27/1/2010
1
Tiết 54
BẤT PHƯƠNG TRÌNH VÀ
HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN
Giáo viên: Nguyễn Minh Hải
Tổ: Toán – Tin
Trường THPT Lê Xoay
( Đại số 10 - Nâng cao)
27/1/2010
2
27/1/2010
3
1. Bất phương trình (Bpt) bậc nhất 2 ẩn
- Bất pt bậc nhất hai ẩn là Bpt có một trong các dạng sau:
ax + by + c < 0, ax + by + c >0,
ax + by + c ?0, ax + by + c ? 0.
Trong đó a,b,c là những số thực cho trước sao cho
a2 + b2 ? 0, x và y là các ẩn
- Nghiệm của các Bpt còn lại được định nghĩa tương tự.
a. Bất phương trình bậc nhất hai ẩn và miền nghiệm của nó
Định nghĩa. (SGK-128)
- Mỗi cặp số (x0; y0) sao cho: ax0 + by0 + c < 0 gọi là một nghiệm của Bpt ax + by + c < 0
27/1/2010
4
Trong các Bpt sau Bpt nào là Bpt bậc nhất hai ẩn
Các Bpt (1),(2),(4) là Bpt bậc nhất hai ẩn.
Ví dụ 1.
Các Bpt (3),(5) không phải là Bpt bậc nhất hai ẩn
Trả lời.
27/1/2010
5
- Mỗi nghiệm của Bpt bậc nhất hai ẩn được biểu diễn bởi một điểm.
Chú ý.
Xét trong mặt phẳng toạ độ Oxy thì:
- Do đó tập nghiệm của nó được biểu diễn bởi một tập hợp điểm. Tập hợp điểm ấy gọi là miền nghiệm của Bpt
27/1/2010
6
Trong mp toạ độ, đường thẳng (d): ax + by + c = 0 chia mặt phẳng thành hai nửa mặt phẳng. Một trong hai nửa mặt phẳng ấy (không kể bờ d) gồm các điểm có toạ độ thoả mãn Bpt ax + by + c > 0, nửa mặt phẳng còn lại (không kể bờ (d)) gồm các điểm có toạ độ thoả mãn Bpt ax + by + c < 0
b. Cách xác định miền nghiệm của Bpt bậc nhất hai ẩn
Định lí.
Dấu của ax + by + c thay đổi không khi điểm M(x, y) thay đổi trên cùng một nửa mặt phẳng ?
27/1/2010
7
- Nếu (xo;y0) là một nghiệm của Bpt ax + by + c > 0 (hay ax + by + c < 0) thì nửa mặt phẳng (không kể bờ (d)) chứa điểm M(xo;yo) chính là miền nghiệm của Bpt ấy
Nhận xét.
27/1/2010
8
Vậy để xđ miền nghiệm của bất phương trình ax + by + c > 0 ta làm như sau (2 bước):
Bước 1. Vẽ đường thẳng (d): ax + by + c = 0
Bước 2. Xét một điểm M(x0; y0) không nằm trên (d)
- Nếu axo + byo+ c < 0 thì nửa mặt phẳng (không kể bờ (d)) chứa điểm M là miền nghiệm của bất phương trình ax + by + c < 0.
- Nếu ax0 + byo+ c > 0 thì nửa mặt phẳng (không kể bờ (d) không chứa điểm M là miền nghiệm của bất phương trình ax + by + c < 0.
Chú ý.
Đối với các Bpt dạng ax + by + c ? 0 hoặc ax + by + c ? 0 thì miền nghiệm là nửa mặt phẳng kể cả bờ.
27/1/2010
9
Ví dụ 2.
Xác định miền nghiệm của các Bpt sau:
Lời giải
Câu a.
Câu b.
27/1/2010
10
- Trong mặt phẳng toạ độ, tập hợp các điểm có toạ độ thoả mãn mọi Bpt trong hệ thì gọi là miền nghiệm của hệ. Vậy miền nghiệm của hệ là giao các miền nghiệm của các Bpt trong hệ .
Phương pháp hình học xác định miền nghiệm.
- Với mỗi Bpt trong hệ, ta xác định miền nghiệm của nó và gạch bỏ miền còn lại.
- Sau khi làm như trên đối với tất cả các Bpt trong hệ, miền còn lại không bị gạch bỏ chính là miền nghiệm của hệ Bpt.
2. Hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn.
Ví dụ 3.
Miền nghiệm của hệ.
27/1/2010
11
Ví dụ 3.
Xác định miền nghiệm của hệ
Lời giải
27/1/2010
12
1. Các bước xác định miền nghiệm của bpt ax + by + c > 0
Bước 1. Vẽ đường thẳng (d): ax + by + c = 0
Bước 2. Xét một điểm M(x0; y0) không nằm trên (d)
- Nếu axo + byo+ c < 0 thì nửa mặt phẳng (không kể bờ (d)) chứa điểm M là miền nghiệm của bpt.
- Nếu ax0 + byo+ c > 0 thì nửa mặt phẳng (không kể bờ (d) không chứa điểm M là miền nghiệm của bpt.
Đối với các Bpt dạng ax + by + c ? 0 hoặc ax + by + c ? 0 thì miền nghiệm là nửa mặt phẳng kể cả bờ.
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
27/1/2010
13
2. Phương pháp hình học xác định miền nghiệm.
- Với mỗi Bpt trong hệ, ta xác định miền nghiệm của nó và gạch bỏ miền còn lại.
- Sau khi làm như trên đối với tất cả các Bpt trong hệ, miền còn lại không bị gạch bỏ chính là miền nghiệm của hệ Bpt.
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
27/1/2010
14
bài tập về nhà
1. Đọc bài đọc thêm : Một phương pháp tìm cực trị của biểu thức P(x; y) = ax + by trên một miền đa giác lồi(kể cả biên).
2. Làm các bài tập 42, 43, 45, 46 SGK trang 132,135.
27/1/2010
15
BUỔI HỌC KẾT THÚC
CHÚC CÁC THẦY CÔ VÀ TOÀN THỂ CÁC EM
HỌC TẬP, CÔNG TÁC TỐT !
nguon VI OLET
