bài cũ
Đột biến chuyển đọan đã
ứng dụng chuyển những
nhóm gen mong muốn
từ NSTcủa loài này sang
NST cña loài khác
Cây khoai-Cà
Phương pháp lai tế bào tạo cây khoai-cà pomato
Bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh (phải) và bông không chuyển gen mẫn cảm với sâu bệnh (trái)
Cây đu đủ (Carica papaya L.) được chuyển gen kháng bệnh virút (trái) và cây đối chứng (phải)
Có khả năng kháng virút CMV
Được đánh giá là góp phần vào việc phục hồi nền công nghiệp sản xuất đu đủ ở Hawaii.
Cây cà chua chuyển gen
Gen kéo dài thời gian chín
Làm chậm quá trình chín nhũn quả
Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch

Gen kháng bệnh virút
Kháng với virút CMV
Góp phần giảm lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong quá trình trồng trọt
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp ?-carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, ?-carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại "niềm hy vọng" trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
Gạo bình thường
Gạo hạt vàng
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
?Công nghệ gen là gì.
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
-Kĩ thuật chuyển gen là chuyển một đoạn ADN từ tế bào cho sang tế bào nhận.
II.Quy trình chuyển gen
Gen có thể được sửa đổi bởi những công cụ phân tử
1973, lần đầu tiên Cohen và Boyer sử dụng plasmid để tạo dòng ADN ở E. coli.
Enzim cắt
ADN tái tổ hợp
Tách ADNnst
tb cho
Tách plasmit
Chuyển
ADNtth vào tb nhận
Enzim cắt
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
II.Quy trình chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
Đầu
Trụ đuôi
Bao đuôi
Lông đuôi
ADN
Đĩa gốc
KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
ADN tái tổ hợp
ADN plasmit
ADN tế bào cho
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
II.Quy trình chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những điểm xác định để tạo ADN tái tổ hợp.
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
*Vectơ(thể truyền) chuyển gen có thể là :ADN plasmit hoặc thể thực khuẩn.
KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
ADN của tế bào nhận
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
II.Quy trình chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những điểm xác định để tạo ADN tái tổ hợp.
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN plasmit.
(Nhờ một số tác nhân:CaCl2;xung điện)
-Tải nạp:Thể truyền là thể thực khuẩn
(Chủ động xâm nhập)
Có mấy phương pháp chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Chu trình nhân lên của virút
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
II.Quy trình chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những điểm xác định để tạo ADN tái tổ hợp.
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN plasmit.
-Tải nạp:Thể truyền là thể thực khuẩn
3.Tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
Tại sao phải tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp,phương pháp tách dòng tế bào.
Tiết 26: Tạo giống bằng công nghệ gen
I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi,có thêm gen mới,từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
II.Quy trình chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những điểm xác định để tạo ADN tái tổ hợp.
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN plasmit.
-Tải nạp:Thể truyền là thể thực khuẩn
3.Tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
III.Thành tựu ứng dụng trong công nghệ gen.
động VậT

Tạo được những giống mới có năng suất và chất lượng cao hơn về sản phẩm.
Đặc biệt tạo được các giống mới sản xuất ra thuốc chữa bệnh cho con người dưới dạng thực phẩm.
Kĩ thuật vi tiêm, sử dụng tế bào gốc, dùng tinh trùng như vectơ mang gen,súng bắn gen...
Vi tiêm
Phương pháp tạo động vật biến đổi gen
-Lấy trứng ra khỏi con vật nào đó.
-Cho thụ tinh trong ống nghiệm.
-Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp tử phát triển thành phôi.
-Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử cung con vật khác để mang thai và sinh đẻ bình thường. Sinh ra một con vật chuyển gen
Sử dụng gen chỉ thị Luciferaza
Nguyên tắc
Luciferaza là một loại prôtêin phát ra ánh sáng ở bước sóng 562 nm (màu vàng-xanh lục).
Là gen được phát hiện và tách ra từ loài côn trùng Photynis pyralis.
Sử dụng gen chỉ thị GFP (green fluorescene protein)
GFP là một loại prôtêin phát ra ánh sáng ở bước sóng 509 nm (màu xanh lụcsáng).
Là gen được phát hiện và tách ra từ loài sứa Aequorea victoria.
Chuyển gen vào thực vật và động vật
Lợn phát sáng
Chuyển gen hoocmôn tăng trưởng của chuột cống vào chuột nhắt
Thực VậT
Sản xuất các chất bột đường với năng suất cao, sản xuất các loại prôtêin trị liệu, các kháng thể và chất dẻo. Thời gian tạo giống mới rút ngắn đáng kể.
Chuyển gen bằng virut, chuyển gen trực tiếp qua ống phấn, vi tiêm, dùng súng bắn gen ...
Súng bắn gen
Cây ngô chuyển gen
Kháng bệnh
Kháng sâu bệnh (Bt)
Kháng mọt sau thu hoạch (CMx, serpin)
Chín sớm
Rút ngắn thời gian trồng trọt
Kháng thuốc diệt cỏ
Vi sinh vật
Tạo chủng vi khuẩn E.coli sản xuất Insulin của người
. Insulin là hoocmôn tuyến tuỵ, có chức năng điều hoà glucôzơ trong máu. Trường hợp insulin do cơ thể sản xuất ra không đủ hoặc mất chức năng sẽ bị bệnh đái tháo đường, glucôzơ bị thải ra qua nước tiểu.
Gen tổng hợp insulin được tách ra từ cơ thể người và chuyển vào vi khuẩn E.coli bằng vectơ là plasmit.
Sản xuất ở�quy mô công nghiệp, tổng hợp ra insulin giống như trong cơ thể người với số lượng lớn hơn rất nhiều, đáp ứng được nhu cầu thuốc chữa bệnh của con�người.
Củng cố
Để tạo ra các giống chủng vi khuẩn có khả năng sản xuất trên quy mô công nghiệp các chế phẩm sinh học như axit amin, vitamin, enzim, hoocmon., người ta sử dụng:
Đột biến nhân tạo
Các phương pháp lai
Chọn lọc cá thể
Kĩ thuật di truyền
Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác là vì:
A. nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận.
B. nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhận cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều về các tế bào con khi tế bào phân chia.
C. nếu không có thể truyền thì khó có thể thu được nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận.
D. nếu không có thể truyền thì gen sẽ không tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận.
Công nghệ gen là:
A. quy trình công nghệ dung để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi
B.quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
C.kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D.kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 12A1
Kính chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ và hạnh phúc
Chúc các em học sinh học giỏi và thành đạt !